26 Şubat 2013 tarihinde Nebiye Arı’nın çağrısıyla İstanbul’da bir araya gelen bir grup kadın tarafından kurulan ‘Kadına Şiddete Karşı Müslümanlar İnisiyatifi’ (KŞKMİ) kadına karşı her türlü şiddetle mücadele etmeyi amaçlayan bir toplumsal örgütlenmedir. Kadınların erkeklerle eşit ve denk yaratıldığına inanan inisiyatif üyeleri kendilerini ‘Erkekliğin bir iktidar kimliğine dönüşerek kadınlar üzerinde baskı ve şiddet aracı olmasına karşı çıkan Müslüman kadınlar’ olarak tanımlamakta ve kadınların sadece kadın olmaları nedeniyle maruz kaldıkları ayrımcılık, eşitsizlik ve şiddetin her türü karşısında aktif bir mücadeleyi amaçlamaktadırlar. Manifestolarında kadına yönelik şiddeti bir zulüm olarak nitelendirmiş ve kadına yönelik her türlü şiddetin ataerkil dini yorumlarla meşrulaştırılması karşısında mücadele edeceklerini ifade etmişlerdir.
Kadınlar her gün kayıtlara geçmeyen fiziksel, psikolojik veya cinsel şiddete uğrarken KŞKMİ, kadınların hayatlarını doğrudan veya dolaylı olarak etkileyen her türlü şiddet ve eşitsizlik mekanizması üzerine söylem üretmekte ve tavır almaktadır; kadına yönelen şiddetin toplumdaki kadın ve erkek arasında var olan eşitliğe dayanmayan cinsiyet rolleri ile ilişkili olduğunu düşünmektedir. Örgütlenmenin isminin inisiyatif olarak belirlenmesinde, şiddete karşı birçok çalışma yapılmasına rağmen Müslüman kimliği ile şiddete karşı mücadele yürütülmemesi ve kadına şiddete karşı mücadelede inisiyatif almak için bir araya gelen kadınların Müslüman kimliklerinin ön plana çıkması etkili olmuştur. Kadınların maruz kaldığı her türden şiddet, taciz ve tecavüze karşı mücadele eden inisiyatif, bu mücadelede ‘Müslümanca bir söylem ve duruş’ oluşturma amacındadır.
KŞKMİ’yi harekete geçiren esas gelişme ise 2013 yılında artış gösteren kadın cinayetleridir. Bu açıdan tüm kadın örgütleriyle dayanışmayı ilke edinmişlerdir. İnisiyatif “Devletin, kocanın, patronun zulmünün; yaşamın her alanında kurulan ataerkil tahakkümün karşısında; zulme uğrayan tüm kadınların kimliğini sorgulamaksızın yanında olduklarını” dile getirmekte ve eylemlilikleriyle de bunu desteklemektedir. Türkiye’deki kadın ve LGBTİ+ hareketi ile ortak metinlere imza atma gibi eylemlilikleri bu bağlamda değerlendirilebilir.
KŞKMİ’nin mücadele yöntemlerinden bazıları şunlardır: İslam’a atfedilen kadın karşıtı argümanları İslam’ın kendisiyle çürütmeye çalışmak amacıyla okuma ve tartışma grupları oluşturmak, dindeki söylem ve uygulamalarda gömülü bulunan maskülen ve cinsiyetçi anlamların ortaya çıkarılması için fıkhı gözden geçirip düzeltmek ve tefsiri yeniden yorumlamak, birçok kadın örgütü gibi kadınlara yönelik şiddetin sonucu olarak açılan ceza davalarını takip etmek ve şiddete uğrayan kadınlarla dayanışma içinde olmak, kadınların hayatını doğrudan ilgilendiren yasal düzenlemelerle ilgili tartışmalar sonucunda bildiri metinleri yazmak. Toplumsal bir dönüşüm amacı taşıyan bu perspektifle KŞKMİ bir yandan Pınar Selek’e destek eylemine, Ekin Van’ın ölü bedeninin sürüklenmesi ya da Özgecan Aslan cinayetini protesto eylemlerine katılıp diğer yandan teorik okumalar ile eylemliliğinin kaynaklarını da oluşturmaya çalışmaktadır. Bunların yanında İran’da başörtüsü zorunluluğuna karşı kadınların direnişlerini destekleme ve Afganistan’ın muhalif kadın örgütlerinden biri olan RAWA ile dayanışma içinde olma gibi kadın hareketi gündemi üzerinden faaliyetler yürütebilmektedir.
İnisiyatifin diğer kadın örgütlenmelerinden farklı eylem pratikleri de mevcuttur: ‘Müslümanca bir eylem oluşturma çabası’ olarak erkek şiddeti sonucu öldürülen Özgecan Aslan ve Emani Arrahman gibi kadınlar için gıyabi cenaze namazı kılmak ve kadına şiddete karşı yazdıkları cuma hutbesi. KŞKMİ, daha iyi bir toplumu sadece hayal etmemekte aynı zamanda bunun gerçekleşmesi için mücadele de etmektedir.
Kaynak
Kadına Şiddete Karşı Müslümanlar İnisiyatifi, “Biz Kimiz”, https://kskmi.wordpress.com/biz-kimiz/ , [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Fidan Sarsılmaz ve Fatma Betül Demir (2019) “Direniş ve Ütopya Bağlamında İki Kadın Hareketi: Gulabi Gang ve Kadına Şiddete Karşı Müslümanlar İnisiyatifi (KŞKMİ)”, Psikoloji ve Toplum, http://psikolojivetoplum.todap.org/2019/12/direnis-ve-utopya-baglamnda-iki-kadn.html , [Erişim Tarihi, Haziran 2021].
Yazar
Demet Sayınta