1 –
İngilizce Öğretmeni
( Bireysel – Kişiye Özel –
İngilizce Öğretmeni
)
2 –
İngilizce Öğretmeni
( 4 kişilik gruplara –
İngilizce Öğretmeni
)
Akademisyenlik, üniversitede eğitim yapan herkesin hayallerinde yaşattığı veya bir dönem olmayı arzu ettiği meslektir. Üniversitede öğretim görevlisi, ya da öğretim üyesi olmak, insanlara eğitim vermek, hatta doçent olmak, profesör olmak, gerçekten hem toplum içerisinde sahip olunan mevki bakımından hem de ego tatmini bakımından yeterince doyurucu değerlerdir. Ancak akademisyenlik, bir o kadar da dikkatli yaklaşılması gereken bir meslektir.
Bu yazıda, akademisyenliğin, yani akademik kariyer yapmanın iki farklı boyutu ele alınır. Bunlardan birincisi, mesleğin nasıl yapıldığı, neler gerektiği, nasıl bir yol izleneceği; diğeri ise mesleğin toplumsal hayatta sağladığı getiriler ve zorluklar olacak. Öncelikle işin teknik boyutunu ele alarak, akademik kariyer yapmak için ne yapmalı, nasıl bir yol izlenmeli gibi sorulara yanıtlar arayalım.
Akademik kariyer üniversitede okuduğumuz bölümün uzmanı olma yolunu bizlere açar. Bu yolda ilerleyerek bölümümüzün uzmanı, doçenti, profesörü olabiliriz. Bunun için öncelikle mezun olduktan sonra yüksek lisans yapmamız gerekir. Bunu doktora eğitimi takip eder. Ancak biz yalnızca yüksek lisans sürecini anlatacağız, doktora ile ilgili fikirleri yüksek lisans sürecinde fazlasıyla edineceksiniz zaten.
Yüksek lisans yapmak için mezuniyet derecemizin, yani diploma notumuzun yüksek olması gerekir. Türkiye’deki üniversitelerde notların dörtlük sistemde hesaplandığını göz önünde bulundurursak, yüksek lisans yapmak için en az “3” ortalamamızın olması bizim için iyi olacaktır. Ama bu gereksinim değildir. Ülkemizdeki orta derece / yeni kurulan üniversiteler böyle bir koşulu göz önünde bulundurmamaktadırlar.
Not ortalamamızdan haricen 2 adet sınava girmemiz gerekir. Bunlardan birincisi Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES), diğeri ise Üniversitelerarası Kurul Dil Sınavı (ÜDS)’dir.
ALES, Türkçe ve Matematik sorularından oluşan 160 soruluk bir sınavdır ve daha çok muhakeme yeteneğini ölçen tarzda sorular sorulmaktadır. Bu sınavdan iyi not alabilmek için hızlı şekilde paragraf soruları çözebiliyor olmanız ve matematik problemlerine hakim olmanız gerekmektedir. Yüksek lisans için ALES’ten 55 puan alınması gerekir. Akademik personel olmak için ise 70 puan alınmalıdır. Tabi bu puanlar sınavdan başarılı sayılmanın şartlarıdır. Bu puanlarla hedefinize ulaşmak neredeyse imkansızdır. Yüksek lisans için en az 80 puan almak genel bir şekilde kabul görmektedir. ALES puanınız 3 yıl geçerlidir, 3 yıl boyunca yapacağınız başvurularda kullanabilirsiniz.
ÜDS ise İngilizce bilginizi ölçen bir sınavdır. (Bu oldukça tartışmalı bir konu) ÜDS sınavından yüksek lisans yapabilmek için en az 50 puan alınması gerekir. 50 puanın üzerindeki sonuçlarda yüksek lisansa başvurma hakkı kazanmış olursunuz. ÜDS’de doçentlik barajı ise 65 puandır. 65 puan üzerinde aldığınız takdirde bu puan ömür boyu geçerlidir, daha düşük bir puan almışsanız bu puan 2 yıl geçerlidir.
Genel hatlarıyla konunun teknik boyutları bunlar arkadaşlar. Özetlemek gerekirse; ortalamanızın iyi olması, ALES’ten en az 80 ve ÜDS’den en az 50 puan almak koşuluyla yüksek lisans programlarına başvurabilirsiniz. Diğer detaylar üniversitelerin kendi şartları olarak karşınıza çıkacaktır. Ama başlıca konular bunlar. Şimdi konunun asıl can alıcı noktasına gelelim.
Bilinen bir gerçektir ki akademik kariyer de insanların belirli ücretler karşılığı icra ettiği mesleklerden birisidir. Ancak bu konuya bir açıklık getirmeliyiz. Akademik kariyer sadece bir meslek olarak yapılması doğru mudur? Asıl amaç nedir? Neden diğer mesleklerden farklı algılanmaktadır? Şimdi hep beraber bu sorulara yanıt arayacağız. Öncelikle konunun sakıncaları ile başlayalım.
Öncelikle kesin bir dille şunu söylemeliyim ki; bu meslek para için yapılmaz. Bedavaya yapın demiyoruz, ancak para kazanma amacı ile yapılacak bir meslek değildir. Bunun nedenlerini ise şu şekilde sıralayabiliriz.
Maaş ilk başta çekici gelebilir. 1700 lira maaşla işe başlamak gerçekten iyi fakat maaş artışı özel sektör gibi değil. Uzun yıllar aynı maaşı alıyorsunuz. 3 yıl yüksek lisans + 6 yıl doktora 9 yıl sadece araştırma görevlisi maaşı gerçekten yetmeyebilir. (Bu süreleri kısa tutma imkanınız var)
Ayrıca çalışma saatleri esnek gibi görünmesine rağmen akademisyenlik hayatınızın büyük kısmını alıyor. Özellikle doktora sürecide. Çalışma saatleri dışında da doktora çalışmanızı devam ettirmek zorundasınız. Klasik memur gibi sabah 8 de başlayıp akşam 5 te bitmiyor işlerin. Sürekli kendini geliştirmek zorundasın.
Gerçekten stresli bir iş. Eğer başarısız olursanız ve uzaklaşırsanız her hangi bir sosyal güvenceniz yok. Evet şu an Türkiye’de çok üniversite açılyor ve bu yüzden çoğunlukla işsiz kalan olmuyor. Fakat ileride bu değişecek. Yeni nesilden çok nitelikli insanlar yetişiyor. Batı’da özellikle bu rekabet daha çok hissediliyor. Aynı durum Türkiye’de de yaşanacak. yani iyi yayınları olmayan, derslerin dışında araştırma yapmayan ve dünyaya açılmayan akademisyenler bir süre sonra zorluklar yaşayacaktır.
Bu mesleği yapmak için insanlarla uğraşmaktan hoşlanmak gerekir. Ömrünüz boyunca insanlara bir şeyler anlatacaksınız, insanlarla iç içe olacaksınız. Bu meslek bir marangozun atölyesine girip akşama kadar ağaçları kesip birbirine yapıştırmasına benzemez. İnsan sevgisi olmadan yapılacak bir meslek değildir.
İdealist olmanız gerekir. Belki belli bir yaşınıza kadar bir saygınlık kazanamayacaksınız. Evet, yaptığınız akademik çalışmaların, yazdığınız kitapların, makalelerin ses getirmesi uzun yıllar sürebilir. Hatta birçok ünlü yazar gibi öldükten sonra meşhur olabilirsiniz. İşte bunları göz önünde alarak mesleğin meyvelerini olgunlaşmadan yemeye kalkmayın, aksi takdirde öğrencilerinin arkasından bol bol konuştuğu bir hoca olabilirsiniz, aman dikkat.
Çok iyi bir konuşma yeteneğine sahip olmanız gerekir. Bu bildiğimiz manada konuşmak değil tabii ki. Siz bir konuyu anlatmaya başladığınızda insanların uykusu geliyor veya konuyu değiştirmeye çalışıyorlarsa bilin ki sizde bir problem var. Kendinizi dinletemiyorsunuz. Peki bunu nasıl başarırsınız? Orası size kalmış. Böyle bir yeteneğiniz yoksa, “hocalık” sizin için uygun olmayabilir. Öğrencilerin dersinden kaçmak için can attığı değil, dersine girmek için can attığı hoca olmalısınız. (Nerde öyle hoca demeyin, ben biliyorum birkaç tane)
Amacınız insanlara yararlı olmak olmalı. Daha çok tanınayım, adım duyulsun, kitaplarım satsın, insanlar bana saygı duysun gibi amaçlarınız olursa, bu iş size göre değil.
Okumayı sevmelisiniz. Eğer sosyal bilimlerden bir konu üzerine eğitim yapmaya karar verdiyseniz ömrünüzün büyük bir bölümü kitaplarla geçecek demektir. Bir fizikçi laboratuarda mutlu mesut çalışmalarını yapabilir ama bir sosyal bilimcinin durumu hiç de öyle değildir. Genç yaşta gözlerinizin altındaki torbalar size aynada merhaba diyebilir.
Tüm bu saydıklarımıza sahip olmadığınız halde “ben yine de akademisyen olmak istiyorum” diyorsanız, siz bilirsiniz, tercih sizin. Sonuçlarına katlanmayı göze alıyorsanız, yolunuz açık olsun.
Yazıyı okuyup bitirdiğinizde hayal kırıklığına uğramamanız ve şevkinizin kırılmaması için bu bölümü sona yerleştirdik. Memleketimizin potansiyel değerlerini kaybetmesine aracı olmak istemeyiz.
Bu mesleğin en önemli avantajı olarak mesleğin toplumsal statüsü gelmektedir. Akademisyen olmak, gerçekten de havalı bir meslektir. Düşünün, azimliyseniz ve bu konuları çalışmaktan hoşlanıyorsanız, 30 yaşınıza gelmeden sizden birkaç yaş küçük üniversite öğrencilerine ders vermeye başlayabilirsiniz. Çok etkileyici değil mi? Bizce de öyle. Üniversitede hoca olmak toplumumuzda itibar ve saygı gören bir meslektir.
Mesleğin avantajlarından bir diğeri, devlet memuru olmak ve iyi bir aylık almaktır. Akademisyenliğe araştırma görevlisi olarak başlayan bir kişi en az bin 700 lira aylık alır. Bununla beraber ders vermeye başlarsanız, saat başı ücret alırsanız. Bizim matematiğimiz yetmedi, siz hesaplayın kazanacağınız parayı.
Eğer mesleğinizde ilerlerseniz toplumda sözü geçen bir entelektüel olabilirsiniz. Şanınız ölümünüzden sonra da devam eder. Bunun size bir faydası olur mu bilmiyoruz ama hayattayken işe yarayacağı kesin.
Gazetelerde yazılar yazarak gelir kaynağı oluşturabilirsiniz. Bu hem toplumda isim yapmanızı hem de daha fazla kazanç elde etmenize neden olur .
Danışmanlık hizmetleri verebilirsiniz. Üzerine çalıştığınız konularda danışmanlık hizmeti vererek ayrı bir gelir kapısını ortaya çıkarabilirsiniz.
Bunlarla beraber birçok artı konum elde edersiniz. Bu pozitif konumunuzu haksız kazanç için kullanmak yerine insanlara yararlı olmak için kullanırsanız ne mutlu size.
Umarız akademisyenliğin, akademik kariyer yapmanın ayrıntıları ile ilgili olarak sizleri yeteri kadar aydınlatabilmişizdir. Yaşam boyu isteklerinizi elde edebilmeniz dileğiyle…