Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru, bireyler Anayasa Mahkemesinde belirttiği hükümlerde ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin içeriklerine göre belirlenmektedir. Bu içerikler kapsamında kişinin yargılanma sürecinde, ya da yaşantısında şahsına ait gerçekleştirilen her an gibi hak ihlaline karşı yaptıkları başvurudur.
Hukuksal anlamda ülkenin yasalarının en üstünde Anayasa Mahkemesi bulunmaktadır. Kararları esas kabul edilmektedir. Ayrıca bu kararların verilmesinde ülkede her hangi bir olağan üstü durum söz konusu olmadığı sürece Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi bireysel hak ve özgürlükler, uluslararası sözleşmeler kapsamında esas alınmaktadır.
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapan kişinin, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına uygun şekilde başvurusunu yapması gerekmektedir. Kişisel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiğini düşünen bir kişi, deliller ile beraber hukuka uygunluk ilkesi ile başvuru yapabilir. Yanlış verilen hukuki kararlar arasında tutuklanma durumu yaşayan kişiler en çok bireysel başvuru yapan bireyler olmaktadır. Bu durumda anlaşılacağı üzere birçok mahkeme kararına karşın Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapılmaktadır.
Anayasa Mahkemesine Kimler Başvuru Yapabilir?
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde geçerli olan kişisel hak ve özgürlükler mevzuatında belirtilen meselelerin ihlaline uğramış herkes başvuru yapabilir. Ayrıca bireyler dışında dernekler, siyasi partiler gibi iç tüzük tarafından yönetilen tüzel kişilerde Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunabilir.
İş hukuku davalarında verilen kararların haksız bulunduğunu düşünen işletmelerde başvuru yapma hakkına sahiplerdir. Yine kamu kapsamında değerlendirilen tüzel kimlikler de başvuru yapabilir. Bu kimlikler kaymakamlık ya da milli eğitim müdürlüğü gibi kurumlar olabilir.
Anayasa Mahkemesine Başvuru Süresi Kaç Gün Olarak Belirlenmiştir?
Hukuki yollardan ilk derece mahkemesi, bölge idare mahkemesi ya da danıştay gibi kurumlarda alınan kararlarla tüm sonuçlar tüketildikten sonra Anaya Mahkemesine başvuru yapma süreci başlamaktadır. Başvuru süresi son verilen yasal kararın ardından 30 gün olarak belirlenmiştir. Bu günün tespiti için son verilen kararın günü ilk gün olarak kabul edilip, gerekli evraklar verildiği gün bu zamana göre hesaplanmaktadır.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru yapan kişinin başvurusu için gerekli bir takım evraklar bulunmaktadır. Bu evraklar içerisinde hak talep edilen konunun detayları, deliller olduğu gibi, evraklar daha sonra da teslim edilebilir. Ancak mahkemeye başvuru kabulü için kesin gerekli evraklar arasında; başvuru formu ve alınan son kararın tebliğ evrakı gerekli olmaktadır.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Nasıl Gerçekleştirilmektedir?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapıla bilmesi için mevzuata uygun şekilde başvuru dilekçesi geçerli zamanda doldurulması şarttır. Bu forma kişisel bilgiler, başvuru konusu ve yargısal süreç, başvuru formuna eklenecek gerekli evrakların numaralandırması, nüfus cüzdanı fotokopisi bulunması gerekmektedir. Ayrıca Anayasa Mahkemesine başvuru formuna başvuru sebebi kanuna uygunluğuyla aktarılmalıdır.
Anayasa Mahkemesine uygun başvuru sebebi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinde kişiye tanınan hak ve özgürlüklerin hangilerinin ihlal edildiği açıklanması gerekmektedir. Bu durum Anayasa Mahkemesi konusun, içeriğini ve işlenme şeklinin ana taslağını oluşturmaktadır.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Ücreti Ne Kadardır?
2016 senesinde 240 lira olarak ödenen bu ücret harç olarak gösterilmektedir. Mahkemelere yatırılan harçlar ise her sene değişmektedir. Harçların miktarını dava konusuna göre harçlar kanuna göre değişim göstermektedir. Anayasa Mahkemesi harcı yatırılırken avukat ile başvuru yapılıyorsa vekaletname de teslimi yapılması gerekmektedir. Teslim edilen vekaletname örneğine baro pulu yapıştırılması gerekmektedir.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru İçin Yeterli Görülen Haklar Nelerdir?
Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru için ihlal edilen kişisel hak ve özgürlüklerin tümü yeterli görülmektedir. Ayrıca uluslararası sözleşmelerde yer alan haklar ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde geçerli kabul edilen hakların ihlali durumları Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru için yeterli kabul edilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’sın da bulunan ve ihlal edildiğinden kaynaklı bireysel başvuru yolu açık konuların bazıları şunlardır;
Yaşam hakkının ihlali, işkence yasağının ihlali, kölelik ve zorla çalıştırma yasağının ihlali, kişi özgürlüğü ve güvenliğinin ihlali, adil yargılanma hakkının ihlali, suç ve cezaların kanuni yönden ihlali, özel yaşam ve aile yaşamının ihlali, konut ve haberleşme haklarının ihlali, düşünce ve ifade özgürlüğünün ihlali ve din ve vicdan özgürlüğünün ihlali durumlarını yaşayan kişiler Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuruda bulunma haklarına sahiptirler.
Anayasa Mahkemesi Kararlarının Kötüye Kullanılma Durumu Anlaşıldığında Ne Olur?
Bir nedenden kaynaklı daha önceden Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunmuş kişi verilen karara rağmen tekrardan başvuru yaptığı anlaşılırsa, durumu kötüye kullandığı kararı verilebilir. Ancak bu durumun oluşabilmesi için başvuru yapan kişinin daha önceden yaptığı başvurunun verilen zamandan geç yaptığı başvuruya rağmen ikinci bir başvuru yapması koşulu oluşursa karar verilmektedir. Bu tarz durumlarda yapılan başvuru kötü niyetli olduğu için, başvuru yapan kişiye para ödemesi ile disiplin cezası verilebilir.
Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Sonucu Tedbir Kararı Verilir Mi?
Anayasa Mahkemesi başvurusu yapan kişinin özellikle hayati duruma tehlikede ise mahkeme kararınca tedbir kararı verilebilir. Bu karar görevi mahkeme görevinde olmaktadır. Bu tedbir kararı başvuru yapan kişinin talebi üzerine gerçekleştirilebilir. Ayrıca sadece başvurucunun isteği ile değil, mahkeme tedbir uygulamasının gerektiğine karar verirse kendiliğinden bu kararı verebilir.