Aşağıda sıkça tarafımıza sorulan sıkça soruları sizler için derledik. Bahsi geçen derleme 17 Nisan 2021 tarihinde yürürlüğe giren GÜVENLİK SORUŞTURMASI VE ARŞİV ARAŞTIRMASI KANUNU ‘dan yola çıkarak hazırlanmış olup bilgilendirme amaçlıdır.
Zaman zaman mevzuat ve mahkemelerde ki görüş değişiklikleri olabilmekte olup, konuya ilişin memurlar kanununa , askeri mevzuata hakim veya en azından idare hukuku ile ilgilenen bir uzman avukat ile iletişim halinde olmanız haklarınız için önem arz etmektedir.
Arşiv araştırması;
Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki hususlara ilave olarak kişinin;
a) Görevin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal verilerinin,
b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
c) Terör örgütleri veya suç işlemek amacıyla kurulan örgütlerle eylem birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan ve kişinin görevine yansıyacak hususların denetime elverişli olacak yöntemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanlığ ı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki idare amirlikleri tarafından yapılır.
Bu araştırmayı yapmakla görevli birimlerde yetkilendirilmiş personel, hukuka aykırı olarak elektronik ortamda veya bilgisayar loglarında kişisel verilerle ilgili sorgulama yapamaz, log kayıtlarını değiştiremez veya silemez, bu şekilde elde edilen bilgileri paylaşamaz veya yayın yoluyla duyuramaz. Görevi gereği öğrendiği veya edindiği kişisel bilgi veya belgeleri yetkisiz kişilerle paylaşamaz ya da basın ve yayın kuruluşlarına veya diğer iletişim kanallarına veremez.
Bir komisyon kurulur. Bu komisyon Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Başkanının görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı nda genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, personel ve hukuk birimleri ile uygun görülecek diğer birimlerden birer üyenin katılımıyla başkan dahil en az beş kişiden ve tek sayıda olacak şekilde oluşturulur.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında kişinin içinde bulunduğu ortam dikkate alınarak, kişinin kayıtlı ikamet adresi ile fiilen ikamet ettiği adres esas alınmak suretiyle aşağıdaki hususlar araştırılır:
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasında temel amaç, kamu görevinin o görevde bulunması uygun olmayan kişiler tarafından yürütülmesinin önüne geçmektir. Güvenlik soruşturması , başta milli güvenlik alanında kritik öneme sahip asker, polis, hakim, savcı olmak üzere bazı kamu görevlileri hakkında uygulanmaktadır.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması taleplerinin ilgili makama ulaşmasından itibaren arşiv araştırması sonuçları en geç 30 iş günü, güvenlik soruşturması sonuçları en geç 60 iş günü içinde cevaplandırılır. Ancak sonuçların ilgili kurumlara ulaşması ve kurumların bu sonuçları değerlendirip karara bağlamaları da dikkate alındığında belirtilen bu süreler uygulamada bir hayli aşılmaktadır.
Hatta bu süreler bazı kurumlar için 1 yıla yakın sürdüğü ve mağduriyete yol açtığı görülmektedir. Uzayan güvenlik soruşturmanız var ise kuruma bir dilekçe ile başvurarak sonuçlandırılmasını talep edebilirsiniz.
Güvenlik soruşturması işlemi, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılmış bulunan “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği” hükümlerine göre yürütülmektedir. Anılan yönetmelikte “güvenlik soruşturması” kavramı şu şekilde tanımlanmıştır:
“Güvenlik soruşturması: Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığının, kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerinde ilişiği ile adli sicil kaydının ve hakkında herhangi bir tahdit olup olmadığının, yıkıcı ve bölücü faaliyetlerde bulunup bulunmadığının, ahlaki durumunun, yabancılar ile ilgisinin ve sır saklama yeteneğinin mevcut kayıtlardan ve yerinden araştırılmak suretiyle saptanması ve değerlendirilmesini…ifade eder.”
Aynı yönetmeliğin “Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında araştırılacak hususlar” maddesinde:
“Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında kişinin içinde bulunduğu ortam dikkate alınarak, kişinin kayıtlı ikamet adresi ile fiilen ikamet ettiği adres esas alınmak suretiyle
ç) Şeref ve haysiyetini ihlal edecek ve görevine yansıyacak şekilde kumara, uyuşturucuya, içkiye, paraya ve aşırı bir şekilde menfaatine düşkün olup olmadığı, ahlak ve adaba aykırı davranıp davranmadığı, araştırılır.” (m. 11/1-ç) hükümlerinin yer aldığı görülmektedir.
Güvenlik soruşturmasında ahlâki durumun değerlendirmesi bağlamında otel kayıtlarının incelenip incelenmediği hususu sıkça sorulmaktadır.
Bu kayıtların bu maksatla incelenmesinin hukuka uygun olup olmadığı tartışmasını bir yana bırakarak öncelikle ifade etmek gerekir ki, otel ve pansiyon kayıtları 1174 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu hükümleri çerçevesinde düzenli olarak kolluk birimlerine gönderilmektedir. Bu bilgilerin uygulamada güvenlik soruşturması sürecinde bir değerlendirme kriteri olarak kullanıldığı da bilinen hususlardandır.
Bununla birlikte söz konusu kayıtların yukarıda da ifade ettiğimiz üzere “güvenlik soruşturması” sürecinin öngörülme maksadı ile ne ölçüde bağdaştığının objektif bir şekilde ortaya konulması gerekir. Keyfî nitelendirmelerle kişilerin özel hayatlarına dahil olan tercihler, memuriyet sürecinde karşılarına engel olarak çıkartılamaz.
“İnternet kayıtları”nın güvenlik soruşturması ahlâki durum değerlendirmesinde bir kriter olarak kullanılıp kullanılmayacağı sıklıkla sorulmaktadır. Öncelikle bu “internet kayıtları” kavramından ne anlaşıldığının ortaya konulması gereklidir. İnternet kayıtlarından kastedilen, herkesin erişimine açık olan haber niteliğindeki bilgiler, açık kaynak verileri ise -objektif olarak teyit edilmeleri ve yukarıda belirttiğimiz ölçüler çerçevesinde memuriyete engel teşkil edecek yoğunluk ve ağırlıkta olmaları kaydıyla- ölçü olarak kabul edilebilmektedirler.
Bununla birlikte eğer ziyaret edilen web siteleri gibi erişim bilgileri kastediliyorsa bu verilere erişim, yasada son derece sıkı usul koşullarına bağlanmış olup, yasada öngörülen maksatlar dışında kullanılmaları söz konusu olamayacağından güvenlik soruşturması sürecinde bir değerlendirmenin konusu olamazlar.
Otel kayıtları emniyet genel müdürlüğüne bağlı kimlik bildirim daire başkanlığınca süresiz olarak saklanır. Bu kayıtlar hiç silinmez.
İçişleri Bakanlığı mevzuat gereği otelde kalan kişinin kaydını tutar. … Otel kayıtlarınızın ahlaki zaaf olarak değerlendirilmesi için ise çok sayıda farklı kişiyle birlikte otel kaydınızın bulunması ve bu nedenle memurluğa giriş şartını taşımamanız anlamına gelmektedir.
Kişi hakkında geçmişinde ahlaki ya da toplumsal bir suç işlemiş ya da işlememiş olduğu GBT uygulaması sonrasında çıkan verilerde görülebilmektedir. Ayrıca GBT’sine bakılan kişinin hükümlü ya da eski hükümlü olup olmadığı da bu sorgulamalar sonucunda öğrenilebilmektedir.
Güvenlik soruşturmasında telefon kayıtlarına bakılır mı? Bu soru memur olmak isteyen tüm adayların kafasında soru işaretidir. Makalemizde bu soruya cevap vereceğiz. … Güvenlik soruşturması bir idari işlem olup salt bu neden ile telefon dinlemesi yapılamaz.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın