Sağlıklı beslenme ve sağlıklı yaşam hakkında bilgilenmek, hayat kalitenizi arttırır. Spor ve yaşam arasında bilgi sahibi olmanız gereken konulardan biri de besin takviyesi dir. Günlük ilaçlardan oldukça farklı olan bu takviyeler, vücudunuzun direncini arttırırken ihtiyaç duyduğunuz tüm vitamin, mineral, protein, karbonhidrat ve yağ konusunda sizlere destek çıkacaktır. Bilinçsiz bir şekilde kullanılırsa gıda takviyesi zararları sonucunda çeşitli hastalıklar meydana gelebilmektedir.
Besin takviyesi nedir sorusuna verilebilecek en genel cevap tüketmiş olduğunuz gıdalar yetersiz geldiğinde dışarıdan ve tıbbi ilaçtan oldukça farklı olarak alınan tablet, kapsül, jel, toz ve sıvı çeşitleridir. Bu takviyelerin içerisinde vitamin, mineral, çeşitli doğal bitkiler, aminoasitler ve enzimler bulunur.
Sağlık problemlerinin yaşanmaması için belirli yaş gruplarına besin takviyesi önerilmektedir. Hastalık risklerini azaltır, vücut fonksiyonlarını düzenlerler. Bu sayede bireyler yaşamsal faaliyetlerine daha rahat bir şekilde devam edebilir.
Besin takviyeleri genellikle 3 farklı başlık altında sınıflandırılır:
Vitaminler, tükettiğimiz birçok besinin içeriğinde yer alır. Ancak gıdanın fazla pişirilmesi ya da uygun şartlarda saklanmaması durumunda besinlerin vitamin değeri düşebilir. Dolayısıyla yeteri kadar beslenme sağlansa dahi yeteri kadar vitamin almak mümkün olmayabilir.
İnsan bedeninde temel biyokimyasalları destekleyen vitaminde, vücutta yeteri kadar bulunmadığında çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Vitaminler suda ve yağda çözünenler olarak iki farklı kategoride sınıflandırılır.
Suda çözünen vitaminler genellikle B ve C vitaminidir. Bu tür vitaminler, vücutta depolanmaması durumlarda düzenli olarak alınmalıdır.
Yağda çözünen vitaminler vücuttaki yağ dokusunda depolanarak uzun süre saklanabilir. A, D, E ve K vitamini, yağda çözünenlere birer örnek olarak gösterilebilir.
Yağda çözünebilen vitaminler depolanabilmeleri sebebiyle bazen toksik özellik gösterebilir. Su sebeple mutlaka bir uzman gözetiminde kullanılmalıdır.
Mineraller, hücrelerin temel yapısında ve kimyasal dengenin sağlanmasında önemli bir yere sahiptir. Çoğunlukla bütün gıdaların içeriğinde yer alan mineraller, insan vücudunda da yığın mineraller ay da az miktarda kullanılan iz mineraller olarak bulunur.
Probiyotik, bağırsaklarda yer alan faydalı bakterilerdir. Tükettiğimiz her türlü besin için ikinci beyin olarak nitelendirilen bağırsaklar üzerinde etkilidir. Yüksek şeker, sağlıksız beslenme, yağlı besinler bağırsak florasında sorunlara neden olur. Bununla beraber kullanılan antibiyotikler zararlı bakterileri öldürdüğü gibi yararlı olanlara da zarar verebilir. Bu sebeple de antibiyotik kullanımından sonra probiyotik takviyesi önerilebilir.
Besin takviyesi kullanımından önce mutlaka bir uzmana danışmak ve gerekli tahlilleri yaptırmak gerekir. Test sonuçlarını değerlendiren diyetisyen ve beslenme uzmanları, vücuttaki vitamin ya da mineral eksikliği tespit ettiğinde gıda takviyesi önerir.
Besin takviyeleriyle alakalı en önemli tartışma konularından biri bir uzmana danışmadan kişinin kendi kendine takviye almasıdır. Bu durum çeşitli sağlı sorunlarına neden olabilir. Bunun nedeniyse bu türden takviye edicilerin ticari kaygıyla reklam edilmesi ve bunun sonucunda bilinçsiz tüketimin oluşmasıdır.
Gıda takviyeleri ancak doğru ve uzman kontrolünde kullanılması durumunda fayda sağlamaktadır. Yanlış ve rastgele kullanımlarda vücuda gereğinden fazla iyot yüklenmesine ya da iyot zehirlenmesine neden olabilir.
Her vitaminin yan etkileri ya da etkileri yaşa, kullanım saatine ve bu gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Dolayısıyla besin takviyelerinden en iyi şekilde faydalanabilmek adına kişinin mutlaka bir uzman hekim ya da diyetisyenden yardım alması gerekir.
Besin takviyesi önerileri olarak üzerinde yazan yazılara dikkat edilmesi gerekir. Eğer takviye alınacak tablet, kapsül, jel, toz veya sıvı üzerinde “yüksek kolesterolü düşürdüğü, kalp hastalığını tedavi ettiği” gibi ifadeler yer alıyorsa, bu takviyeler kullanılmamalıdır. Böyle ifadelerin yer alması, yasal değildir ve kullanacağınız takviye de risklidir.
Özellikle diyet yapan ve kas kütlesini arttıran kişiler için suplementer adı altında kullanılan besin takviyelerinin kullanılması önerilmektedir. Aşırı kilolu olan kişilerin yağ yıkımını kolaylaştırmak adına L-carnitin kullanması gerekir. Diyetisyen tarafından önerilen doğru kullanım miktarı bilinmeli ve spordan 1 saat önce ve spordan 1 saat sonra bu takviyeler kullanılmalıdır.
Her besin takviyesi güvenilir değildir. Mutlaka bir uzman tarafından önerilmesine ya da kullanmak istediğiniz takviyeyi bir uzmana danışmanızda fayda vardır. Besin takviyesi önerileri herkes tarafından yapılmakta, bilinçsiz bir şekilde kullanılmaktadır. Fakat takviyelerin zararları da mevcuttur.
Aşırı kullanımlarda kan pompalama ve akış hızını arttırması sebebiyle felç, kalp krizi vb. ölümcül rahatsızlıklara sebebiyet verebilmektedir. Kullanan kişinin yaş grubu da takviye konusunda önemlidir. Yaşlılarda besin takviyesi yapılacaksa mutlaka bir uzman kontrolünde gerçekleşmelidir.