Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?

Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?

Bilişsel davranışçı terapi (BDT), problem çözmek için uygulamalı ve pratik bir yaklaşım benimseyen kısa süreli, hedefe yönelik bir psikoterapi ekolüdür. Amacı, insanların zorluklarının arkasındaki düşünme veya davranış kalıplarını değiştirmek ve böylece duygularını değiştirmektir. BDT’nin depresyon, anksiyete bozuklukları, alkol ve uyuşturucu kullanım sorunları, evlilik sorunları, yeme bozuklukları ve ağır akıl hastalıkları gibi çeşitli problemler için etkili olduğu sayısız bilimsel araştırma ile gösterilmiştir.

Bilişsel davranışçı terapinin en önemli avantajı, çoğu duygusal problem için 5 – 20 seans arasında süren kısa süreli olma eğilimidir. Gene de kesin bir süre verilmemektedir. Müşteriler haftada bir seansa katılır ve her seans yaklaşık 50 dakika sürer. Bu süre zarfında, müşteri ve terapist, problemlerin ne olduğunu anlamak ve bunların üstesinden gelmek için yeni stratejiler geliştirmek için birlikte çalışır. BDT, hastalara ihtiyaç duyduklarında uygulayabilecekleri ve ömür boyu sürecek bir dizi prensibi tanıtır.

Bilişsel Davranışçı Terapi’nin Temel İlkeleri

1. Psikolojik sorunlar kısmen hatalı veya yararsız düşünme biçimlerine dayanır.
2. Psikolojik sorunlar, kısmen, yararsız davranışların öğrenilmiş modellerine dayanmaktadır.
3. Psikolojik sorunlardan muzdarip insanlar onlarla başa çıkmanın daha iyi yollarını öğrenebilir, böylece semptomlarını hafifletebilir ve yaşamlarında daha etkili hale gelebilir.

Bilişsel Davranışçı Tedavi genellikle düşünme şekillerini değiştirmeyi amaçlar. Kişi için fonksiyonel olmayan düşünce biçimlerini daha faydacı düşünce biçimleri ile değiştirir. Bu stratejilerden bazıları aşağıdadır:

• Kişinin problem yaratan düşünme konusundaki çarpıklıklarını tanımayı ve sonra bunları gerçeklik ışığında yeniden değerlendirmeyi öğrenme.
• Diğer kişilerin davranışlarını ve motivasyonlarını daha iyi anlamak.
• Zor durumlarla başa çıkmak için problem çözme becerilerini kullanmak.
• Daha büyük bir güven duygusu geliştirmeyi öğrenmek kendi yeteneğidir.

Bilişsel Davranışçı Tedavi genellikle davranış biçimlerini değiştirme çabalarını da içerir. Bu stratejilerden bazıları:

• Korkulardan kaçmak/kaçınmak yerine korkularla yüzleşmek.
• Rol oynamayı diğer insanlarla potansiyel olarak problemli etkileşimlere hazırlanmak için kullanmak.
• Kişinin zihnini sakinleştirmeyi ve vücudunu rahatlatmayı öğrenme.

BDT, bireylerin kendi terapistleri olmayı öğrenmelerine yardımcı olmaya önem vermektedir. Oturumdaki alıştırmaların yanı sıra oturum dışındaki “ödev” çalışmaları ile danışanların başa çıkma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olur, böylece kendi düşüncelerini, sorunlu duygularını ve davranışlarını değiştirmeyi öğrenebilirler.

BDT terapistleri, zorluklarına neden olanlardan ziyade, kişinin mevcut yaşamında neler olduğunu vurgular. Kişinin tarihi hakkında belirli miktarda bilgiye ihtiyaç vardır, ancak odak noktası öncelikle yaşamla başa çıkmanın daha etkili yollarını geliştirmek için zaman içinde ilerlemektir. Psikodinamik – Psikanalitik terapilerin aksine, BDT “şimdi ve burada” uygulanan bir psikoterapi ekolüdür.

BDT’nin Adımları

Bu başlık Bilişsel Davranışçı Terapi nedir sorusununu içeriğe biraz daha dokunan tarafı olabilir. BDT tipik olarak şu adımları içerir:

• Yaşamınızdaki rahatsız edici durumları veya koşulları tanımlayın. Bunlar tıbbi bir durum, boşanma, keder, öfke veya akıl sağlığı bozukluğunun belirtileri gibi konuları içerebilir. Siz ve terapistiniz hangi sorunlara ve hedeflere odaklanmak istediğinize karar vermek için biraz zaman harcayabilirsiniz.
• Bu sorunlarla ilgili düşüncelerinizin, duygularınızın ve inançlarınızın farkında olun. Üzerinde çalışılacak sorunları belirledikten sonra, terapistiniz onlar hakkındaki düşüncelerinizi paylaşmanızı teşvik edecektir. Bu, bir deneyim (kendi kendine konuşma) hakkında kendinize söylediklerinizi, bir durumun anlamını yorumlamanızı ve kendiniz, diğer insanlar ve olaylar hakkındaki inançlarınızı gözlemlemeyi içerebilir. Terapistiniz düşüncelerinizi günlüğe kaydetmenizi önerebilir.
• Olumsuz ya da yanlış düşünmeyi tanımlayın. Sorununuza katkıda bulunabilecek düşünme ve davranış kalıplarını tanımanıza yardımcı olmak için terapistiniz sizden farklı durumlarda fiziksel, duygusal ve davranışsal yanıtlarınıza dikkat etmenizi isteyebilir.
• Olumsuz ya da yanlış düşünmeyi yeniden şekillendirin. Terapistiniz, bir durum hakkındaki görüşünüzün gerçeklere mi yoksa neler olduğuna dair yanlış bir algıya dayanıp dayanmadığını kendinize sormanızı teşvik edecektir. Bu adım zor olabilir. Hayatınız ve kendiniz hakkında uzun süredir düşünme yollarınız olabilir. Pratikle, yararlı düşünme ve davranış kalıpları alışkanlık haline gelecek ve fazla çaba sarf etmeyecektir.

Bilişsel Davranışçı Terapi’nin Tarihi

Bilişsel Davranışçı Terapi nedir sorusunun cevabını tam verebilmek için tarihi hakkında bilgi vermek gerektiğini düşünüyorum.

BDT 1960’larda ortaya çıktı ve belirli düşünme türlerinin duygusal sorunlara katkıda bulunduğunu kaydeden psikiyatrist Aaron Beck’in çalışmalarından köklendi. Beck bu “otomatik olumsuz düşünceleri” etiketledi ve bilişsel terapi sürecini geliştirdi.

Daha önceki davranış terapilerinin neredeyse tamamen davranışı değiştirmek için derneklere, takviye ve cezalara odaklandığı durumlarda, bilişsel yaklaşım düşünce ve duyguların davranışları nasıl etkilediğini ele almıştır.

O zamandan beri BDT, çok çeşitli bozukluklar ve durumlar için etkili bir birinci basamak tedavi olarak ortaya çıkmıştır.

Kaynaklar

APA: https://www.apa.org/ptsd-guideline/patients-and-families/cognitive-behavioral
VeryWellMind: https://www.verywellmind.com/what-is-cognitive-behavior-therapy-2795747
Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Cognitive_behavioral_therapy

Bilişsel davranışçı terapi nedir sorusuna cevap vermeye çalıştığım bu yazımdan umarım yarar sağlamışsınızdır. Diğer yazılarım için kenardaki çubuğa ya da aşağıdaki alana göz gezdirebilirsiniz.