Yabancı ülke mahkemeleri tarafından boşanmaya ilişkin verilen kararın Türkiye’de geçerliliğinin sağlanması için açılan davaya boşanmanın tanınması denir.
Yabancı ülke mahkemeleri tarafından boşanmaya ek olarak icra edilmesi gereken fer’i nitelikte (örneğin nafakaya ilişkin) kararların Türkiye’de geçerliliğinin sağlanması ve icra edilebilmesi için açılan davaya boşanmanın tenfizi denir.
Yani yabancı mahkeme kararı icrai nitelikte değilse, sadece değiştirdiği hukuki durumun Türkiye’de geçerliliği sağlanmak isteniyorsa tanıma davası açılırken icra edilmesi gereken kararlar da mevcutsa tenfiz davası açılır.
Esasen tanıma tenfiz ile ilgili tüm detaylara burada giremeyiz. Bununla ilgili olarak ‘tanıma tenfiz davası’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Bu yazımızda boşanma özelinde tanıma tenfiz sürecinin işleyişine yer vereceğiz.
DİKKAT: Boşanma tanıma tenfiz davaları oldukça önemli hukuki ayrıntılara sahiptir. Özellikle usul hukuku bakımından ayrı bir yere sahiptir. Sürecin sağlıklı bir şekilde sonuçlandırılması ve hak kaybı yaşamamak adına boşanma avukatı yardımı almakta yarar vardır.
Boşanma tanıma tenfiz bakımından ihmal edilmemesi gereken bir işlemdir. Zira yabancı ülkede boşanmış ancak Türk mahkemeleri nezdinde henüz boşanmamış olarak görünen kişiler birbirine mirasçıdırlar. Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklere sahiptirler. Çocukların velayet hakkı bakımından her iki eş de eşit konumadır.
Ayrıca Türkiye’de boşanmamış olarak görünen eş de dul olmaya bağlı haklardan yararlanamaz. Sağlık vb. sigorta işlemleri bakımından da evliymiş gibi işlem yapılır. Bunun gibi pek çok nedenden ötürü boşanma tanıma tenfiz işlemi geciktirilmeden gerçekleştirilmelidir.
Yabancı mahkemenin verdiği boşanma kararının Türkiye Cumhuriyeti’nde hüküm doğurması için, bu kararın yerel mahkemece tanınması gereklidir. Yerel mahkemedeki dava icra sonucu doğurmayacağı için tenfiz söz konusu olmayacaktır. Ancak yabancı mahkemece verilen kararda velayet ve nafaka gibi hususlar da var ise, bu durumda tanıma ve tenfiz söz konusu olacaktır.
Yabancı mahkemece verilen boşanma kararının tanınmasında açılacak olan tanıma davası, diğer eşe karşı açılmaktadır. Dolayısıyla diğer eşin tebligat adresinin bilinmesi gereklidir. Zira dava dilekçesi ve hükmün kesinleşmesine ilişkin tebligatın diğer eşe de tebliğ edilmesi zaruridir.
Boşanmaya ilişkin tanıma davalarında sıkça karşılaşılan sorun, karşı tarafın adresinin bilinmemesi nedeniyle tebligatların yapılamamasıdır. Bu nedenle yabancı mahkemede boşanmanın üzerinden çok süre geçmeden ve diğer eş ile iletişim koparılmadan, tanıma davasının da açılması isabetli olacaktır.
Bunun yanı sıra, tanıma davasında hem davacının hem davalının avukatla temsil edilmesi dava süresini oldukça kısaltmaktadır. Bu nedenle dava açarken, karşı tarafa da durum izah edilmeli ve işlemlerin hızlandırılması için Türkiye’den 2 avukata vekalet çıkarılmalıdır. Eğer diğer eşin avukatı yok ise belirtildiği üzere dava süreci uzayacaktır.
Sıkça karşılaşılan durumlardan birisi de, boşanılan eşin adresinin bilinmemesi veya kendisine ulaşılamamasıdır. Yukarıda belirtildiği üzere dava sürecindeki tebligatların davalı tarafa da tebliğ edilmesi gerekmektedir. Böyle bir durumda yabancı mahkeme kararının tanınması için, etkin bir adres araştırması yapılması, yurtdışı bağlantılar sayesinde yabancı ülkelerin kamu kurumları ile iletişim kurulması faydalı olacaktır.
Yerel mahkemelerce tanınan kararın daha sonra yaptırımı yani hükümlerin uygulanması olan tenfiz için dava açılmaktadır. Tanıma davasında yaptırım değil sadece durum belirleme söz konusudur.
Tanıma davası açmak için yabancı mahkemelerce verilen bir karar olmasının yanı sıra söz konusu yabancı ülkeyle bizim ülkemiz arasında ikili anlaşma olması şartı da aranmaktadır.
Zamanın kısalığı tamamen tebligatlarla alakalıdır ve tarafların yurt dışında ikamet etmesi sebebiyle adres bulunamaması ve yetersizliği sebebiyle tebligatlar geç gitmekle bu sebeple davalarda üç yıla yakın uzamaktadır.
Fakat tebligatların ulaşmasında sorun yaşanmadığında veya tarafların avukatlarına vekâlet vermesi sonucunda bu davalar bir veya iki celsede kolayca sonuçlanmaktadır.
Tanıma davası açmak için tarafların son ikamet yeri olan mahkemelere başvurulur ancak öncesinde Türkiye’de ikamet etmemiş olan taraflar ise Ankara mahkemelerine müracaat ederler.
Tanıma ve tenfiz davalarında Türkiye’ye gelmek gibi bir zorunluluğunuz yoktur, avukatınıza vekâlet verdiğiniz takdirde o işlemleri sizin adınıza yürütür.
Tanıma ve tenfiz davaları ne kadar sürer? sorusuna verilecek bir diğer yanıt ise eksik belge toplanması halinde davanın oldukça uzun süreceğidir ve yabancı ülkede boşanıp Türkiye’de tanıma davası açılmadığında mallarınızın satışında, çocuğunuz velayetinde ve yeniden evlenmek istemeniz halinde evli olma gibi sorunlarla karşılaşırsınız.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın