Braket en genel tanımı ile dişlerdeki çapraşıklığı ya da eğrilikleri düzeltmek amacıyla kullanılan tıbbi ürünlerdir. Toplumda ‘diş teli’ olarak da bilinen braketler dişlerin sıralanışı ile alakalı problemler tespit edildiğinde tercih ediliyor ve dişlerin daha düzgün bir şekilde hizalanmasını sağlıyor. Ancak diş teli ile uygulanan tedaviden çok kısa bir süre içerisinde netice beklemek doğru olmaz. Diş telleri orta ya da uzun vadede dişlerin dizilimiyle ilgili çapraşıklığı giderebilir. Braketlerin kullanımında ne gibi sorunlar yaşanabildiği ya da kırılma ihtimalleri gibi merak edilen hususları da ele alacağız. Öncesinde çeşitlerinden söz edelim.
Yazı İçeriği
Braket Çeşitleri Nelerdir?
Gelişen teknolojinin de yardımı ile artık braket çeşitleri daha fazla sayıda seçeneğe kavuştu. Günümüzde tercih edilen braketlere ise şu örnekler verilebilir:
Metal Braketler
Diş telleri dendiğinde halk arasında da ilk akla gelenler metal braket oluyor. Bu aparatlar diş üzerine yapıştırılarak kullanılıyor ve paslanmaz çelik materyalden üretiliyor. Bundan kısa bir süre öncesine kadar metal olan braketlerin daha büyük ölçülerde üretildiğini söyleyebiliriz. Ancak ebatları artık küçültüldü ve dolayısıyla eskiye nazaran estetik açıdan daha güzel göründüklerini söyleyebiliriz. Ark telleri de eskiye nazaran daha ince bir yapıda üretiliyor. Ark teli braketlere tutturuluyor ve böylelikle dişlerin daha düzgün sıralanması sağlanıyor. Bazı hastalarda olası en kısa sürede tedavinin tamamlanması amacıyla metal braketlerin tercih edilebildiğini söyleyebiliriz.
Damon Braketler
Damon braketlerin metal olanlara benzer bir görünüm sergilediğini söyleyebiliriz. Self ligating olarak da adlandırılan bu braketlerde kapak tasarımları da bulunur. Ark teli ise braketin oluk bölümünde serbest bir şekilde kayabilir. Çünkü ark telini tutan braketler değil kapaklardır. Bu nedenle metal bir bağ kullanmaya gerek olmadan dişlere uygulanabilir. Sürtünmenin az olduğu diş teli çeşitlerinden biri olduğunu ve bu nedenle tedavi süresinin de daha az olduğunu belirtebiliriz.
Seramik Braketler
Opak beyaz renkte olan seramik braketler ise estetik görünüme önem verenler için metal olanlardan daha cazip bir seçeneğe dönüşebiliyor. Ancak ebat açısından kıyaslandığında metal braketlerden bir miktar daha büyüktür. Daha büyük ölçülerde olmaları ise beslenme sonrasında gıda parçacıklarının braketlerde daha fazla birikmesine neden olabiliyor. Ancak ağız ve diş temizliğine dikkat edilmesi durumunda bu konuda bir sorun yaşanmaz. Seramik braketlerin bir diğer özelliği de metal olanlardan daha kırılgan olmasıdır. Bu nedenle çocuklarda çok sık tercih edilen bir diş teli çeşidi değildir.
Invisalign (Telsiz Tedavi)
Telsiz tedavi olarak adlandırılan bu yöntemde şeffaf ve aynı zamanda hareketli olan plaklar devreye giriyor. Plaklar tamamen kişiye özel olarak hazırlanıyor ve hazırlanmasından önce de kişiden ölçüler alınıyor. Dişlerde ne oranda çapraşıklık bulunduğuna bağlı olarak plak sayısının da değişebildiğini belirtebiliriz.
Daha fazla bilgi için –> Telsiz diş tedavisi
Lingual Braketler
Bu braketlerin diğerlerine nazaran biraz daha maliyetli olduğunu belirtmek gerekir. Lingual tür braketler de tamamen kişiye özel olarak hazırlanıyor. Diş telleri ise dişlerin arka bölümüne yerleştiriliyor. Dolayısıyla kişinin konuşması, gülmesi gibi durumlarda diş telleri görünmüyor. Özellikle estetik açıdan daha cazip bir seçenek olması, bu braket çeşitlerinin de sıklıkla tercih edilmesini beraberinde getiriyor.
Braket Hangi Durumlarda Uygulanır?
Hastaya braket uygulanmasına sadece tek bir durumda ihtiyaç olmaz. Hangi durumlarda uygulandığı sorusunun yanıtını ise kısa bir liste halinde aktarabiliriz:
- Dişlerde çapraşık ya da yamuk bir dizilimin mevcut olması
- Çene bozukluklarının olması
- Alt ve üst çene arasında orantısız bir şekil olması
- Dişlerde üst üste binme olarak adlandırılan durum
- Diş aralarında boşluklar olması
- Dişlerde dönme probleminin mevcudiyeti
Ülkemizde ve dünya genelinde diş teli tedavisine en sık ihtiyaç duyulan durumlar bu şekildedir. Ancak kimi zaman bazı spesifik nedenlerle de diş tellerinin uygulanması gerekebilir. Toplumda dişlerdeki çapraşık dizilimin sadece çocukluk döneminde düzeltilebileceği yönünde bir düşünce hakim. Oysa yetişkinlere de diş teli tedavileri uygulanabiliyor ve gayet başarılı sonuçlar elde edilebiliyor. Çocukluk döneminde bu tedavinin uygulanmamış olması durumunda geç kalındığı düşünülmemelidir. Yetişkinler için de tedavi seçenekleri mevcut ve orta ya da uzun vadede sonuçları görebilirsiniz.
Braket Bakımı Nasıl Olmalıdır?
Diş telleri ile uygulanan tedavi boyunca ağız ve diş temizliğinin asla ihmal edilmemesi gerekiyor. Ayrıca braket olması dişlerin fırçalanamayacağı anlamına gelmez. Tedavi boyunca dişlerin düzenli olarak temizlenmesi ve ağız hijyenine dikkat edilmesi büyük önem taşır. Braketlerle birlikte diş fırçasının ya da diş ipinin kullanılmasında hiçbir sakınca yoktur. Diş fırçası ve diş ipleri braketlere zarar vermez. Bu nedenle ağız ve diş temizliğinin muntazam bir biçimde yapılmaya devam edilmesi gerekiyor. Braketlerin aralarında yiyecek artıklarının kalmaması önemlidir. Arayüz fırçası olarak bilinen ve diş aralarının temizlenmesini sağlayan ürünler de kullanılabilir. Bu konuda diş hekiminize danışarak diş aralarının, braketlerle dişlerin temas ettiği bölgelerin nasıl temizlenmesi gerektiğini öğrenebilirsiniz.
Diş fırçası ve diş ipi ile diş temizliğinin günde 3 defa yapılması gerektiğini unutmamalısınız. Yemeklerden hemen sonra ağzın bol su ile çalkalanması da önemlidir. Sıklıkla merak edilen hususlardan biri de diş tellerinin diş temizliğini zorlaştırıp zorlaştırmadığı oluyor. Elbette bu konuda bir zorluk yaşanmaz. Diş tellerinin ve braketlerin son derece küçük aparatlar olduğunu belirtmek gerekir. Gün içerisinde kısa bir zaman ayırmanız, ağız ve diş temizliğinin en doğru şekilde yapılması için yeterli olacaktır. Diş tellerinin ve braketlerin bakımı için ekstra bir işlem yapmanız gerekmez.
Erişkin Hastalarda Seramik Braket
Erişkin hastalar braket tercihlerini genellikle seramik olanlardan yana kullanıyor. Dişlerin kendi doğal rengine yakın renklerde olan diş tellerinin de kullanılabiliyor olması, estetik açıdan yaşanan kaygıları da ortadan kaldırıyor. Özellikle seramik braketler tercih edildiğinde hastaların estetik bakımdan kendilerini çok daha iyi hissettiklerini de belirtmek mümkündür. Yetişkin olan hastalarda dişlerle ilgili yaşanan sorunların diş telleri ile düzeltilmesi mümkün olsa da bunun orta ya da uzun vadede gerçekleşebileceğinin de altını çizelim.
Bilgi sahibi olun –> Ortodonti tedavisi
Braket Kullanımında Oluşabilecek Sıkıntılar
Genellikle braket kullanımında sıkıntı yaşanmıyor. Oldukça nadir durumlarda bir sorunla karşılaşılabildiğini belirtmeliyiz. Hem çocuk hem de yetişkin hastaların büyük bölümü tedavi boyunca bir problemle karşılaşmıyor. Ancak yine de basit sorunların yaşanması ihtimali bulunur. Bu sorunlara da aşağıdaki örnekleri verebiliriz:
- Kullanılan braket çeşidinin kırılması ya da oynaması
- Bandın çıkması ya da kopması
- Ark telinde kopma olması
- Ark telinin ağız içerisine zarar vermesi
- Braketin telinin uç kısmından ayrılması
- Ağızda ya da dudakların iç kısımlarında küçük yaralar oluşması
Braket Kırılması Neden Olur?
Öncelikle tüm braket çeşitlerinin gayet dayanıklı materyallerden üretildiğini belirtmeliyiz. Bu nedenle braketlerin kırılması çok sık yaşanan sorunlardan biri değildir. Kırılmalar ise kabuklu ya da çok set yiyeceklerin dişlerle kırılmaya çalışılması, çiğnenmeye çalışılması durumunda meydana gelebilir. Bununla birlikte uygulama sırasında kullanılan yapıştırıcı malzemenin yerinden çıkması ya da zaman içerisinde işlevini kaybetmesi gibi durumlarda da ani bir şekilde kırılma sorunu yaşanabilir. Braketlerle uygulanan tedavi hakkında sorularınızı yorum bölümüne yazabilirsiniz.
İlginizi çekebilir –> Diş çekimi sonrası iyileşme