Abydos Antik Kenti: İlk Boğaz Köprüsü
Kent bugünkü Nara Burnu’nun bulunduğu bölgededir. Abydos’un adı Homeros destanlarında geçmesine rağmen antik kaynaklar kentin M.Ö. 670 yılında Miletos’un kolonisi olarak kurulduğunu aktarırlar. M.Ö. 546 yılında Pers egemenliğine giren kent, Pers kralı Dareios (Darius), İskitlere karşı yaptığı seferden dönerken M.Ö. 511’de Sestos’tan Abydos’a geçmesi ile de ünlüdür. M.Ö 483 yılında Pers Kralı Kserkses isyan eden İonya şehirlerine yardım eden Yunanistan’ı ele geçirmek amacıyla Abydos ile Sestos arasında bir köprü kurdurmuştur.
Büyük İskender’in, M.Ö. 334 baharında Sestos’a (Akbaş Limanı) gelerek, Boğazı geçip, Biga yakınlarında Granikos Savaşı’nda Persleri bozguna uğratmasıyla, diğer Anadolu kentleriyle birlikte, Abydos da Pers egemenliğinden kurtulmuştur. M.Ö. 188 yılında Pergamon Krallığı sınırları içinde yer alan Abydos, bu krallığın vasiyet yoluyla Romalılara bırakılması ile Roma’nın hâkimiyeti altına girmiştir. Bizans döneminde önemli bir piskoposluk merkezi olan Abydos, bu dönemde başkent Konstantinopolis’in anahtarı konumundan dolayı, güçlü sur duvarları ile güçlendirilmiştir.
Dardanos Kenti ve Tümülüsü
Günümüzde Dardanos dendi-ğinde, aklımıza Çanakkale’nin sayfiye yeri gelmekle birlikte, antik çağlarda önemli bir yerleşim yeridir. Dardanos Tümülüsü Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesinin Dardanos Kampüsü sınırları içindedir. Dardanos kenti adını, Homeros’a göre Tanrı Zeus’un oğlu Dardanos’tan almıştır.
Troia kral soyunun atalarının kenti de Dardanos olarak kabul edilirdi. Troas bölgesinin en erken sikke basan kentlerinden biridir.
Dardanos, bölgenin diğer yerleşimleri gibi, zamanla Perslerle Helenistik kralların hâkimiyetine girmiş ve M.Ö.190 yılında yeniden özgürlüğüne kavuşmuştur. M.Ö. 5. yüzyılın sonlarında Troas’ı, Persler adına yöneten Zenis ve karısı Mania buralıdır.
Dardanos’un tarih içindeki en önemli rolü M.Ö. 84 yılında Romalı konsül Sulla ile Pontus Kralı VI. Mithridates arasında yapılan barış anlaşmasıdır.
Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethinden sonra, Abydos ve Dardanos sakinlerinin, boğazda yapılan kalelerin civarına taşınmasıyla, kent boşalmış ve zamanla unutulmuştur. Antik yerleşimin yanında Dardanos adını taşıyan Osmanlı tabyasının, boğazın savunmasında önemli görevler üstlenmesiyle, adı 1915 yılında tekrar duyulmaya başlamış- tır. Dardanos Tümülüsü, 1959 yılında ortaya çıkarılmış ve kazısı tamamlanarak buluntular Çanakkale Arkeoloji Müzesi’nde, Dardanos Tümü- lüsü salonunda sergilenmektedir. Pişmiş toprak buluntular içerisinde yer alan Aphrodite heykelciği ayrı bir önem taşır. M.Ö. 4. yüzyılın Klasik Yunan Çağı’nın ünlü heykeltıraşlarından Praksiteles’e ait “Knidos Aphrodite’si”nin küçük bir kopyasıdır. Heykelcik beyaza boyanmış, takıları altın yaldızla işlenmiştir.
Troia
Homeros’un destanlarında anlattığı Troia kentinin Akhalar tarafından ele geçirilip, yakılıp yıkılması sanat eserlerinde o kadar çok işlenmiştir ki; Troia adı dünyada Kudüs’ten sonra en çok bilinen kent haline gelmiştir. Troia kentinin ününden dolayı, Troas bölgesi 18. yüzyı- lın başlarından itibaren batılı gezginleri kendisine çekmiştir. Troia’da yıllardır yapılan arkeolojik kazılar efsanevi Troia Savaşı öncesi ve sonrasında da kentte yaşamın varlığını ortaya koymuştur. Yılda yaklaşık beş yüz bin ziyaretçisiyle bu antik kent Çanakkale’de turizmin lokomotifi durumundadır. Troia aynı zamanda Dünya Kültür Mirası listesine alınmış arkeolojik bir bölgedir. Şimdilerde inşaatı devam etmekte olan Troia Müzesi’nin tamamlanması ile birlikte Troia’nın daha fazla turist çekmesi beklenmektedir.
Kemerdere Roma Su Kemeri
Kemerdere Köyü, adını dere üzerine kurulmuş taştan yapılmış oldukça büyük ölçü- lerde bir kemerden alır. Roma döneminde hamamlarda suyun bolca kullanılmasından dolayı, artan su ihtiyacını karşılamak için yapılan, Kemerdere Kö- yü’ndeki Roma dönemi su kemeri, Troia’nın yirmi kilometre doğusundan kente su taşıyan sistemin bir parçasıdır. Erken imparatorluk dönemi yapılarına benzeyen Kemerdere Su Kemeri için, M.S. birinci yüzyıl tarihi önerilmektedir