Giresun’un Görele İlçesine bağlı Çavuşlu Beldesinde kurulu Katı Artık Bertaraf Tesisi (ÇÖP ARITMA) Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Giresun Milletvekili ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlık Divanı Üyesi Elvan Işık Gezmiş tarafından soru önergesi ile meclis gündemine taşınıyor.
Konu ile ilgili bir basın açıklaması yapan Elvan Işık Gezmiş ; “Görele ilçemize bağlı Çavuşlu beldemize giderek, yöre halkımızın beldede bulunan çöp tesisine dair tepkilerini dinledim.
Tesisten kaynaklı olumsuzlukları bizzat yerinde gördüm. Bu tesis öncelikle suyumuzu, toprağımızı,
havayı kirletmiş ve çevreye pis bir koku salmış. İnsan yaşamını tehdit etmekte ve çevre felaketine de
sebep olmaktadır.
Tesise ilişkin ÇED davaları ve kapatma davaları da yıllardır sürmekte, Yöre halkımız haklı olarak
mahkeme kararlarının uygulanmasını talep etmektedir.
Bu konuyla alakalı Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki’nin yanıtlaması için
yazılı soru önergesi verdim. En kısa zamanda gelecek cevabı yöre halkımızla paylaşcağım.
Çavuşlu halkımızın her zaman yanındayım, başlattıkları hukuk nöbetini destekliyorum. Talepleri
doğrultusunda mücadele devam edeceğim ve gelişmelerin takipçisi olacağım.
İnsan sağlığından daha önemli birşey olmadığının altını çizerek; bu ve benzer tesislerin doğaya da,
hukuka da uygun yapılması gerektiğini belirtmek istiyorum.
Bu sorun mutlaka çözülmeli, Çavuşlu halkımız temiz suya, temiz havaya ve temiz toprağa kavuşmalı.” dedi.
İŞTE ÖNERGE:
TÜRK İYE B ÜYÜK M İLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞI’NA
Aşağıdaki sorularımın Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Sayın
Mehmet ÖZHASEK İ tarafından Anayasanın 98. ve TBMM i çtüzü ğ ünün 96.
Maddelerine göre yaz ılı olarak yanıtlandırılmasını dilerim.
17.007.2023
Elvan Işık GEZMİŞ
Giresun Milletvekili
TBMM Katip Üyesi
Giresun Kat ı Atık D üzenli Depolama Tesisi II. S ınıf depolama tesisi 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resm î Gazetede yay ınlanarak y ürürlü ğe giren “Atıkların
D üzenli Depolanmas ına Dair (ADDD) Y önetmelik” hükümleri çerçevesinde in şa edilmiştir.
Çavu şlu Beldesi Taşocağı Mevkiinde Giresun Katı-Sıvı Atık ve İ çme Sular ı Birliği tarafından faaliyete ge çirilen ‘Kat ı Atık Bertaraf Tesisi’ y öre halk ının t üm şikayetlerine bilirkişi raporları ve mahkemekararlarına rağmen gerekli tedbirler alınmadan faaliyetine devam etmiştir.
ÇED Raporunda bölgenin eski ve rezervi tükenmi ş taşocağı olması sebebiyle tercih edildiği ifade edilmiştir. Hen üz in şa halinde iken yer se çiminin yanl ış
olduğu, çevresel ve jeolojik unsurlar, yeralt ı ve y üzey sular ına, yerleşim birimlerine, derelere ve nihayetinde Karadeniz’e etkilerinin bilimsel olarak
doğru analizinin yapılmadığı iddia edilmiştir. Uzman ve bilirkişiler b ölgede içme suyu kaynaklar ında, denizde y örede art ık telafisi g üç bir kirlili ğe sebep
olacağını ifade etmiştir.
Y öre halk ının, yaptığı başvurularla 2012’de ve 2015’de ÇED Olumlu Karar ı iptal edilmesine rağmen tesis yeniden ‘ ÇED olumlu’ raporu alarak faaliyetine
devam etmi ştir.
Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı 2019 yılında Katı Atık Bertaraf
tesisi ve b ölgeyi ziyaret etti. Kat ı Atık Bertaraf Tesisinin standartlara uygun şekilde modernize edileceğini s öyleyerek “21’nci yüzy ılın T ürkiye’sine
Giresun’a uygun bir bertaraf tesisi yapmak istiyoruz. Bakanl ığımız çal ışmaya başladı” ifadelerini kullanmıştı. Bakan ayrıca Çavu şlu katı atık alanının
bertaraf edileceği, i çme suyu kirlili ğinin Keson Kuyularının a ç ılmasıyla İller Bankası Genel M üdürlü ğ ü arac ılığıyla çözümlenece ği ilgili Genel M üdürlü ğe
talimat verdiğini ifade etmişti.
Giresun İli Katı Sıvı Atık ve İ çme Sular ı Birliği 16.06.2020’de, Çavu şlu Katı Atık bertaraf Tesisinde katı atık gazından (metan gazı) enerji üretimi için
ihaleye ç ıkmış 14.07.2020 tarihinde s özle şme imzalanarak 24.07.2020 tarihinde yer teslimi yapılmıştır. Tesisin belediyelerden gelen atık miktarı
gerek çesiyle depolama kapasitesinin 500 ton’a ç ıkarılması i çin ba şvurusuna Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇED Olumlu raporu vermi ştir.
Kapasite artışı projesi ilişkin Ordu 2. İdare Mahkemesine a ç ılan dava sonucu ÇED Olumlu Raporu yine iptal edilmi ştir.
Mahkeme de bilirkişi raporu
sonrası, tesisin mevzuata aykırı olarak yaşam alanları ile su kaynaklarının yakınına konumlandırıldığını, kurulum aşamasında alınan ‘ ÇED olumlu’
raporunda hukuka ayk ırılık olduğunu ifade edilmiştir.
Yargı tarafından 2021’de ÇED Olumlu Karar ı tekrar iptal edilmiştir. Yeni bir ‘ ÇED olumlu’ raporu ile kat ı atık tesisinin faaliyetini durdurmaması üzerine
dördüncü defa ‘ÇED olumlu’ raporunun iptali için Giresun İdare Mahkemesi’ne yapılan başvuru sonucu taahh ütlerini yerine getirmedi ği
gerek çesiyle bir kez daha tesisin ‘ÇED olumlu’ raporu iptal edilmi ştir.
Katı atık bertaraf tesisi, 4’ üncü kez ald ığı Çevre Etki De ğerlendirmesi ( ÇED) olumlu raporuyla faaliyetini sürdürdü. Tesisin ya şam alanları ve su
kaynaklarına yakın olduğu, çöplerden çevreye at ık su sızdığı gerek çesiyle yap ılan başvuruyu karara bağlayan Giresun İdare Mahkemesi, verilen taahh ütleri yerine getirmedi ği gerek çesiyle tesisin ‘ÇED olumlu’ raporunu
iptal etti.
ÇED Olumlu Raporlar ının iptal edildiği mahkeme kararlarında bahsi ge çen gerekçelerin ortadan kalkt ığına ilişkin a ç ıklamalarla her defasında yeni bir
ÇED Raporuyla tesisin faaliyetini yürüttü ğ ü görülmektedir.
Mahkemelerin ÇED iptal kararlar ına karşın Giresun Valiliği’nin “ ÇED Gerekli De ğildir” kararıyla tesisi faaliyetlerini s ürdürmü şt ür.
Kat ı atık bertaraf tesisinde depolanan çöplerin at ık sularının Karadeniz’e deşarj edildiği, i çme suyuna ve dereye kar ışarak balık ölümlerine neden
oldu ğu, doğaya, canlılara ve en önemlisi insan sa ğlığına zarar verdiği gerek çesiyle ‘ÇED olumlu’ raporunun iptal edilmesi ve tesisin kapat ılması i çin
Ordu 2’nci İdare Mahkemesi’ne a ç ılan dava sonucunda ÇED raporu iptal edilmi ştir. Mahkeme ÇED raporunu iptal ederken tesisin kapat ılması
başvurusunu ise reddetmiştir.
Tesis kapatılmayınca y öre halk ı Samsun B ölge İdare Mahkemesi’ne başvurarak “ ÇED Olumlu” karar ını iptal edip tesisin kapatılma talebini reddeden Ordu 2’nci İdare Mahkemesinin kararının iptalini istedi.
Mahkeme, oy birliğiyle tesisin faaliyetinin durdurulmasına karar verdi.Katı Atık Bertaraf Tesisinde y ürütülen rehabilitasyon çal ışmalarına rağmen
y öre halk ı şik âyet ve endi şelerinin giderilmediğini belirterek mahkeme kararının yerine getirilmesini talep etmektedir.
Konuya ilişkin olarak:
1. Giresun İli Katı Sıvı Atık ve İ çme Sular ı Birliği 03.10.2022’de, Katı Atık
Birliği üyesi belediye ba şkanları, Çavu şlu Beldesinden muhtarların katılımıyla ger çekle ştirilen toplantıda alınan karar gereği mevcut katı
atık bertaraf tesisi çal ışmasına devam ederken yeni alternatif katı atık bertaraf tesisi i çin alan belirleme çal ışması yapılmış mıdır? Çevre,
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na alternatif yer önerisi sunulmu ş mudur?
2. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl M üdürlü ğ ü bölgeden düzenli biçimde at ık su numunesi almakta mıdır? Laboratuvar analiz sonu çlar ı
ne şekildedir?
3. B ölgede içme suyu ve kullan ım suyu numuneleri d üzenli olarak al ınmakta mıdır? Bu numunelerin analiz sonu çlar ı hangi
laboratuvarlardan alınmaktadır? Sonu çlar ne şekildedir?
4. Çevre ve Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı’nın 2019 yılında b ölgenin içme suyu kirlili ğinin giderileceğine y önelik aç ıklamaları ardından yeni
i çme ve kullanma suyu temini için hangi çal ışmalar ger çekle ştirilmiştir?
İ çme suyu için yeni kuyular aç ılmış mıdır?
5. 2 bin 300 bin n üfuslu beldenin tüm su ihtiyac ını karşılayan kaynağın kirletilmesine y önelik bir soru şturma y ürütülmekte midir? Bu hususta
görülmekte olan bir dava var m ıdır?
6. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanının s öz verdi ği bi çimde tesisin modern standartlarda, günümüz teknolojisine uygun ölçeklerde
do ğaya ve çevreye zarar vermeyecek hale neden getirilememi ştir? Ön İşlem Tesisi, Rehabilitasyon ve Çevre Düzenlemesi kapsam ında İller
Bankasından tahsis edilen hibe miktarı nedir?
7. Çavu şlu Beldesinde toprak, su ve denizde tesisten kaynaklı kirlilik tespitleri kimler ve hangi kuruluşlar tarafından yapılmıştır? Bu raporlar
doğrultusunda hangi tedbirler hayata ge çirilmi ştir? Giresun’da enerji üretimi de sa ğlanacak, atıkların kaynağında ayrıştırılacağı bir bertaraf
tesisi hususunda hangi çal ışmalar yapılmıştır?
8. Çavu şlu Katı Atık Tesisinin işletme s üreci boyunca Çevresel Etki De ğerlendirme Raporunda yer alan taahh ütlerine uygun biçimde faaliyet yürütülmü ş m üdür? Bakanl ığınız y üklenicinin bugüne kadar
hangi taahhütleri yerine getirmedi ğini tespit etmişti? Tesisin periyodik olarak denetimleri hangi kurum ve kuruluşlar tarafından yapılmış,
hangi eksiklikler tespit edilmiş ve hangi idari ve cezai yaptırımlar ger çekle ştirilmiştir? Katı Atık Tesisini işleten firmanın mahkeme kararında yer alan sorunların giderildiğine ilişkin a ç ıklamalarını yeterli
buluyor musunuz?