Basit yargılama usulü , Ceza Muhakemesi Kanunu’na 2019 yılında getirilmiş bir düzenlemedir. Bu düzenleme uyarınca asliye ceza mahkemelerinde görülen, yaptırım olarak adli para cezasını ve üst sınırı 2 yıl ve daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulü uygulanır.
Ceza Muhakemesi Kanunu madde 251 de belirtildiği üzere ceza davasında basit yargılama usulünün uygulanabileceği suçlar kanunda yaptırım olarak adli para cezası ve üst sınırı 2 yıl ve daha az süreli hapis cezası öngörülen suçlardır. Basit Yargılama usulü uygulanabilecek suçlara örnek olarak;
-Trafik güvenliğinin kasten ve taksirle tehlikeye sokulması suçu,
-Terk Suçu,
– Hakaret Suçu ,
-Yalan Tanıklık Suçu,
-Hükümlü ve tutuklunun kaçması suçu,
-Kasten yaralamanın ihmali davranışla işlenmesi suçu gösterilebilir. Belirtilen suçlar yalnızca örnek niteliğinde olup, çoğaltılması mümkündür.
Basit yargılama usulünün uygulanacağı dava ve işlerde görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir. Basit yargılama usulünün kapsamında olan bir suçun ağır ceza mahkemesinin görev alanına girmesi durumunda ağır ceza mahkemesinde basit yargılama usulü uygulanamamaktadır.
Asliye Ceza Mahkemesince basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verdiğinde mahkemece, iddianame davada taraf olan kişilere tebliğ edilir. Bu kişiler sanık, mağdur ve şikayetçidir. Mahkeme, davanın taraflarına gönderilen tebligatta beyan ve savunmalarını on beş gün içerisinde mahkemeye yazılı olarak bildirilmesi istenilir. Ayrıca yapılan tebligatta duruşma yapılmaksızın karar ve hüküm verilebileceği de ihtar edilir. Bu süreçte mahkemece toplanması gereken deliller toplanır.
Taraflara gönderilen tebligatta belirtilen ve beyan ile savunmaları sunmak üzere verilen on beş günlük sürenin bitmesinin ardından mahkemece duruşma açılmaksızın ve cumhuriyet savcısının görüşü alınmaksızın mahkemece bir hüküm verilir. Mahkemece beraat kararı verilebileceği gibi mahkumiyet kararı da verilebilir. Verilen hükmün mahkûmiyet kararı olması halinde verilen sonuç ceza dörtte bir oranında indirim uygulanmak suretiyle verilir.
Mahkemece, koşulları bulunması halinde, verilen kısa süreli hapis cezası seçenek yaptırımlara çevrilebilir veya hapis cezası ertelenebilir ya da uygulanmasına sanık tarafından yazılı olarak açıkça karşı çıkılmaması kaydıyla hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir.
Basit yargılama usulünün yürütülmesi sonucunda mahkemece Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 223. Maddesi çerçevesinde 6 farklı karar verilebilir. Bu kararlar;
-Beraat kararı,
-Mahkumiyet kararı,
-Ceza verilmesine yer olmadığına dair karar,
-Güvenlik tedbirine hükmedilmesine dair karar,
-Düşme kararı,
-Davanın reddi kararıdır.
Basit yargılama usulü sonucunda asliye ceza mahkemesince verilen karara karşı itiraz yolu açıktır. Mahkemece verilen hükümde itiraz yolu ve itirazın sonuçları açıklanır. Süresi içerisinde itiraz edilmeyen kararlar kesinleşir.
İtiraz üzerine hükmü veren mahkemece duruşma açılır ve genel hükümlere göre yargılamaya devam olunur. Taraflar gelmese bile duruşma yapılır ve yokluklarında CMK m.223 uyarınca yukarıda belirtilen şekilde hüküm verilebilir. Taraflara gönderilecek bu husus bu husus yazılarak ihtar edilir. Duruşmadan önce itirazdan vazgeçilmesi hâlinde duruşma yapılmaz ve itiraz edilmemiş sayılarak hüküm kesinleşir.
Mahkeme, itiraz üzerine yeniden karar verilirken, basit yargılama usulüne göre verdiği kararla bağlı değildir. İlk verdiği karardan farklı bir karar da verebilir. Ancak, itirazın sanık dışındaki kişiler tarafından yapıldığı hâllerde mahkûmiyet kararında sonuç cezadan yapılan dörtte bir oranındaki indirim korunur.
İtiraz üzerine verilen hükmün sanık lehine olması hâlinde, bu hususların itiraz etmemiş olan diğer sanıklara da uygulanma olanağı varsa bu sanıklar da itiraz etmiş gibi verilen kararlardan yararlanır.
İtiraz üzerine asliye ceza mahkemesinde yeniden duruşma açılarak verilen kararlara karşı genel hükümler uyarınca itiraz ve istinaf kanun yoluna başvurulabilir. İstinaf ve itiraz talepleri kararın tebliğ veya tefhiminden itibaren 7 gün içerisinde yapılmak zorundadır.
Asliye Ceza Mahkemesinde yapılan yargılama sırasında uygulanan basit yargılama usulünden hüküm verilinceye kadar her aşamada duruşma açmak suretiyle genel hükümler uyarınca yargılamaya devam olunabilir. Bu madde hükmünün uygulanmasının şartı ise mahkemece henüz hüküm verilmemiş olmasıdır. Hüküm verilinceye kadar basit yargılama usulünden genel hükümler uyarınca yargılamaya geçilebilir.
Basit yargılama usulünün uygulanmayacağı haller yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik halleri, soruşturulması ve kovuşturulması izne ve talebe bağlı olan suçların yargılamasının yapılacağı hallerdir. Ayrıca basit yargılama usulü kapsamına giren bir suçun, kapsama girmeyen başka bir suçla işlenmesi halinde basit yargılama usulünün uygulanması söz konusu olmamaktadır.
Daha detaylı bilgi almak için, Bilgiç Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.
0553 351 62 23
Avukat Ezgi Merve SAPMAZ
Bu metinden kısmen alıntı yapılması yahut metnin farklı bir mecrada paylaşılması durumunda alıntı yapılan yahut paylaşılan yazıya aşağıdaki ibareler eklenmelidir.
”Yukarıdaki makalenin tüm hakları yazarı Avukat Ezgi Merve SAPMAZ’e aittir ve makale, yazarı tarafından Bilgiç Hukuk Bürosu (www.bilgichukuk.com) sayfasında yayınlanmıştır.”
Bu ibare eklenmek şartıyla, metinden Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa uygun alıntılar yapılabilir ve metin farklı mecralarda paylaşılabilir, yazarın izni olmaksızın aksine hareket edilemez.