Pek çok emekli olan kişi emekli olduktan sonra ikinci kez çalışmak istemektedir. Ekonomik olarak emekli maaşı yetmeyen emekliler tekrar çalışırlarsa emekli maaşlarında kesinti yaşama ihtimalinden korkmaktadır. Bu konu hakkında bilgi sahibi olmayan pek çok vatandaş bulunuyor. 4a, 4b ve 4c kapsamında emekli olan kişiler emeklilik sonrası çalışma hakkını bilmemektedir.
Emekli olup tekrar çalışmaya ihtiyaç duyan vatandaş için 2016 yılı öncesine kadar emekli maaşlarında kesintiler oluyordu. 2016 yılı itibari ile emekli maaşı alırken çalışan kişilerden maaş kesintisi yapılma işlemi kaldırılmıştır . Bu yapılandırma ile emekli olanlar Sosyal Güvenlik Destek Primi hakkından yararlanabilirler.
Sosyal Güvenlik Destek Prim Borcu ise, emeklilik için ödemeleri gereken prim günü ve belirtilen yaşa gelinmesi halinde alınan emeklilik maaşı sonrasında tekrar çalışma halinde maaşın kesilmemesidir. Şöyle ki kişilerin emeklilik sonrası çalışması halinde işveren kişi adına çalışılması halinde kendilerinden kesilecek olan primdir.
Emeklilerin, emekli maaşlarından kesinti yapılmaz, yeni girmiş oldukları iş için alacakları sigorta primi için kesintidir. Kendi işini açacak olan emekli için 2016 yılı öncesi emekli maaşından %10 oranında kesinti yapılmaktaydı, 2016 yılı sonrası yeni genelge ile bu kesinti kaldırılmıştır.
Kişinin kendi iş yerini açması halinde emekli maaşından kesinti yapılmaz. SGDP borcunu ödeyen emekliler için emekli maaşları aynı şekilde verilmeye devem etmektedir. Kamuda çalışmaya başlayacak olan emekliler için emekli aylıklarından kesinti yapılarak çalışmaya devam edebilirler. İşçi olarak çalışmaya devam edecek olan emekliler için SGDP uygulanır.
Emekli olan kişiler için tekrar çalışma durumu bazı hususlara dayanmaktadır . Her emekli, kişisel ihtiyaç gereklilikleri kapsamında çalışma hayatına geri dönme durumunda kalırlar.
Emekli maaşı aldıktan sonra çalışmaya devam etmek isteyenler için,
Emeklilik sonrası çalışmaya devam edenler için maaşlarında kesinti olmayacağı biliniyor. Fakat yeni girecekleri iş yerinin bağlı olduğu sosyal hizmet kurumu türüne göre değişmektedir. 4A, 4B ve 4C üzerinden işe başlayacak olan emekliler için prim kesintileri yeni işlerinin bağlı olduğu kurum tarafından kesilir. Daha detaylı olarak,
4/1a SGK kapsamında işe başlayacak olanlar için, emeklinin emekli maaşı alıyor olması halinde yeni bir işveren ile çalışıyorsa Sosyal Güvenlik Destek Primi ödemesini işvereni ödemek durumundadır. Bu bağlamda, sigortalı kişiden %22,5 oranında, işverenden ise %7,5 oranında çalışanın maaşından kesilir. Toplamda %30 oranında SGDP prim kesintisi olur.
4/1b Bağ-Kur kapsamında olanlar için prim ödemeleri , emekli olan kişinin kendi iş yerini açması halinde Sosyal Güvenlik Destek Primi ödemesini kendisinin yapması gerekmektedir. 4447 sayılı kanun kapsamında Bağ-Kur sigortası ile çalışmaya geri dönecek olanlar için almış oldukları aylığın %10 kısmını SGDP kesintisi uygulanır.
Bu kanun 1 Ekim 1999 yılında yasaya geçmiştir. 4/1b kapsamında kendi iş yerini açan emekliler için, 4956 sayılı kanun ile tekrar bir düzenleme getirildi. Bu düzenlemeye göre, Bağ-Kur emeklileri SGDP primlerini ödüyorlardı. Artık Emekli Sandığı, SGK ve özel banka sandıklarına göre aylık maaş alanlar yani 4/1b sigorta kapsamında işe başlayanlar SGDP’ye bağlı olmuşlardır.
4/1b kapsamına gelir vergisinden muaf olan esnaf ve sanatkârlar için 28.01.2004 tarihinde 12. gelir basamağının %10 oranında SGDP vergisi alım işlemleri başlamıştır. Emekli ve bağımsız çalışanlar, SGDP prim borçlarını Bağ-Kur ile ödemek durumundadır.
Emekli olan kişilerin 4b kapsamında çalışmaya başlamaları durumunda SGDP prim kesintileri sabit bir tutarda değil, kişinin aylık olarak aldığı gelirine göre hesaplanmaktadır. Tüm bu oranlara göre, 2008 yılında %12, 2009 yılında %13, 210 yılında %14 ve 2011 yılında %15 prim kesintisi işlemi gerçekleşmiştir.
2016 yılında alınan 6663 sayılı kanun ile yeni düzenlemeye geçilmiştir. Bu düzenlemeye göre SGDP prim kesintisi tamamen ortadan kaldırılmıştır. Bu bağlamda emekli olan vatandaşların emekli maaşlarından Sosyal Güvenlik Destek Prim kesintisi uygulaması ile kesinti yapılmadan ödemeleri tam yapılmaktadır.
Emekli olan kişilerin en çok merak ettikleri bir diğer konu da ikinci kez emeklilik hakkı olup olmadığıdır. Emekli olup çalışmaya devam eden vatandaşlar için Sosyal Güvenlik Destek Prim kesintisi uygulanmaktadır. Bu uygulamaya bağlı olarak kişilerin emekli maaşlarından kesinti yapmadan ikinci işleri için almış olduğu sigorta üzerinden kesinti yapılmaktadır.
Emekli olan kişiler emeklilik öncesi çalışma hayatları boyunca kesintiye uğramayan primleri sayesinde emekli olabilmişlerdir. Söz konusu ikinci emeklilik için kişinin çalışmış olduğu yerden prim alabiliyor olması gerekir.
Fakat emeklilik sonrası çalışma kapsamında kişiler primlerini Sonuç olarak, emekli olan kişinin tekrar emekli olabilmesi mümkün değildir. Emekli maaşı alan ve sigortalı bir işte çalışan vatandaşın biriktirmesi gereken primler bulunmamaktadır.
Emeklilik süreleri kadınlarda ve erkeklerde değişiklikler göstermektedir. Erkek çalışanların emeklilik koşulları kadınlara göre daha farklıdır. Yeni düzenlemelere göre erkeklerin emeklilik yaşları daha ileri tarihlere uzatıldı. 1999 tarihine kadar erkek çalışanlar için emeklilik yaşı 43 olarak belirlenmişti.
Daha sonra bu yaş ve ödenecek prim günleri artmıştır. En son düzenlemeye göre yani 2008 tarihinden sonra emekli olacak kişiler için emeklilik yaşı 65 olarak belirlenmiştir. Emekli olmak isteyen erkek çalışan için bilinmesi gerek hususlar mevcuttur. Bunlar yaş, işe başlama tarihi ve en önemlilerinden biri prim borcu olarak çeşitlenebilir.
Detaylarıyla anlatılacak olursa,
Kadın çalışanlar için emeklilik yaşı, erkek çalışanlar gibi işe başlangıç zamanına göre değişiklik gösterebilmektedir. Sigortalı kadın çalışanlar için emeklilik yaşı da yıllara göre değişiklik göstermektedir.
Detaylı olarak kadın çalışanların emeklilik şartları,
Prim gününü ve yaş sınırını doldurmuş olan çalışanlar emekliye ayrılmaya hak kazanmıştır. Emeklilik için başvuru yapılması halinde işlemler başlayacaktır. Emekliye ayrılacak kişi başvuru işlemlerini Sosyal Güvenlik Kurumu ile yapmalıdır. Emekli adayları SGK’nın emeklilik işlemleri için belirtilen birimine giderek bilgi alabilirsiniz.
Emeklilik müracaatı için izlenmesi gereken yol,
Emeklilik hakkı bulunan vatandaşlar yıl içerisinde birkaç defa ikramiye almaktadır. Emeklilik ikramiyeleri kişilerin önceki hizmet sürelerine ve hizmet kıdemlerine göre değişiklik göstermektedir. Yıl içerisinde maaş zamları ve enflasyon rakamlarına göre emeklilik ikramiye tutarları belirlenir.
4A emekli ikramiyesi kapsamında emekli olacak kişi için kıdem ve çalışma süresi esas alınarak hesaplama yapılır. Bunun sonucunda 4A emeklisi için toplu para ödenir. Emekli ikramiyesi hesabı yapmak isteyen vatandaşlar öncelikle, görevden ayrılmış oldukları tarihi esas almalıdır. 4A emeklileri işten ayrıldıkları zamanki emeklilik prim ve maaşları ile emeklilik maaş katsayısını kullanarak hesap yapabilirler.
Hesaplama yaptırmak isteyenler de,
Emekliye bayram ikramiyesi de yılda iki defa 1000 TL olarak verilmekteydi. Yeni zamlarla bayram ikramiyeleri 1100 TL olmuştur.
Bağ-Kur üzerinden emekli olan kişiler için ikramiye tutarı kişilerin konumlarına, yaşlarına ve emeklilik primlerine göre değişiklik göstermektedir. Bağ-Kur emeklilik ikramiye hesabı için SGK we sitesi üzerinden kolayca öğrenebilirsiniz. Ayrıca bağlı olduğunuz SGK birimine giderek de bu sorgulatmayı yapabilirsiniz.
E- devlet sistemi de bu sorgulatmayı yapabileceğiniz bir başka aracıdır. Buradan da kişisel bilgilerini girmeniz halinde sorgulama yapabilirsiniz. Ayrıca 4B emekli bayram ikramiyesi alacak olan kişiler de sene de iki defa bu ikramiye hakkından yararlanmaktadır. Yeni zamlarla birlikte emekli ikramiyesi 1100 TL olmuştur.
4C yani Emekli Sandığı’na bağlı olan kişiler için emeklilik ikramiyesi yine kişilerin emekli olmadan önceki sigorta başlangıçları ve prim günleri için farklılık gösterir. Emekli Sandığı’na bağlı olan kişiler 4C emekli ikramiyeleri için sorgulamayı yukarıda da belitmiş olduğumuz yollar ile öğrenebilirler. 4C emekli bayram ikramiyesi de 1100 TL olarak verilmektedir.
Bu yazı kapsamında emeklilerin tekrar çalışması ile maaş kesintisi durumu yaşayıp yaşamayacağı ve emeklilikle ilgili tüm bilgiler derinlemesine anlatılmıştır.