Büyük ve etkin bir liderlik için şirket içinde mutluluk ve verimli performans yaratabilmenin birçok kıstası vardır ve empati sahibi olmak liderlerin etkili olmaları adına sahip olunması gerekenler listesinde başta gelir. Peki neden?
Qualtrics tarafından yapılan pandemi sonrası küresel bir araştırmaya göre insanların %42’sinin zihinsel sağlıklarında bir düşüş yaşadığı gözlemlenmiş. Daha net bir sonuç vermek gerekirse insanların %67’sinin stres seviyelerinden artış olurken, %57’sinde kaygı bozukluğu, %54’ünde tükenmişlik sendromu gözlenmiş. Yine Illinois Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre çalışanlar çalıştıkları şirketlerde kaba davranışlara maruz kaldıklarında ya da yine uygunsuz e-postalar aldıklarında bu olumsuz durumları çevresine yayma eğiliminde oluyorlar. Academy of Management Journal’da yayınlanan bir araştırmaya göre ise yine insanlar iş yerinde zorbalık ya da kabalığa maruz kaldıklarında performanslarının düştüğü ve dolayısıyla başkalarına yardım etme olasılıklarının da azaldığı belirlenmiş. Georgetown Üniversitesi’nde yapılan yeni bir araştırma da çalışma ortamında nezaketsizlik arttıkça düşük performansın da arttığı, bunun da giderek kötüleşen müşteri deneyimlerine, şirket cirolarındaki olumsuzluklara kadar şirketleri geniş çapta etkilediği ortaya çıkmıştır.
Şirketlerin böyle zor zamanlardan geçtikleri bu dönemlerde işyerinde mutlu ve huzurlu hissedebilmenin de önemini kavrayabiliriz. Bu aşamada liderler başta olmak üzere insanların birbirine empati ile yaklaşmaları adeta bir panzehir olup insanların içinde bulundukları zihinsel ve ruhsal sıkıntılara katkı olabilir. Empati diyoruz ama bu kavram özellikle iş dünyasında ne anlam ifade etmektedir?
Öncelikle empatinin tanımına bakacak olursak; anlama, farkında olma, başkasının duygularını, düşüncelerini yaşama. İngilizce Empathy kelimesinden empati olarak dilimize yansımış olsa da, Türkçe sözlükte sözcük “Duygudaşlık” olarak tanımlanıyor. Empatik (empathic) sözcüğü ise bunun sıfat hali. Dolayısıyla empatik olmak da diğer insanların duyguları ve algılarını fark edip anlayabilmektir ancak bu insanların olayları nasıl gördüklerine katılıp onay vereceğiniz anlamına da gelmez başka insanların duygu durumlarını fark ettiğiniz ve ona göre davranabildiğiniz anlamına gelir.
Biraz önce de belirttiğimiz özellikle pandemi sonrası zorlaşan iş koşulları ve sonucunda çalışanlar üzerinde yarattığı sıkıntılar “empati” denilen bu niteliğin önemine değinerek “Empatik Lider” leri ortaya çıkarttı.
Başka insanların ihtiyaçlarını anlamak neden önemlidir?
Bu, bir lider için fedakârlık gerektiren bir durum gibi görünebilir fakat etrafımızdaki insanların neye ihtiyacı olduğunu anlamak için zaman ayırmak somut faydalar sağlar. Gerçekten de, çalışanlarının ihtiyaçlarını anlamak için zaman ayıran liderler, onları hedeflerine ulaşmaktan alıkoyabilecek zorluklar veya sorunlarla başa çıkmaları için ihtiyaç duydukları desteği sağlayabilir. Liderler, çalışanların başarılı olmaları için ihtiyaç duydukları şeyleri anlayarak ve sağlayarak bir güven duygusu oluşturabilir, böylece çalışanlarıyla olan ilişkilerini ve sonuç olarak çalışanların birbirleriyle olan ilişkilerini güçlendirerek daha fazla işbirliğine ve daha yüksek üretkenliğe katkı sağlayabilirler.
Nasıl empatiyle liderlik edilir?
Aklımızda anlattığımız hikâyenin diğer insanların akıllarında olan hikâyeden farklı olduğunu kendimize hatırlatmamız önemlidir. Bu farklı hikayeleri de ancak başkalarını dinleyerek anlarız. Başkalarının ne söylediğini dinleme isteğimiz arttıkça daha empatik liderler haline geliriz. Empati duygusuna sahip insanların ortak özelliklerine bakıldığında, bu insanlar onlara ne söylediğinizi zorunluluktan değil gerçekten anlamak için dikkatle dinler. Dinleme sırasında tüm benlikleriyle oradadırlar, dikkatleri dağılmaz ve konuşup anlatma gayretinden çok dinlemeye enerjilerini harcarlar çünkü özellikle ortada bir zorluk ya da sıkıntı varsa bunu anlamak isterler ve bu durum da dinlenilen kişide duygularının tanındığı ve anlaşıldığı hissini verir ve güven ortamı oluşur.
Etkin bir dinleme yapabilmek, karşı tarafın duygu durumlarını anlayabilmek için liderlerin ruh sağlığından anlayan uzmanlar olmaları gerekmez. Sabırlı davranarak çalışanlarını dinlemek, anlamaya yönelik sorular sormak çoğu zaman yeterlidir.
Sözde bir empati değil, eyleme geçmiş bir empati değerlidir. Çalışanlar liderlerinin söyledikleri ile yaptıkları arasında ancak bir tezat olmadığında bağlılık duygusu hissetmektedirler. Eyleme dönüşmüş bir empati, bir çalışanın neyi neden yaptığını, mücadelelerini, sıkıntılarını anlamak ve yardım teklifinde bulunabilmektir. Çalışanının bir konuda yaptığını
takdir etmek
ya da zor zamanlarda daha iyi bir çözüm oluşturmak amacıyla
sağlıklı tartışmalara
girmektir. Empatik bir lider açık ve şeffaftır, hak yemeyen, herkese eşit davranabilen kimsedir.
Empati sahibi olmak ne kazandırır?
İş dünyasında bir liderin gerçek ve etkin liderlik etmesini sağlayan böyle önemli bir varsa neden genelde liderler empatiyi kendilerinde bulunmaları gereken olmazsa olmazları olarak görmüyorlar? Bunun en açık nedenin duygular işin içine girdiği için hala bir zayıflık göstergesi olarak düşünmeleridir. Bir lider için tarafsız bir şekilde, karşı tarafın duygularını anlamaya çalışarak dinleme yapmak bir nevi diğer kişiyi kendinizin önüne koymak olarak algılanabileceği için bu onlarda kırılgan ve zayıf bir imaj çizme korkusu yaratabilir ancak aksine günümüz dünyasında empati gibi değeri yeni yeni anlaşılan kavramların önemi arttıkça liderler de empati sahibi olmanın zayıflık değil aksine sağlam ve güçlü bir karakter göstergesi olduğunu anlayacaklardır. Bunu anlamak da tabii ki yeterli değil bu yönünü geliştirmek basit gibi görünür ancak zordur; anlayış, etkin dinleme, farkındalık gibi kavramlar zaman ve çaba gerektirir.
Bir lider iyi işler çıkarıyor, işlerini büyütüyor, bilgisine bilgi, deneyimine deneyim katıyor olabilir ancak empati için gerekli olan başkalarının ne söylediğine dikkat etme ve önem verme konularını es geçiyorsa böyle bir lidere şu alıntıyı hatırlatmak doğru olacaktır:
“Ne kadar umursadığını bilene kadar kimse ne kadar bildiğini umursamaz.” – Theodore Roosevelt
Kaynaklar:
https://hbrturkiye.com/blog/yeni-liderligin-olmazsa-olmazi-empati