Endoskopik Beyin Cerrahisi

Tıpta pek çok alanda kullanılan endoskopik ameliyatlar daha kısa ameliyat süresi ile beraber hastaya ameliyat sırasında daha az zarar vermektedir. Bunun sonucunda daha az komplikasyonla hastane kalış süresi azalmakta iyileşme süresi kısalarak hastalar sosyal yaşamlarına erken dönmektedir. Özelikle teknolojik gelişimin geldiği aşamada 2-4 mm lik bir boru içine optik sistemin yerleştirilmesi ve endoskopa uygun aletlerin geliştirilmesi beyin cerrahisinin önünü açmıştır. Çağdaş beyin cerrahisi ameliyatlarının yapıldığı dönem göz önüne alındığında son 20 yılda endoskopik beyin cerrahisi ameliyatları beyin cerrahisine yeni bir soluk getirmiştir. Beyin ve spinal alanda kullanımı giderek artmaktadır. Endoskopik bel fıtığı cerrahisinde hastane kalış süresini kısaltmaktadır. Endoskopik beyin cerrahisi yeni bir yaklaşım olduğundan evrimi hala devam etmektedir. Yaklaşımın sınırları etkinliği her hasta için ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

Endoskopik Hipofiz Ameliyatı: Günümüzde yaygınlaşan endoskopik hipofiz cerrahisi tekniği ayrıntılı olarak 1997 de tanımlanmıştır. Son 20 yılda dünyanın pek çok merkezinde mikroskopik yönteme iyi bir alternatif olarak daha fazla kullanılmaktadır. Hipofiz cerrahisinde endoskop doğal burun boşluğundan ilerletilerek, burun içindeki dokuya en az zararı vermektedir. Minimal invaziv bu yöntemin esas etkinliği, endoskopun yakın ve geniş görüntü sağlaması nedeniyle ameliyat etkinliğini arttırması ve ek olarak endoskopun sağladığı bu görüş damar ve sinir yapılarını koruyarak daha az komplikasyonla ameliyat yapmaktır. Bunlardan dolayı endoskopik hipofiz cerrahisi hipofiz çevresi ve buruna az zarar veren, etkili hipofiz cerrahisine olanak sağlayan ve düşük komplikasyondan dolayı hızla iyileşme sağlayan bir cerrahidir. Hipofiz bölgesinde yer alan dev adenomlar ve bulunduğu yeri genişleterek büyük hacme ulaşan tümörlerde endoskop mikroskop ile karşılaştırıldığında, belirgin görüş avantajı sağlamaktadır. Özelikle hormon salgılyan adenomlarda tümörün tamamen temizlenmesinde endoskop daha etkilidir. Mikroskopik yöntemde ulaşılamayan alanlara ulaşmak endoskopla mümkündür. Kenarlarda ve kör noktalarda kalan lezyonları çıkartmada açılı endoskoplarda kullanılmaktadır .

Endoskopik Kafa Tabanı Cerrahisi: Endoskopun beyin cerrahisinde kullanımının artması, Endoskopik hipofiz cerrahisindeki tecrübe birikimi ve endoskopi teknolojisindeki gelişim endoskopik kafa tabanı cerrahisinin önünü açmıştır. Kafa tabanı denilen alan beyin dokusunun kafatasına oturduğu alt yüzeyini tanımlamaktadır. Bu alandaki lezyonlar ulaşılması zor, uzun ameliyat süreleri ve ciddi komplikasyonlarla beraberdir. Özelikle ön kafa tabanı lezyonları için endoskop kullanımı ameliyat süresini kısaltarak, komplikasyonlaı azaltmış ve cerrahinin etkinliğini arttırmıştır. Ön tarafta yerleşen menenjiom , klivus tümörleri ve koku sinirinden çıkan tümörler için endoskopik yol tercih edilmektedir. Beyin dokusunu zarar vermeksizin direk tümöre ulaşım sağlayan endoskopik yol komplikasyonları azaltarak cerrahinin etkinliğini arttırmaktadır. Ameliyat sırasında küçük kesiler kullanılması ve beyin dokusunun geniş olarak açılımının gerekmemesi cerrahın tümöre daha kolay ulaşımını sağlar. Hipofiz cerrahisi ile karşılaştırıldığında daha fazla cerrahi deneyim, daha özel gelişmiş cerrahi aletlere ve nöronavigasyon gibi tekniklerede ihtiyaç vardır. Yeni ve gelişmekte olan endoskopik kafa tabanı cerrahisi kararı mutlaka hasta bazında değerlendirmeyi gerektirir. Endoskopik kafa tabanı cerrahisinde, Hasta konforu daha yüksek ve hastanede kalış süresi daha kısadır.

Endoskopik Hidrosefali ameliyatları: Beyinde anormal sıvı birikiminin yol açtığı hastalık hidrosefali olarak adlandırılır. Tedavisi sırasında bu sıvının beyinden uzaklaştırılması- basıncının düşürülmesi gerekmektedir. Hidrosefali tedavisi için 1960 lı yıllardan bu yana yaygın olarak shunt sistemleri kullanılmaktadır. Kullanılan shunt sistemi yabancı bir drenaj sistemi olduğundan (çoğunlukla silikon) enfeksiyon, mekanik tıkanma gibi sorunlardan dolayı tekrar operasyonlar sıktır. 1990 lı yıllarda özelikle beyinde sıvı dolaşım yolu üzerinde tıkanıklık olan durumlarda Endoskopun kullanımı başlamıştır. Yaklaşık 8-12 mm lik bir pencereden kemik açılarak tıkanıklık olan yere alternatif yol açmak yada tıkanıklığı gidermek, bu yaklaşımın amacıdır. Nadiren beyin içinde yer alan kistlerde ( araknoid , kolloid kistler) endoskopik olarak çıkarılbilir. Kısa olan Ameliyat süresi 15-20 dakikayı bulmaktadır. Shunt ameliyatının tersine tekrarlayıcı operasyonlar ihtiyac ve enfeksiyon riski çok azdır. Burada özelikle kritik olan durum Hastanın endoskoptan fayda görecek grubun içinde olmasıdır. Altı aydan küçük bebekler ve tıkayıcı bir neden olmayan hidrosefali olguları için uygun değildir. Uygun olgularda shunt maliyetinin olmayışı, tek ameliyatın yeterli olması ve düşük enfeksiyon Endoskopik üçüncü ventrikülostominin önemli avantajlarıdır.