Emeklilik ile ilgili sürekli yeni düzenlemelerin yapılması emeklilik şartlarının da merak konusu olmasına neden oluyor. Emekliliğe yönelik en çok merak edilen konular arasında ise engelli emeklilik şartlarının neler olduğu sorusu yer alıyor. Özellikle “Engelli emeklilik şartları 2022 yılında herhangi bir değişikliğe uğradı mı?” ve benzeri soruların cevapları vatandaşlar tarafından çokça merak ediliyor. Biz de bu yazımızda engelli emeklilik şartları hakkında genel bilgileri derleyerek akıllardaki soru işaretlerini gidermeyi hedefledik.
Engelli emeklilik, %40 ve üzeri engelli raporuna sahip olan kişilerin faydalandığı bir emeklilik türüdür. Diğer emeklilik türlerinin aksine engelli emeklilik için herhangi bir yaş şartı aranmaz, kişinin prim gün sayısını ve sigortalılık süresini tamamlaması yeterli olur.
Engelli emeklilik şartları kişinin SGK’li veya Bağ-Kur’lu olmasına göre değişiklik gösterebilir. Aynı zamanda engellilik yüzdesi de bu şartları etkileyebilir.
SSK’lı olan engelli bireylerin emekli olmak için karşılamaları gereken iki şart vardır:
SGK engelli emeklilik hesaplama aşağıdaki oranlara bağlı olarak yapılır:
Yukarıdaki oranlara bağlı olarak kişinin hangi düzeyde çalışma gücü kaybı olduğu belirlenir ve doldurması gereken prim gün sayısı ile yılı buna göre belirlenir.
1 Ekim 2008 öncesinde BAĞ-KUR sigortalıları engelli emeklilik imkânından faydalanamıyordu. Ancak söz konusu tarihten itibaren esnaflık yapan engellilerin de erken emeklilikten faydalanmalarının önü açıldı.
Engelli emeklilik şartlarından faydalanabilmek için engelli bireyin raporunda %40 ve üstü engelli olduğunu belirten bir ibarenin yer almasını gerektirir. Eğer engelli emeklilik için başvuruda bulunacak olan bireyin raporundaki oran yüzde 40’ın altındaysa kişi erken emeklilikten faydalanamaz.
Erken emeklilikten faydalanmak ve engelli emeklilik maaşı almak isteyen bireyler çalıştıkları kuruma dilekçe ile başvuruda bulunmalıdır. Memurlar ve diğer çalışanlar tarafından yapılan başvurular kurum tarafından SGK’ye iletilir. BAĞ-KUR’lu çalışanlar ise SGK’ye bizzat kendileri başvuruda bulunmak durumundadır.
Engelli emeklilik imkânından kimlerin faydalanıp kimlerin faydalanamayacağı SGK’nin kararına bağlıdır. Yapılan başvurular SGK tarafından incelenir ve incelemenin sonucu kişiye bizzat iletilir. Yukarıda bahsettiğimiz üzere %40 ve üstü engelli raporuna sahip olan bireylerin, prim günlerini tamamladıkları sürece, yaptıkları başvuru çoğunlukla kabul edilir.
Engelli emeklilik hesaplama için sigortanızın ne zaman başladığı ve engellilik oranınız gibi bazı faktörleri dikkate almanız gerekir. Aşağıdaki tablolardan faydalanarak söz konusu hesaplamaları yapabilirsiniz.
01 Ekim 2008 öncesinde sigortaları başlayan çalışanların engelli emeklilik tablosu aşağıdaki gibidir:
| İşe başlama tarihi | Oran | Oran | Oran |
| %40-%59 | %60-%79 | %80 ve üzeri | |
| 15.08.1991 tarihinden önce | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 06.08.1991-05.08.1994 arasında | 3750 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3680 prim gün ve 15 yıl sigortalılık | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 06.08.1994-05.08.1997 arasında | 3920 prim gün ve 17 yıl sigortalılık | 3760 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 06.08.1997-05.08.2000 arasında | 4080 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 3840 prim gün ve 17 yıl sigortalılık | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 06.08.2022-05.08.2003 arasında | 4240 prim gün ve 19 yıl sigortalılık | 3920 prim gün ve 17 yıl 8 aylık sigortalılık | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 06.08.2003-30.09.2008 arasında | 4400 prim gün ve 20 yıl sigortalılık | 4000 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
01 Ekim 2008 sonrasında sigortaları başlayan çalışanların ise engelli emeklilik tablosu şu şekildedir:
| İşe başlama tarihi | Oran | Oran | Oran |
| %40-%49 | %50-%59 | %60 ve üzeri | |
| 01.10.2008-31.12.2008 arasında | 4100 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 3700 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3700 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 01.01.2009-31.12.2009 arasında | 4200 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 3800 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3800 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 01.01.2010-31.12.2010 arasında | 4300 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 3900 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3900 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 01.01.2011-31.12.2011 arasında | 4400 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 4000 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3960 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 01.01.2012-31.12.2012 arasında | 4500 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 4100 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3960 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
| 01.01.2013-31.12.2013 arasında | 4600 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 3960 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3960 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
BAĞ-KUR sigortalıları için ise engelli emeklilik tablosu şu şekildedir:
| Oran | ||
| %40-49 | %50-%59 | %60 ve üzeri |
| 4680 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 4320 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3960 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |
Memurların engelli emeklilik durumları ise biraz daha farklıdır. Doğuştan engelli olan ve bu şekilde işe giren memurlar, engellilik oranı fark etmeksizin, 15 yıl sigortalılık ile 5400 prim günleri dolduğunda emeklilik hakkına kavuşurlar. İşe girdikten sonra engelli hale gelen memurlar ise aşağıdaki tabloya göre engelli emeklilik hakkı elde ederler:
| Oran | ||
| %40-49 | %50-%59 | %60 ve üzeri |
| 6480 prim gün ve 18 yıl sigortalılık | 5760 prim gün ve 16 yıl sigortalılık | 3600 prim gün ve 15 yıl sigortalılık |