Evden Uzaklaştırma Kararı ve Koruma Tedbiri 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlemesi Hakkındaki Kanun, şiddete maruz kalan kadınların ve çocukların korunması amacıyla düzenlenmiştir. Şiddete uğrayan ve şiddete uğrama tehlikesi altında bulunan aile bireyler, önleyici tedbirlerin uygulanmasını bu kapsamda talep edebilirler.
Müşterek konut içinde şiddete uğrayan ve şiddete uğrama tehlikesi altında bulunan kişiler tarafından mahkemeye başvurularak alınan evden uzaklaştırma kararı, şiddet uygulayan birey hakkında uygulanmaktadır. Evden uzaklaştırma kararı ile şiddet uygulayan kişi artık müşterek konutta yaşamaya devam edemez. Kararın uygulanması ile müşterek konut artık şiddete maruz kalan kişi ve/veya kişilere tahsis edilmektedir.
Koruma tedbirleri denildiğinde akla ilk gelen evden uzaklaştırma tedbiri olsa da; koruma tedbirleri sadece evden uzaklaştırma tedbirinden ibaret değildir. Birçok koruma tedbiri hukukumuzda mevcut olup, uygulama alanı bulmaktadır. Bunlar; çocuklara yaklaşma yasağı, hakaret ve tehdit yasağı, adrese yaklaşmama yasağı, iletişim kurma yasağı, eşyalara zarar verme yasağı, çocukla görüşmenin refakatçi eşliğinde yapılması, silah teslimi, alkol ve uyuşturucu kullanma yasağı, sağlık kuruluşuna başvurma ve tedavidir.
Görüldüğü üzere birçok koruma tedbiri bulunmaktadır. Şiddete maruz kalan birey/bireyler evden uzaklaştırma koruma tedbirini talep ettiğinde, mahkeme sadece evden uzaklaştırma tedbirini uygulamakla kalmayıp; diğer tedbirin uygulanmasına yönelik kararlarda vermektedir.
6284 sayılı Kanunun 5. Maddesi kapsamında hâkim tarafından verilecek önleyici tedbir kararları aşağıda sıralanmıştır. Şiddet uygulayanlarla ilgili olarak aşağıdaki önleyici tedbirlerden birine, birkaçına veya uygun görülecek benzer tedbirlere hâkim tarafından karar verilebilir:
ç) Çocuklarla ilgili daha önce verilmiş bir kişisel ilişki kurma kararı varsa, kişisel ilişkinin refakatçi eşliğinde yapılması, kişisel ilişkinin sınırlanması ya da tümüyle kaldırılması.
ğ) Silah taşıması zorunlu olan bir kamu görevi ifa etse bile bu görevi nedeniyle zimmetinde bulunan silahı kurumuna teslim etmesi.
ı) Bir sağlık kuruluşuna muayene veya tedavi için başvurması ve tedavisinin sağlanması.
Evden uzaklaştırma kararını cinsiyet ayrımı yapılmaksızın, şiddete uğrayan ve şiddete uğrama ihtimali bulunan kişi ve/veya kişiler tarafından talep edilebilecektir. Bu önleyici tedbirlerin uygulamasındaki amaç şiddet karşısında kendisini savunamayacak durumda olan bireylerin devlet yardımı ile korunmasını sağlamaktır.
Şiddete mağduru ve/veya şiddete maruz kalma ihtimali olan kişi ve/veya kişilerce yetkili mahkeme olan Aile Mahkemesine başvuruda bulunarak koruma tedbirlerinin uygulanmasını talep etmelidir. Şiddet mağduru bu iddialarını destekler deliller götürmelidir. Örneğin, eşinden şiddet gören kadının hastaneden alacağı darp raporunu mahkemeye delil olarak sunmalıdır.
Evden uzaklaştırma kararı, Aile Mahkemeleri tarafından verilir. Ancak koruma tedbirlerine başvurmayı getirecek olaylarda kolluk görevlilerine veya Cumhuriyet Savcılığı’na yazılı veya sözlü beyanla da koruma talebinde bulunması mümkündür.
Evden uzaklaştırma kararı ilk defasında 6 ay süre ile verilir. Ancak şiddet veya şiddet uygulama ihtimalinin devam edeceği yönünde şüphe varsa korunan kişinin ya da Bakanlık veya kolluk görevlilerinin talebi üzerine tedbirin süresi uzatılması talep edilebilir.
6284 Sayılı Kanuna göre, şiddete uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kadınlar, çocuklar, aile bireyleri ve tek taraflı ısrarlı takip mağduru olan kişilerin korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla alınacak tedbirler bu kanunun amacını gerçekleştirmeyi tehlikeye sokabilecek şekilde geciktirilmemelidir.
Alınan tedbirleri gerçekleştirmek amacıyla bu kararın ilgililere derhal bildirilmesi gerekmektedir. Tedbir kararının ilgililere tefhim veya tebliğ edilmemesi, kararın uygulanmasına engel değildir.
Şiddet uygulayan, ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre hâkim kararıyla 3 günden 10 güne kadar zorlama hapsine tabi tutulur. Ayrıca tedbir kararının gereklerine aykırılığın her tekrarında, ihlal edilen tedbirin niteliğine ve aykırılığın ağırlığına göre zorlama hapsinin süresi 15 günden 30 güne kadardır. Ancak zorlama hapsinin toplam süresi 6 ayı geçemez. Bu anlamda zorlama hapsine ilişkin kararlar, Cumhuriyet başsavcılığınca yerine getirilir.
Evden uzaklaştırma ve verilen koruma tedbirlerine uyulup uyulmadığı kolluk kuvvetleri tarafından denetlenmektedir. Ancak ülkemizde koruma kararlarına gerekli özen gösterilmemektedir. Şiddet uygulayan kişi koruma kararına uymaz ve müşterek konuta zorla girmeye çalışırsa burada şiddete maruz kalan kişi durumu polise, jandarmaya veya cumhuriyet savcılığına bildirmelidir.
Koruma kararına uymayan kişi hakkında cumhuriyet savcısı kamu davası açar. Koruma kararına uymayan kişi hakkında üç aydan altı aya olmak üzere hapis cezası verilmektedir.
Evden uzaklaştırma kararına karşı, kararın tefhim veya tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde ilgililer tarafından aile mahkemesine itiraz edilebilir.
Hâkim tarafından verilen tedbir kararlarına itiraz üzerine dosya, o yerde aile mahkemesinin birden fazla dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye, son numaralı daire için birinci daireye, o yerde aile mahkemesinin tek dairesi bulunması hâlinde asliye hukuk mahkemesine, aile mahkemesi hâkimi ile asliye hukuk mahkemesi hâkiminin aynı hâkim olması hâlinde ise en yakın asliye hukuk mahkemesine gecikmeksizin gönderilir.
İtiraz merci kararını bir hafta içinde verir. Bu anlamda itiraz üzerine verilen kararlar kesindir.