Evlat Edinme ve Evlatlığın Miras Hakkı konusunu anlatmadan evvel Evlat edinmeyi tanımlayarak yazımıza başlayalım. Evlat edinme nedir? Evlat edinme deyince hukuki boyutlarda ne anlamamız gerekmektedir? Evlat edinme; durumu evlat edindirilmeye uygun bir çocukla, durumu evlat edinmeye uygun kişi/eşler arasında hukuki bağlar sağlanarak çocuk ebeveyn ilişkisinin kurulmasıdır. Bu yazımızda evlat edinmede miras hakkını inceleyeceğiz. Evlat edinme hususunda geniş kapsamlı bilgi edinmek için Evlat Edinme Şartları ve Evlatlığın Hakları konulu makalemizi incelemenizi tavsiye ederiz.
Aşağıda açıklayacağımız üzere evlat edinmenin, soybağı ve mirasa ilişkin birtakım sonuçları bulunmaktadır. Bu yazımızda evlat edinmenin miras hakkına yönelik boyutunu inceleyeceğiz. Evlatlığa kimlerden miras kalabileceği ve evlatlığın mirasının kimlere kalacağı hakkında merak edilen konulara değineceğiz. Evlatlığın miras hakkı var mıdır? Evlatlık mirastan çıkarılabilir mi? Evlatlığın mirasa yönelik hakları nelerdir?
Soybağının nasıl kurulacağına değinelim. Anne ile çocuk arasında soybağının kurulması doğumla olduğundan bu durumun çekişmeli bir husus olmadığını söyleyebiliriz. Peki çocuk ile baba arasında soybağı nasıl kurulmaktadır. yazımızda açıklayacağımız babalık davası, baba ile çocuk arasında soybağı kurulmasına ilişkindir. Çocuk ile baba arasında ise soybağı kurulması üç farklı şekilde olmaktadır. Bunlar ise:
Soybağının kuruluş yollarını yukarıda açıkladık ve soybağı hakkında genel bir bilgilendirme yaptık. Bu konuda detaylı bilgi için Soybağının Kurulmas ı konulu makalemizi inceleyiniz.
Soybağının konumuzu ilgilendiren kısmına gelince, soybağı, ayrıca evlât edinme yoluyla da kurulur. Evlat edinme yoluyla soybağı kurulduktan sonra Medeni Kanunumuz hükmünce evlatlık da mirasçı olmaktadır. Diğer mirasçılar evlatlığın miras hakkını engelleyebilmekte ve miras hususunda çekişmeler meydana gelebilmektedir.
Evlatlığın mirasa yönelik durumu ve evlat edinmenin hukuki yükümlülükleri kanunda sıralanmış bulunmaktadır. Evlatlığın mirasçı olduğunu belirtmiştik. Şimdi ise evlat edinmenin mirasa yönelik hükümlerinin kanuni dayanaklarına göz atalım:
Yukarıda bahsettiğimiz gibi kanunen de koruma altına alınmış olduğu üzere evlatlık verilen çocuğun miras hakkı bulunmaktadır. Evlatlık verilen çocuğun miras hakkının kaynağına bakacak olursak bahsettiğimiz üzere ana ve babaya ait olan haklar ve yükümlülüklerin evlat edinene geçeceği ve evlatlığın, evlat edinenin mirasçısı olacağına dair kanun hükmü olduğunu görürüz. Evlatlık verilen çocuğun miras hakkı bu hükümden doğmaktadır. Ayrıca evlatlık verilen çocuğun miras hakkının zedelenmemesi için evlâtlığın naklen geldiği aile kütüğü ile evlât edinenin aile kütüğü arasında her türlü bağ kurulur.
Evlatlık verilen çocuğun miras hakkının keyfiyetine gelince, evlatlık, birinci zümre mirasçısıdır yani evlilik içi çocuk ile aynı miras hakkına sahiptir. Evlatlık yalnızca evlat edinenin yasal mirasçısıdır. Evlat edinenin kan hısımlarının yasal mirasçısı değildir. Çünkü evlat edinme bağı yalnız evlatlık ile evlat edinen arasında bir hısımlık ilişkisi meydana getirmektedir. Evlatlık evlat edinenin yasal mirasçısı olduğu gibi eğer varsa kendi kan hısımlarının da yasal mirasçısıdır. Yani evlatlık hem evlat edinenin mirası üzerinde hakka sahipken hem de kendi kan hısımlarının mirası üzerinde hakka sahiptir.
Evlatlığın, evlat edinenle arasında soybağı kurulduğuna ve evlat edinene mirasçı olduğuna değinmiştik. Peki evlatlık dedeye mirasçı olur mu? Evlatlığın, dedenin mirası üzerinde miras hakkı bulunmakta mıdır?
Evlatlığın miras hakkını incelerken yukarıda belirttiğimiz gibi evlat edinilen çocuğun miras hakkına sahip olması sadece evlat edinene yöneliktir. Evlat edinenin kan hısımlarına evlat edinilen mirasçı olamayacaktır. Yani evlatlık, evlat edinenin evlilik birliği içerisindeki çocukları gibi miras hakkına sahip olabilmekteyken evlat edinenin babasına ve üst soyuna karşı bir miras hakkına sahip değildir.
Evlatlığın, evlat edinenin mirasçısı olma hakkına sahip olduğunu belirttik. Peki evlatlık mirastan çıkarılabilir mi? Evlatlığın miras hakkı yok edilebilir mi? Evlatlığın yasal miras payı ve saklı pay hakkı geçersiz kılınabilir mi? Evlatlığın yasal miras payı ile saklı pay hakkının miras bırakan tarafından geçersiz kılınması ve evlatlığın mirastan çıkarılması yalnız evlatlık sözleşmesiyle olabilir. Evlat edinme, belirttiğimiz gibi evlatlık ile evlat edinen arasında soybağı kurmaktadır. Bununla birlikte evlatlığın kendi ailesiyle arasındaki soybağı ilişkisi evlat edinme ile ortadan kalkmamaktadır. Evlatlık sebebi ile mirasçılık ilişkisi, evlatlık ilişkisinin kurulduğu tarihte başlar.
Evlatlığın miras hakkına sahip olup olmadığını ve bu hususta merak edilen soruları cevapladık. Bu doğrultuda diğer bir soru ise evlatlığın mirası kime kalmaktadır? Evlatlığın mirasçıları kimlerdir? Evlat edinen, evlatlığa mirasçı olabilir mi? Evlatlığın yasal miras hakkı tek taraflı mirasçılıktır. Bu şu anlama gelmektedir: Evlatlık, evlat edinenin yasal mirasçısı olduğu halde, evlat edinen evlatlığın yasal mirasçısı değildir. Peki bu durumda evlatlığın mirası kime kalmaktadır. Evlatlığın ölümü halinde yasal mirasçıları kendi kan hısımları ve eşidir. Buna göre, evlatlığın mirası kendi kan hısımları ve eşine kalmaktadır.