Fransa Seçimlerine Bakış

FRANSA MİLLET MECLİSİ SEÇİMLERİNİN BİRİNCİ TURU SONRASI VE İKİNCİ TURU ÖNCESİ DURUMA İLİŞKİN KISA GÖRÜŞLER

• Fransa’da 2022 Millet Meclisi seçimlerinin ilk turunda oy dağılımı şöyle oldu:

Macron’u destekleyen partiler birliği Ensemble (Birlik): %25.75

Mélenchon’u destekleyen ve Sosyalist Parti, Yeşiller ve Komünist Partisi’ni de kapsayan sol birlik ‘’ Ekolojik ve Sosyal Yeni Halk Birliği’’ (Nupes):   % 25.66

Le Pen’in partisi Rassemblement National (Ulusal Birlik): %. 18.65

Sağ parti Les Républicains (Cumhuriyetçiler): % 10.42

Diğer:   % 19.52

• Oy vermeyenlerin oranı çok yüksek oldu ve % 52.5’i buldu
• Sonuçların diğer en dikkat çekici özellikleri şunları içeriyor:
• Bileşenleri arasında kayda değer farklılıklar bulunsa ve Mélenchon’un aşırı ölçüdeki egemenliği altında kalmış olsa da sol birlik etkili oldu ve beklenenden yüksek oranda oy aldı
• Macron’un partiler ittifakı 2017’deki seçimlerden epey daha az ve beklenenden düşük oy aldı
• Le Pen Cumhurbaşkanlığı seçimine göre daha düşük oranda oy alsa da ilk kez Fransa’nın büyük bölümünde varlık gösterdi
• Sağ parti ‘’Cumhuriyetçiler’’’in oyu epeyce düştü ama erimediler
• Mélenchon’un yönettiği sol birliğe, başta AB konusunda görüş ayrılığı olmak üzere ilkesel nedenlerle karşı çıkarak katılmayan ve bireysel olarak aday olan sosyalistler ve yeşillerin belirli bir bölümü göreli olarak yüksek oylar aldılar
• İkinci tur öncesi kampanyada ise en çok dikkat çeken unsurlar arasında şunlar var:
• Kampanyaya ilgi azdı, gerek faaliyetlere gerekse esasen gündeme çok azı getirilen konulara yönelik olarak
• Macron Mélenchon’u en çok sorumsuz vaatlerde bulunmak, istikrarsızlık yaratacak bir yaklaşım ortaya koymak ve AB’ne karşı olmakla suçladı; Mélenchon da onu AB’nin isteği üzerine bütçeyi kısacak ve KDV’yi artıracak olmakla
• Sol birliğin kurulması ile birlikte çok büyük ölçüde Nupes’in programı haline gelen Mélenchon’un programı, gerçekleştirilebilirlik açısından belirli ciddi sorunları ve bazı belirsizlikleri olsa da gayet ciddi, ayrıntılı ve oldukça somut. Bunların bir bölümü tartışmalı olsa da önemli ölçüde rakamlara dayandırılıyor. Macron’un programı ise daha ihtiyatlı ama belirli kritik alanlarda yeterince somut ve rakamlara dayalı değil. Bu çerçevede kritik olan konular izleyen dönemde bütçe gelirlerinin kaynakları ve işgücünün daha kalifiye hale getirilmesini de kapsıyor. Diğer taraftan, Nupes’un servet vergisini geri getirme vaadi Macron’un programında yok ve bu kritik bir eksiklik.
• Mélenchon’un kampanyada programının göreli olarak somut, ayrıntılı ve güçlü taraflarını anlatmak yerine dayanaksız iddialar üzerinde odaklanması Nupes’in potansiyeli üzerinde kısıtlayıcı oldu. AB’ye yönelik negatif ve fiilen geçerli yasaları tanımayacağını ifade eden tavrı da. Sol ile AB’yi karşı karşıya getirmesi kanımca pek çok temel açıdan yanlış olan bir yaklaşım ve bu seçimlerde yüksek oy alacak olsa da sol birliğin geleceğini ipotek altına alan bir tercih
• Macron kampanyaya yeterince katılmadı, sanki biraz ‘’nasıl olsa yönetiriz’’ yaklaşımını andıran uzak bir tavır sergiledi
• İpsos’un Millet Meclisi seçiminin 1. Turuna ilişkin şu bulguları dikkat çekicidir:
• Sol Birlik (Nupes)’in Macron’un ‘’’Ensemble’’’ına karşı oy artışı çok büyük oranda kentlerden kaynaklanıyor
• Oy veren 18-24 yaş arasındakilerde Ensemble’ın oy oranı % 13, Nupes’ünki % 42
• 25-34 yaş diliminde bu oranlar: Ensemble % 19, Nupes % 38
• 60-69 yaş diliminde ise: Ensemble % 28, Nupes % 26
• 70 +’da: Ensemble % 38, Nupes % 15
• Üniversite eğitimlilerde de Ensemble % 27, Nupes % 32
• Profesyonel kadrolarda Ensemble % 22, Nupes % 28
• Yarın yani 19 Haziran’da yapılacak olan ikinci tura ilişkin olarak tahminde bulunmak zor, yerel dahil birçok düzeyde bir dizi kritik ve bilinmeyen faktör söz konusu. İpsos’un anketinde Macron’un 265-305 arası milletvekili çıkarması bekleniyor, çoğunluk için gerekli sayı 289 olduğundan bu tahmine göre çoğunluğu alması çok güç. Yine İpsos’a göre Mélenchon’un 140-180 milletvekilliği kazanacağı tahmin ediliyor. Anketlerde Le Pen’in 25-50, sağ parti Cumhuriyetçilerin de 50-70 milletvekilliği alması bekleniyor
• Katılımın yüzde 47 dolayında kalacağı tahmin ediliyor
• Macron’un ucu ucuna da olsa çoğunluğu sağlama olasılığının anketlerde belirtilenden biraz daha yüksek olduğunu düşünüyorum.
• Çoğunluğu kazanamazsa, önemli konularda sağ parti ‘’Cumhuriyetçiler(LR)’’’nin desteğini sağlamaya çalışması beklenir
• Çoğunluğu kazansa da, çoğunluğu elde etmeden en büyük grubu oluştursa da Macron’un genel politikaları ve vaat ettiği reformlar konusunda daha somut ve katılımcı bir yaklaşım ortaya koymaya ihtiyacı olacak. Gelir ve servet eşitsizliğini geriletmeye yönelip yönelmeyeceği ise kanımca iktidarının en kritik konularından birini oluşturacak.

YUSUF IŞIK / Ekonomist – SDD Bilim Kurulu Üyesi