Geçici velayet çocuğun bakımı, eğitimi, dini eğitimi, temsil edilmesi, çocuğun fiil ehliyetine sahip olunması, çocuğun mallarının yönetilmesi gibi hususları kapsamaktadır. Hâkim gerekli görürse çocuğun menfaatine uygun şekilde hâkim müdahalesi gündeme gelebilir.
Boşanma davasının açılmasıyla hâkim gerekli görürse çocuk menfaatine geçici velayete karar verebilir.
Geçici velayet sadece mahkeme kararıyla verilebilir. Geçici velayetin verilmesi şu durumlarda söz konusu olur:
Çocuğun geçici velayetini almak isteyen kişinin önceden açılmış olan bir boşanma davasının olması gerekmektedir. Kişiler ayrıca velayet davası da açarak geçici velayetin kendilerine verilmesini talep edebilirler.
Çocuğun geçici velayetini talep eden ebeveyn bununla ilgili bir dava açmalıdır. Boşanmanın türü fark etmeksizin velayet konusunda ilk olarak dikkat edilen husus çocuğun menfaati olarak öne çıkmaktadır. Kendisine takdir hakkı tanınan hakimler, hangi ebeveynin çocuğun menfaatlerini daha iyi koruyabileceğini, gözetebileceğini değerlendirir ve bu doğrultuda karar verir. Çocuğun menfaatinin değerlendirilmesi sürecinde hangi ebeveynin çocuk için daha iyi bir gelecek inşa edebileceği, çocuğun hangi ebeveyni ile kalmak istediği ve hangi ebeveynin çocuğun temel ihtiyaçlarını daha iyi bir şekilde karşılayabileceği gibi birçok husus göz önünde bulundurulmaktadır.
Ayrıca velayetin kime verileceği konusunda karar verilirken göz önünde tutulan en önemli unsurlardan birisi de çocuğun yaşı olarak öne çıkmaktadır. Henüz anne bakımına muhtaç durumda olan çocuğun babaya verilmesi çocuk üzerinde olumsuz etkiler yaratacaktır. Bu nedenle özellikle de 0 – 6 yaş grubundaki çocuklarda genel kanı velayetin anneye verilmesi yönünde olmaktadır. Fakat annenin çocuğun sağlığına zarar vermesi, çocuğa bakma kabiliyetine sahip olmaması, annenin genel sağlığının yerinde olmaması ya da annenin çocukla bağının olmaması gibi durumlarda velayetin babaya verilmesi de mümkündür. Yani, 0 – 6 yaş grubunda genel kanı velayetin anneye verilmesi yönünde olsa da babaya velayet verilmesi de mümkündür. 12 yaş üzeri çocuklarda ise en önemli unsur çocuğun hangi ebeveynin yanında kalmak istediği olarak öne çıkmaktadır.
Geçici velayet davası tarafların yetkili mahkemeye vereceği dilekçe ile açılır. Velayeti talep eden ebeveyn, dilekçesinde tüm sebepleri detaylı bir şekilde açıklamalıdır. İddialarına ilişkin delillerini dilekçesinin ekine koymalıdır.
Geçici velayetin değiştirilmesi için velayet hakkını karşı taraftan almak isteyen taraf mahkemeye başvurmalıdır. Mahkemece yapılacak incelemelerin sonucunda velayet hakkı tekrardan değerlendirilir ve karar verilir. Bu noktada velayet isteyen tarafın, velayetin karşı tarafa verildiği dava da aleyhine olarak değerlendirilen koşulları düzeltmesi gereklidir. Ya da velayet sahibinin velayeti aldığı zamandaki durumunda bir değişiklik olması gereklidir.
Geçici velayet davasının ortalama bir süresi yoktur. Hakim yukarıda belirtiğimiz araştırmaları yapıp kararını verdikten sonra duruşma gününü dahi beklemeden geçici velayet kararını verebilmektedir.
………… AİLE MAHKEMESİNE
DAVACI : Ad Soyad
VEKİLİ : Av. Hakan TAŞTEMİR
DAVALI : Ad Soyad
DAVA KONUSU : Velayetin tedbiren tarafına verilmesi talebidir.
HUKUKİ SEBEPLER :
DELİLLER : Nüfus kaydı, tanık beyanı vs
NETİCE-İ TALEP : Yukarıda arz edilen sebep ve gösterilen delillere göre davanın kabulü ile, müşterek çocukların geçici velayetlerinin davacıya bırakılmasına, mahkeme masrafları ve vekalet ücretlerinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini dilerim.
Arz ederim.
Saygılarımla,
Av. Hakan TAŞTEMİR
Velayet çocukların kişisel durumlarına ilişkin bir kurumdur. Boşanma sonrasındaki velayete ilişkin düzenlemeler TMK m.182 vd. hükümlerinde genel anlamda velayet ise TMK m.335 vd. hükümlerinde düzenlenmiştir.
Boşanma sonucunda çocuğun velayet hakkı anne ya da babadan birisine verilmiş olsa dahi aksi bir durum olmadığı müddetçe, mahkeme tarafından verilen kararla velayet sahibi çocuğunun anne ya da babasıyla görüşmesine müsaade etmek mecburiyetindedir.
Günümüzde birçok kişi velayet sahibi eski eşin çocuğunu göstermediği şikayetinde bulunuyor. Bu durum, aksi bir karar olmadığı müddetçe; anayasal açıdan suç teşkil etmekte olup, velayet sahibi çocuğunu diğer ebeveyne teslim etmek zorundadır. Eğer velayet sahibi ebeveyn bu noktada zorluk çıkartıyor, alıkoyuyorsa çocuğu göstermeyen ebeveyne karşı icra takibi başlatılmalıdır. Mahkemece belirlenen kişisel ilişki günleri içerisinde icra memuru ile çocuğu teslim almak üzere gidilmeli. Eğer ebeveyn çocuğu teslim etmiyorsa icra mahkemesine dilekçe verilerek şikayette bulunmak mümkündür.
Çocuğunu, mahkeme kararının izin verdiği sürede karşı tarafa teslim etmeyen ebeveyn hakkında 3 aya kadar tazyik hapsi ile cezalandırma kararı verilebilir.
Geçici velayet ; Medeni kanun tarafından anne ve babaya yüklenen, çocukların mallarının, kişiliklerinin korunması gibi hakları kapsamaktadır.
Geçici velayeti alan tarafın, diğer ebeveynden çocuk için nafaka isteme hakkı bulunmaktadır.
Geçici velayet kendisine verilen eş, kararı veren mahkemenin yazılı bir kararı veya karşı tarafın yazılı onayı olmadığı sürece geçici velayet kararı ile çocuğu yurtdışına çıkaramaz.
Geçici velayet, hakimin kararı verdiği tarih itibariyle başlar. Hakimin bu kararı kaldırması ile sona erer. Eğer taraflar arasında devam eden bir boşanma davası var ise bu boşanma davasının bitmesi ile geçici velayet kararı ortadan kalkar.
Geçici velayet belgesi, geçici velayet kararını veren aile mahkemesinden imzalı ve mühürlü olarak alınabilir.
Tedbiren velayet ile geçici velayet aynı anlamı taşır. Her iki terim de, bir boşanma veya ayrılık durumunda çocuğun hangi ebeveynle kalacağına, hangi ebeveynin çocukla ilgili önemli kararları alacağına dair geçici bir kararı ifade eder.