GF Hakan Plastik hem üstyapı hem de altyapı sistemlerine yönelik çözümler sunuyor. Üstyapı sistemlerini oluşturan tesisatlar, depremde bir binadaki taşıyıcı sistemler olarak tanımlanan kolonlar ve kirişler için hayati önemdedir. Altyapıda kullanılan PE100 malzemesi de depremde yer altı basınçlı boru hattı için esneklik, darbe dayanımı, çatlama önleyici yayılma performansı ve dayanıklılık sağlar.
Türkiyemiz, karmaşık jeolojik yapısı ve jeodinamik konumu nedeniyle çok sayıda aktif fay hattına sahip bir ülke. Deprem, bu yüzden ülkemizin gerçeği. Depremi önleme şansımız olmamasına karşın olumsuz etkilerini ortadan kaldırma veya en aza indirme konusunda yapabileceklerimize odaklanmamız gerekiyor.
GF Hakan Plastik olarak hem üstyapı sistemlerine hem altyapı sistemlerine yönelik çözümler sunuyoruz. Bu sistemlerin geliştirilerek üretilmesi kadar, doğru uygulamalarının yapılması da çok önem verdiğimiz bir konu. Hem şirket bünyemizde hem de iş ortaklarımıza yönelik düzenlediğimiz eğitimlerde altını çizerek, doğru-yanlış örnekler üzerinden açıklamalarla detaylı bilgilendirmelerimizi yapıyoruz. Şubat ayında yaşadığımız depremler sonucundaki büyük kayıplarımız, her alanda bilginin, eğitimin, kurallara ve yönetmeliklere uyulmasının ve denetimin ne kadar yaşamsal olduğunu bir kez daha gözlerimizin önüne serdi.
Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne baktığımızda amacının; “yeniden yapılacak, değiştirilecek, büyütülecek resmi ve özel tüm binaların ve bina türü yapıların tamamının veya bölümlerinin deprem etkisi altında tasarımı ve yapımı ile mevcut binaların deprem etkisi altındaki performanslarının değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi için gerekli kuralları ve minimum koşulları belirlemek” olduğunu görüyoruz. Burada sektörde hizmet sunan kişi, kurum, kuruluş, vb.tüm paydaşların bütünsel olarak yaklaşımda bulunması gerekiyor. Yaşam kalitemizi artıracak, güvenliğimizi sağlayacak kurallar, etik ilkeler toplumsal olarak yükselmemizi sağlayacaktır.
Hizmet alanımızda bulunan üstyapı sistemlerini oluşturan tesisatlar, bir binadaki taşıyıcı sistemler olarak tanımlanan kolonlar, kirişler, perde duvarlar, vb.‘den farklı olarak, yapısal olmayan bileşenler grubuna girerler. Deprem yükü altında hareket eden bu bileşenler, gerek kendilerine gerekse çevrelerinde bulunan diğer bileşenlere zarar verebilirler. Mekanik tesisat sistemleri burada önem kazanıyor.
Sürekli işleyen bir sistem olan tesisatların deprem güvenliğinin sağlanmasını olmazsa olmaz bir koşul olarak görüyoruz. Bir binadaki yapısal olmayan elemanların, deprem sırasında meydana gelecek kuvvetler dikkate alınarak binaya güvenli bir şekilde, doğru bağlantılar ve elemanlar ile sabitlenmesi ile oluşabilecek hasarlar azaltılabilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta kazan, soğutma grubu, jeneratör, klima santrali, yangın söndürme boruları, elektrik kablolarının geçtiği tavalar gibi tesisat elemanlarının her birinin deprem davranışı ve bağlantının yapıldığı elemanın özelliklerine dikkat edilerek sabitlemenin yapılmasıdır. Mekanik tesisat projelerine bağlı kalarak hareket edilmeli ve kolonlar, krişler gibi taşıyıcı sistemlere zarar verilmemelidir.
Kullanma suyu tesisatları basınçlı grup olduğu için su kaçakları çoğu zaman hızlı bir şekilde fark edilip tamir edilebilir. Bazı durumlarda ise küçük sızıntılar fark edilmeden tesisatlardabirleştirme noktalarından ya da hasar görmüş borulardan sızarak şaft içinde ve kullanım dışı olan bodrum katlarda beton içinde kendine bir yol çizerek geniş bir alana yayılabilir. Beton içine giren su, zamanla demirlerin açığa çıkmasına ve korozyona sebep olur; binanın ömrünü ve dayanıklılığını olumsuz yönde etkiler. Bu durum binanın yük taşıma kapasitesini düşürerek taşıyıcı sistemlerde bozulmalara yol açar. Yer hareketinde veya deprem durumlarında binalarda çatlak ve kırılmaların oluşmasına neden olur. Bu nedenle tesisat kontrollerinin düzenli olarak yapılması önem taşır.
Bir diğer üzerinde durulması gereken konu depremden sonra altyapı sistemlerinin sağlıklı olarak çalışmasıdır. Kopan boru hatları tamir edilirken artan temiz su ihtiyacı, kanalizasyonsuz veya doğalgazsız birkaç hafta yaşam koşullarını daha da zorlaştıracaktır.
Japonya bir ada ülkesi olarak yine depremle yüz yüze olan bir ülkedir. Geliştirdikleri yapı sistemleri ile hasarları en aza indiren Japonya, altyapı sistemleri konusunda özellikle 1995 yılından bu yana polietilen boru sistemlerini tercih etmektedir. 1995 yılında meydana gelen ve yaklaşık yarım milyon evin yıkıldığı Kobe Depremi’nden sonra su dağıtım uygulamaları için PE100 boru satışına başlanmıştır; çünkü depremde PE100 borularda hasar çok fazla olmamıştır. Osaka’da gaz, çelik ve demir sistemlerinde arızalar bulunmuştur; ancak hiçbiri PE100 borularının monte edildiği yerde değildir. Bu nedenlerden dolayı Japonya, mümkün olan her yerde ve her zaman ülke genelinde boru hatlarını sistematik olarak PE100 ile değiştirmeye başlamıştır. 1980’lerin sonlarında geliştirilen “PE100” malzemesinin yer altı basınçlı boru hattı için esneklik, darbe dayanımı, çatlama önleyici yayılma performansı ve dayanıklılık gibi özellikleri bulunmaktadır.
PE100’ün sismik yüklere karşı bu kadar dirençli olmasının nedeni düşük elastisite modülüdür. Düşük elastisite modülü sayesinde PE100 malzemesi, geleneksel metal borulara ve diğer sert boru sistemlerine oranla depremlerin neden olduğu dış yükleri telafi etmede çok daha üstündür. Düşük bir E Modülü, malzemenin çevrim yükleri, hidrolik şoklar ve dış gerilmeler altında kendini telafi etmesini sağlamaktadır.
Kanıtlanmış yüksek esnekliği ve yer hareketinden sapmalara direnme kabiliyeti ile bu sistemler, tahribatı azaltabilir veya ortadan kaldırabilir; yangınları söndürmek için değerli su hatlarını koruyabilir ve korunan yeraltı boru hatları bozulmadan kaldığından iletişimin kopması engellenebilir.
PE100 boru sistemlerinin aşınma ve pas direnci, maliyet etkinliği, asitlere karşı üstün dayanıklılığı, sıfır sızıntı kabiliyeti ve kurulum kolaylığı gibi üstün özellikleri, dünya çapındaki gaz şirketleri için tercih edilen malzeme olarak en üst sıralarda yer almaktadır. Bugün Kuzey Amerika’daki tüm gaz servis hatlarının% 95’i, PE100 borunun güvenilir sistemleri ile kurulmaktadır. Bu kritik kullanım uygulamaları, PE100 boru sistemlerinin sabit çalışma sağlamadaki kararlı yeteneğine dayanmaktadır. Kullanım alanları ve özellikleri değerlendirildiğinde bu sistemler, depremler sırasında şehirlerin en beklenmedik kargaşasını önleyebilir ve sonrasında bir can simidi sağlayabilirler.
6 Şubat tarihinde yaşadığımız deprem sonrası elimize yanlış, “bu da olmaz” denilen çok sayıda uygulama hataları ulaştı. Eğitimin her alanda önemli olduğunun bilincindeyiz ve yıllardır düzenlediğimiz eğitimlerle iş ortaklarımıza bu konuda katkı sağlamaya çalışıyoruz. Önümüzdeki dönemde eğitim programlarımızda bu konuda daha da yoğun çalışmalar yürütülmesi konusunda kararlıyız.