Şimdiye kadar ürünlerde etiketleme işlemi 26 Ocak 2017 tarihinde yayınlanan “Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği’’ ne bağlı olarak sadece beslenme ve sağlık grubuna giren ürünler için zorunluydu. 100 gr veya 100 ml için enerji ve besin öğelerinin paketlerin üzerinde yer alması gerekiyordu. Ancak 1 Ocak 2020 tarihi itibariyle tüm hazır paketli gıda ürünlerinin paket üzerinde beslenme bildirimi bulundurması zorunluluk haline gelmiş olacak.
Enerji ve besin öğelerine dair bilgiler , etiket üzerinde gıda ürününün satış için hazır olduğu son şekline göre verilebilir. Benzer şekilde, ürünün tüketime hazır hali baz alınarak da verilebilir. Ancak bunun için tüketime hazır hale getirilebilmesi adına hazırlama talimatlarının da açıkça belirtilmesi gereklidir.
1 Ocak 2020 tarihi itibariyle hazır paketli tüm gıda ürünlerinde yer alacak olarak etiketler zorunlu beslenme bildirimine dair şu bilgileri içermek zorundadır:
Doymuş Yağ
Şekerler
Zorunlu olan etiket bilgileri bunlar olsa da vitamin ve mineraller, tekli ve çoklu doymamış yağ, lif, nişasta ve polioller gibi bilgiler de isteğe bağlı olarak eklenebilir.
Ürünlerin besin öğelerinin hesaplanması için laboratuvar analizleri yapılır. Az sayıda ya da tek bileşene sahip gıda ürünlerinde teorik beslenme değerlerinden de yararlanılabilir. Ancak bu yöntem çok sayıda bileşe sahip gıda maddelerinin besin öğeleri hesaplanırken kullanışlı değildir. Ayrıca devlet ve kurumlar tarafından yayınlaşmış bilgiler ya da bilimsel makaleler de kaynak olarak kullanılabilir. Örneğin tuz miktarının belirlenmesi için sodyum analiz edilir. Sodyum miktarı 2,5 ile çarpılarak tuz miktarı bulunabilir.
Gıda ürünü içerisindeki her bir besin öğesinin miktarı teker teker biliniyorsa laboratuvarda enerji değeri belli dönüşüm ve kabuller kullanılarak hesaplanır. Besin öğelerinin gram bazında kilokalori ve kilojoule değerleri baz alınarak gıda ürününün toplam enerji değeri bulunur. 1 kilokalori için 4.184 kilojoule dönüşümü kabul edilir.
Besin Öğesi | kcal /g | kJ /g |
Karbonhidrat | 4 | 17 |
Polioller | 2,4 | 10 |
Protein | 4 | 17 |
Yağ | 9 | 37 |
Etil Alkol | 7 | 29 |
Lif | 2 | 8 |
Tüm gıda ürünlerinde ürünün paketinin elverişli olması durumunda tablo olarak, değilse yazılı şekilde, yukarıdaki tabloda belirtilen sırayla besin öğeleri yazılır. Zorunlu olmayan, ancak isteğe bağlı ek besin öğelerinin sıralanışı için Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Ek ’ine göz atılabilir. Uygun format paketin üzerinde 100 mg ya da 100 ml’ye göre besin öğelerinin yazılması dır. Üretici buna ilave olarak ürünün bir porsiyonu için de besin öğelerini belirtebilir.
Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği ’nin yayınlanma tarihi olan 26 Ocak 2017’den sonra faaliyetlerine başlamış olan gıda işletmeleri yılın son gününe dek yönetmelik hükümlerini yerine getirmek zorundadır. Buna ek olarak 31 Aralık 2019 tarihinden önce üretilmiş ve etiketlenmiş, son kullanma tarihi henüz bitmemiş gıda ürünleri son kullanma tarihine dek satılmaya devam edilebilir. Onun dışında yeni yılla birlikte, 1 Ocak 2020 itibariyle tüm ürünlerin belirtilen kriterlere uygun olarak beslenme bildirimi etiketi içermesi zorunludur.
Yeni yıllar birlikte gıda ürünlerinde beslenme bildirimi etiketi zorunlu hale gelse de, gıda kategorisine giren bazı ürünler bu zorunluluktan muaf tutulmuştur.