Görevden uzaklaştırılan bir uzman erbaşın bu sebeple sözleşmesinin feshedilip feshedilmeyecegi hususunda idare bazen hukuka aykırı işlemler yapabilmektedir.
Özellikle görevden uzaklaştırılma halini kendisinden istifade edilememe olarak değerlendirerek sözleşme feshi yoluna gidebilmektedir. Peki bu mümkün müdür ?
3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu
’nun 12. maddesi’nde, uzman erbaşın sözleşmesinin feshi sebepleri arasında , “
Görevde başarısız olanlar ile kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılan
” diye bir sebep sayılmıştır.
Kendisinden istifade edilmeme hallerine ilişkin ise Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesi’nde detaylı düzenlemeler yer almaktadır.Buna göre
“……….. Görevde başarısız olanlar ile kendisinden istifade edilemeyeceği (atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belge ile kanıtlananlar, mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenler)anlaşılan, atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olan uzman erbaşların, barışta sözleşme sürelerine bakılmaksızın Türk Silahlı Kuvvetleri ile ilişikleri kesilir. Bunlar yedekte er kaynağına alınır …………” denilmektedir.
Madde metnine bakıldığında kendisinden istifade edilmeme hallerinin sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Yani bu haller yorum yoluyla genişletilemez. Bunların dışındaki durum ve fiiler bu kapsama sokularak sözleşme feshine konu edilemeyecektir. Aksi halde sözleşmenin feshi işlemi hukuka aykırı olacak ve süresi içinde dava yoluna gidilmesi halinde sözleşmenin feshi işlemi mahkeme tarafından iptal edilecektir.
Bu önemli bilgiyi verdikten sonra gelelim konumuza;
Cevap biraz karışık ; hem evet hem hayır !
1) Sözleşmenin feshi mümkün değildir.
2) Sözleşmenin yenilenmemesi mümkündür.
Neden böyle ve nasıl ?
Sözleşmenin feshi ile sözleşmenin yenilenmemesi birbirinden farklı idari işlemlerdir.
Görevden uzaklaştırılmış bir uzman erbaşın hakkında uygulanan bu işlem nedeniyle kendisinden istifade edilememe şeklinde yorumlanarak sözleşmesinin feshedilmesi işlemi hukuka aykırı olacaktır. Nitekim yukarıdaki maddede görevden uzaklaştırma hali istifade edilmeme olarak sayılmamıştır.
Ancak sözleşmenin yenilenmemesi işlemi bambaşka bir bir idari işlem olduğundan burada idareye personel hukukunda tanınan bir kısım yetkiler devreye girmektedir. Görevden uzaklaştırılan ve sözleşme süresi bitmiş uzman erbasin bu sebeple sözleşmesinin yenilenmemesi, yani pasif kalınması, yani işlem yapmama işlemi idarenin yetkisinde kabul edilmekte ve işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Peki Danıştay ne der bu konuya ? Hadi incelemesini yapalım;
DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU 2021/2192 E. 2022/182 K. sayılı kararında özetle
“…….
davacı hakkında tesis edilen dava konusu işlemin, 3269 sayılı Kanun’un 12. maddesi ve Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesinde yer verilen hükümler uyarınca davacının mevcut sözleşmesinin bitim tarihi olan 20/02/2019 tarihinden itibaren yenilenmemesine ilişkin olduğu, idarenin anılan mevzuat kapsamında personelin davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergileyip sergilemediğini, netice itibarıyla personelin hizmetinden istifade edip edemeyeceğini de esas aldığı, askeri disiplinin gerekleri açısından daha sıkı kuralların geçerli olduğu bir statüde personel istihdam eden idareye, sözleşmeyi yenileyip yenilememe hususunda geniş bir takdir alanı bırakıldığının kabulü gerektiği anlaşılmıştır
.Bu durumda, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve Anayasa Mahkemesi kararında yer alan hususlar ile yapılan açıklamalar çerçevesinde; dava dosyasındaki mevcut tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, davacının askeri disiplinin gerekleri açısından daha sıkı kuralların geçerli olduğu bir statüde yerine getirdiği görevin niteliği ve önemi dikkate alındığında, davacının “kendisinden istifade edilemeyeceğinin anlaşıldığı” gerekçesiyle 3269 sayılı Kanun’un 12. maddesi ve Uzman Erbaş Yönetmeliği’ nin 13. maddesine dayanılarak idarenin sahip olduğu geniş takdir yetkisi kapsamında ve kişi yararı ile kamu yararı arasındaki denge gözetilerek 20/02/2019 tarihinden itibaren sözleşmesinin yenilenmemesi yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır……..” denilmiştir .
Sonuç olarak;
1)
Görevden uzaklaştırma hali kendisinden istifade edilmeme nedeniyle sözleşme feshi sebepleri arasında sayilmadigindan bu sebeple sözleşme feshedilemez.
2)
Görevden uzaklaştırma hali sözleşmenin yenilenmemesinde idareye tanınan geniş ve sıkı yetkiler gereği yenilememe sebebi olabilmektedir.
Bu konu hakkında benzer makalemiz için tıklayın