Hükmün Açıklanmasının Geriye Bırakılması Nedir Hagb Gaziantep Avukat Ali Tümbaş

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Nedir?

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması, sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir denetim süresi içerisinde sonuç doğurmaması, denetim süresi boyunca kasıtlı bir suç işlenmez ve yükümlülüklere uygun davranılırsa ceza kararının ortadan kaldırılması ve davanın düşmesine yol açan bir cezanın bireyselleştirilmesi kurumudur ( CMK md.231).

Erteleme, takdiri indirim gibi bireyselleştirme kurumlarında mahkeme kararı birtakım hukuki sonuçlar doğrururken, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunda ortada sonuç doğuracak bir mahkeme hükmü yoktur. Mahkeme, hukuk sisteminde sonuç doğuracak şekilde kararını henüz açıklamamış, açıklamayı geri bırakmıştır.

HAGB kararı, kişinin medeni, siyasi veya özel yaşamına hiçbir kısıtlama getirmeden adeta sanığa ikinci bir şans tanır. HAGB kararı, suç işleyen kişinin hayatına ceza hukuku müdahalesini adeta askıya almaktadır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Şartları

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması için birtakım şartların bir arada bulunması gerekir. Ceza Muhakemesi Kanunu’nun HAGB kararı için aradığı tüm şartlar vücut bulmadan, hakim, HAGB kararı verme yetkisine sahip değildir. Bu şartlar şunlardır:

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına İlişkin Yasal Düzenlemelerin Tarihçesi:

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu ilk kez 15/07/2005 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu ‘nun 23. maddesi ile sadece çocuklar hakkında uygulanmak üzere hukukumuza girmiştir.

Önceleri sadece çocuklar hakkında uygulanan bu kurum 19/12/2006 tarihinde yürürlüğe giren 5560 sayılı yasa ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu 231. maddesine eklenen fıkralar ile büyükler için de uygulanmaya başlanmıştır.

Yetişkin sanıklar yönünden başlangıçta sadece şikayete bağlı suçlar yönünden uygulanan ve hükmolunan cezanın bir yıl veya daha az süreli hapis ya da adli para cezaları için kabul edilen bu düzenleme ile ilgili olarak 5728 sayılı Kanun ’un 562. maddesi ile Ceza Muhakemesi Kanunu’n 231. maddesinde değişiklik yapılmış ve buradaki ceza alt sınırı iki yıl hapis veya daha az hapis veya adli para cezaları şeklinde değiştirilerek düzenlemenin etkisi genişletilmiştir.

Yasanın ilk halinde sanığın yada suça sürüklenenin Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına İlişkin beyanı alınmaksızın bu karar verilebilmekte iken 25/07/2010 tarihinde 6008 Sayılı Kanun’un 7. maddesi ile “sanığın kabul etmemesi halinde hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez” cümlesi eklenmiştir.

28/06/2014 tarihli 6545 sayılı Kanun ile “Denetim Süresi içinde kişi hakkında kasıtlı bir suç nedeniyle bir daha hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilemez.” cümlesi eklenmiştir.

Şu halde 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ’nun 231. maddesinde düzenlenen Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı hem çocuklar hem de büyükler hakkında uygulanmakta sadece denetim süresi bakımından bir farklılık bulunmaktadır.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Şartları Nelerdir?

1. Hakkında HAGB kararı verilecek sanığın daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmaması
   
   Sanığın kasten işlemiş olduğu bir suçtan dolayı kesinleşmiş mahkumiyeti varsa hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi mümkün değildir. Önceki mahkumiyetinin hapis cezası veya adli para cezası olmasının veya cezanın miktarının hiçbir önemi bulunmamaktadır.
   Sanığın önceki mahkumiyetine esas suçun kasten işlenmiş olması hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesine engel olması yönünden yeterlidir. Buna karşılık taksirle işlenmiş olan suçlar bakımından ise sanık hakkında önceden kesinleşmiş mahkumiyet kararı olsa bile hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilmesi mümkündür.
   
2. Suç Nedeniyle Mağdurun Uğradığı Zararın Giderilmesi
   
   Suç nedeniyle oluşan zarardan kasıt, doğrudan suçun neden olduğu maddi zararlardır. Manevi zararlar uğranılan zarar kapsamında değildir. Zararın giderilmesi, zararın konusu olan şey aynen verilebiliyorsa aynen iade yoluyla, aynen iade edilemeyecek bir şey ise tazmin suretiyle giderilmesi yoluyla mümkün olur.
   
   Mağdurun uğradığı zararın tamamen değil, kısmen giderildiği hallerde ise HAGB kararı verilebilmesi için mağdurun HAGB kararı verilmesine ayrıca ve açıkça rıza göstermesi gerekmektedir. Aksi takdirde sanık hakkında HAGB hükümleri uygulanamayacaktır. Ancak bazı suçların özelliği gereği, kamunun veya kişilerin suç nedeniyle uğradığı bir zarar mevcut olmayabilir. Bu gibi durumda uğranılan zararın giderilmesi koşulu, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi için şart olmaktan çıkar.
   
3. Mahkemece Sanığın Tekrar Suç İşlemeyeceği Kanaatine Varılması
4. Sanığın Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasına Onay Vermesi
   • Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ve Denetim Süresi İçinde Yeniden Suç İşlenmesi

HAGB kararı verildiği durumlarda sanık 5 yıl süreyle denetime tabi tutulur. Bu süre 18 yaşından küçük çocuklar için 3 yıldır.

Sanık denetim süresi içinde kasten bir suç işlemez ve belirlenen diğer yükümlülüklere de uygun hareket ederse açıklanması geri bırakılan hüküm ortadan kaldırılarak davanın düşmesine karar verilir. Ancak buna karşılık sanık, denetim süresi içinde kasıtlı bir suç işler veya belirlenen yükümlülüklere aykırı hareket ederse mahkemece açıklanması geri bırakılan hüküm açıklanacaktır. Sanık hakkında açıklanan ceza seçenek yaptırımlara çevrilemez veya ertelenemez.

Denetim süresi içinde suç işlemediği halde hakimin belirlediği denetimli serbestlik yükümlülüklerini yerine getirmeyen sanık hakkındaki hükmün de açıklanmasına karar verilir. Ancak, bu durumda hükmü açıklayan mahkeme sanığın cezasının yarısına kadar olan bir kısmının infaz edilmemesine karar verebilir. Mahkeme, koşulları varsa suç işlemeyen ancak yükümlülüklere aykırı davranan sanık aleyhine hükmedilen hapis cezasını erteleyebilir veya adli para cezası gibi seçenek bir yaptırıma çevirerek yeni bir mahkumiyet hükmü de kurabilir.

Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın

Avukatlarımızca Hazırlanan Makalelerimiz

Gaziantep aile hukuku	Gaziantep velayet avukatı
Gaziantep boşanma avukatı	Gaziantep en kısa sürede boşanma
Gaziantep anlaşmalı boşanma avukatı	Gaziantep aile mahkemesi
Gaziantep çekişmeli boşanma avukatı	Gaziantep online danışman

Gaziantep Adliyesi İletişim Bilgileri
( 0342 ) 321 36 36
Gaziantep Adalet Sarayı Ana Hizmet Binası : Zeytinli Mah. Turgut Özal Bulv. No:1/1 27500