MEDYA GERÇEĞİ
Günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası hâline gelen medya, ihtiyaçlar doğrultusunda kullanıldığında birçok kolaylaştırıcı işleve sahiptir. Aile ve birey medyanın günlük yaşamda gördüğü temel işlevleri esas alarak, hem kendisi hem de çocukları için uygun tercihleri yapmalıdır. Medya için ayrılacak zaman çok iyi değerlendirilerek belirlenmelidir. Başka bir deyişle medyaya ayrılacak zaman gerektiği kadar olmalıdır. “Gerektiği kadar”ın ölçüsü bireylerin kendi yaşam pratiklerine, kişisel gerçeklerine ve medyadan yararlanma amaçlarına göre oluşturulmalıdır.
EĞLENMEK İÇİN MEDYA:
Medya önemli bir eğlence aracıdır. Fakat beraberinde getirdiği olumsuzluklar da yadsınamayacak kadar fazladır. Özellikle ekran bağımlılığı artık bir hastalık olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Her bir medya aracı kendine has özellikler çerçevesinde kullanıcısına eğlendirici içerik sunar. Medya takipçileri açısından bakıldığında medyanın eğlence aracı olarak kullanılmasının maliyeti az ve yaygınlığı oldukça fazladır. Medya eğlence içeriği olarak; sinema filmleri, dizi filmler, çizgi ve animasyon filmler, magazin programları, müzik programları, şovlar, talk şovlar, oyunlar, yarışmalar, skeçler, tiyatrolar, konserler vb. programları sunar. Eğlence programlarının seçiminde şunlara dikkat edilmelidir:
MEDYA BAĞIMLILIĞI VE FARKINDALIĞI
Medya araçlarının kullanımı bağımlılık yapabilmektedir. Televizyon, bilgisayar, taşınabilir bilgi iletişim teknolojileri ve bunların aracılığıyla insanlara sunulan birçok imkân bağımlılık sorununa sebep olabilmektedir. Psikolojik sonuçları olduğu kadar fizyolojik sonuçları da olan bu bağımlılığın gelecekte daha da yaygınlaşma tehlikesi vardır. Ekran bağımlılığının farklı boyutlarına kimsenin yabancılık duymayacağı çok sayıda örnek verilebilir: Sık sık e-posta adresine, facebook, twitter, instagram hesabına bakmadan duramamak, belli bir sınırlama ve program tercihi olmadan kanaldan kanala dolaşarak televizyon seyretmek, cep telefonunu elinden düşürmeden sürekli birilerine mesaj göndermek, aile ve arkadaşlarını ihmal edecek düzeyde oyun oynamak, sosyal medyada belki de yüzünü hiç görmediği insanların gündelik yaşam notlarını takip etmek gibi…
Televizyon
, internet, bilgisayar oyunları ve akıllı telefon kullanımı günde belli bir saati (ortalama 3 saat ve üzeri) aştıktan sonra bağımlılığın oluşması ihtimali yükselir. Kişinin bağımlı olup olmadığına karar vermede medyayı ne kadar süre kullandığından daha önemlisi medyaya gündelik hayatın düzenlenmesini olumsuz etkileyebilecek düzeyde bir mecburiyet hissi duyup duymadığıdır. Bu nedenle amaçsız televizyon izleme, bilgisayar kullanma, oyun oynama ve internet kullanımına dikkat etmek gerekir. Özellikle çocuklar üzerinde daha fazla etki gücüne sahip teknolojik araçların ve medya içeriklerinin bağımlılık yaptığı bilinmeli ve bu bilinçle davranılmalıdır. Medyayı ihtiyaca göre ve kararında kullanma ile bağımlılık düzeyi gözden kaçırılmamalıdır. Öncelikli olarak medyanın ve bilgi iletişim teknolojilerinin böyle bir sonucunun olabileceğinin farkında olmak anne baba için önemlidir.
EĞLENİRKEN BAĞIMLI OLMAMAK İÇİN
1) Televizyon, internet, bilgisayar ve oyun saatleri sınırlı olmalıdır. Sınırlar çocuklar ile birlikte belirlenmelidir.
2) 0–2 yaşındaki çocuklar televizyon ve bilgisayar ekranı ile tanıştırılmamalıdır.
3) 2–6 yaşındaki çocukların eğlence için her türlü ekranla günde toplam 1 saatten fazla vakit geçirmesine izin verilmemelidir. Bu süre ilk ve orta öğrenim çocukları için günde 2 saat olarak ayarlanabilir.
4) Çocuk odasında ve yatak odasında televizyon, internet ve bilgisayar olmamasına özen gösterilmelidir.
5) Televizyon seyrederken ailecek izlenebilecek programlar seçilmeli, programın içeriğine birlikte karar verilmelidir. Aynı noktalar Ipad, bilgisayar kullanımı ve oyun seçimleri içinde geçerlidir.
6) Çocukların kaç saat televizyon izlediği, kaç saat oyun oynadığı sürekli takip edilmelidir.
7) Televizyon izlemeden önce ya da telefon, Ipad kullanmadan önce bazı temel kurallar belirlenmelidir. Bu kurallara da öncelikle anne ve babalar uymalıdır. Örneğin ev ödevleri bitmeden televizyon izlemeye ve oyun oynamaya izin vermemek gibi.
8) Şiddet ve cinsellik unsurları içeren televizyon programlarından ve video oyunlarından çocuklar uzak tutulmalıdır.
9) Cinsellik, olumsuz davranışlar ve şiddet unsurları içeren programlar izlenmemelidir. Çocuklar odada olduğunda bu tür programlar özellikle izlememelidir.
10) Oyun oynama, bilgisayar ile vakit geçirme, televizyonla eğlenme dışında farklı alternatifler geliştirilmelidir. Örneğin sanat, spor ve kültür aktivitelerine katılınmalı, sokak, park, müze vb. sosyal mekânlarda vakit geçirilmelidir.
11) Çocukların medya içerikleri dışındaki eğlence yollarıyla tanışmasına öncülük edilmelidir. Örneğin birlikte hobi kurslarına gidilebilir.
Sevda DÜZLÜ ÖZ
Çaycuma Koleji Rehber Öğretmeni