İnternet ve Sosyal Medya Yoluyla Hakaret Suçu ve Cezası konusu internetin dünyamıza girmesi ile toplumdaki bireylerin aktif kullanıcı oluşu ile daha da artmaya başladı.Bu suç türü ve oluşan birçok suç türü Türk ceza kanunda ele alınmıştır.
Hakaret suçunu incelemeden önce hakareti tanımlamak gerekmektedir. Bir kimseye, bir şeye karşı kullanılan küçültücü söz ya da aşağılayıcı, küçük düşürücü davranış, onura dokunma, onur kırma, hakaret olarak tanımlanır.
Hakaret suçu huzurda ve gıyapta olmak üzere iki şekilde işlenebilmektedir.
Hakaret suçunun huzurda işlenmesi, hakaret teşkil eden fiillerin aracısız bir şekilde doğrudan mağdura yöneltilmesi ile olur. Ancak sadece bu durumla sınırlı değildir. Nitekim, TCK madde 125/2’de “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde..” huzurda işlenmiş sayılacağı düzenlenmiştir.
Buna göre, İnternet üzerinden gönderilen sesli, yazılı veya görüntülü ileti ile yapılan hakaret suçu, huzurda yapılmış sayılacaktır.
Kanunda belirtildiği üzere;
Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden bahisle tehdit eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından veya sair bir kötülük edeceğinden bahisle tehditte ise, mağdurun şikâyeti üzerine, altı aya kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur.
Tehdit suçunun cezasını ağırlaştırıcı sebepler içerisinde, kişinin kendisini tanınmayacak bir hâle koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle işlenmesi de yer almaktadır. İnternet ortamında veya çeşitli sosyal medya hesapları üzerinden kendi kimliğini gizleyerek tehdit etmek de bu kategoride değerlendirilip ceza için ağırlaştırıcı sebep oluşturabilmektedir.
Şantaj suçu ve cezası kanunda;
Hakkı olan veya yükümlü olduğu bir şeyi yapacağından veya yapmayacağından bahisle, bir kimseyi kanuna aykırı veya yükümlü olmadığı bir şeyi yapmaya veya yapmamaya ya da haksız çıkar sağlamaya zorlayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
Kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla bir kişinin şeref veya saygınlığına zarar verecek nitelikteki hususların açıklanacağı veya isnat edileceği tehdidinde bulunulması halinde de birinci fıkraya göre cezaya hükmolunur.
şeklinde belirtilmiştir.
Şantaj suçu, önceleri daha çok telefon veya mektup ile işlenmekteyken şimdi internet ve sosyal medya ortamlarında da işlenmektedir.
Hakaret suçu huzurda işlenebileceği gibi gıyapta da işlenebilen bir suçtur. Gıyapta işlenme halinde suçun gerçekleşebilmesi için en az üç kişiye iletilebilecek şekilde hakaret edilmesi gerekmektedir.
İnternet üzerinden ve sosyal medyada en az 3 kişinin görebileceği bir mecrada gerçekleştirilen hakaretlerde bu durum söz konusu olup kendisine hakaret edilen kişiye özel mesajla hakaret etmede huzurda hakaret söz konusudur.
İspat konusunda, yasal olarak alınmış ses kaydı ile veya tanık göstererek ispatlama gibi yollara başvurulabilmektedir.
Sosyal medya, bilişimin ilerlemesiyle birlikte şahısların birbirleriyle etkin iletişim kurdukları bir mecra haline gelmiş olup kişilerin yüzlerine söylemenin zor olacağı şeyleri gerek fake hesaplar ardına saklanarak gerekse sosyal medyadan yazıyor olmanın verdiği rahatlıkla söylemek mümkün hale gelmiştir. Tabi bu da beraberinde sosyal medya üzerinden işlenen hakaret, tehdit ve şantaj suçlarının ortaya çıkmasına sebep olmuştur.
Hakaret suçu huzurda işlenebileceği gibi gıyapta da işlenebilen bir suçtur.
Hakaret suçunun huzurda işlenmesi, hakaret teşkil eden fiillerin aracısız bir şekilde doğrudan mağdura yöneltilmesi ile olur. Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde mağdura yöneltilmesi huzurda hakaret kapsamındadır.
Gıyapta işlenme halinde suçun gerçekleşebilmesi için en az üç kişiye iletilebilecek şekilde hakaret edilmesi gerekmektedir.
Facebook üzerinden mesaj ile doğrudan size yahut ana sayfasında, takipçilerine size yönelik hakaret içerikli mesajlar paylaşarak gıyabınızda hakaret suçu işlenmesi halinde şikayette bulunabilirsiniz.
Twitter üzerinden özel mesaj yahut hakaret içerikli twit atmak yoluyla suç işleyen kişiler hakkında şikayette bulunabilirsiniz.
Instagram üzerinden özel mesaj yahut hakaret içerikli paylaşımlar, hikayeler, yorumlar atmak yoluyla suç işleyen kişiler hakkında şikayette bulunabilirsiniz.
Hakarete uğrayan bir kimse bu sebepten dolayı kişilik haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle hakaret eden taraftan manevi tazminat talebinde bulunabilmektedir. Tazminat miktarını hakim, tarafların sıfatını, işgal ettikleri makamı ve diğer sosyal ve ekonomik durumları dikkate alarak takdir etmektedir.
İnternet yoluyla ve sosyal medya üzerinden hakarete ilişkin davalarda failin belirlenebilmesi önem arz etmektedir. Zira kişilerin başka bir kimse adına hesap açarak onun adına hakaret suçu işlemesi mümkünken kimliği gizli olarak fake hesaplar üzerinden hakaret tehdit ve şantaj suçu işlemesi de mümkündür. Bu durumlarda suç işlenen hesapların kullanıcıları ve bu suçların failleri IP adreslerinin tespiti ile bulunmaktadır.
İnternet yahut sosyal medya yoluyla tarafınıza hakaret edildiğini ve kişilik haklarınızın zarar gördüğünü düşünüyorsanız şikayetçi olmak ve tazminat talebinde bulunmaya yönelik Farah Hukuk avukatlarından hukuki destek ve avukatlık hizmeti almanız faydalı olacaktır.
Hakaret, soruşturma ve kovuşturması şikayete bağlı bir suç olup, suç hakkında yetkili kimse 6 ay şikayette bulunmadığı sürece soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.(TCK madde 73/1). Bilinmelidir ki, kamu görevlisine görevinden dolayı işenen hakaret suçları şikayete tabi değildir
Hakaret suçlarında kamu görevlisine görevinden dolayı işenen hakaret suçları hariç olmak üzere suçun soruşturulması ve kovuşturulması mağdurun şikayetine tabidir. İçerdiği cezanın üst sınırı 2 yıl olan suçlara bakmakla görevli mahkeme Sulh Ceza Hakimliği’dir. Ancak uygulamada görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesidir.
-Davaya bakmak yetkisi, suçun işlendiği yer mahkemesine aittir.
-Teşebbüste son icra hareketinin yapıldığı, kesintisiz suçlarda kesintinin gerçekleştiği ve zincirleme suçlarda son suçun işlendiği yer mahkemesi yetkilidir.
-Suç, ülkede yayımlanan bir basılı eserle işlenmişse yetki, eserin yayım merkezi olan yer mahkemesine aittir. Ancak, aynı eserin birden çok yerde basılması durumunda suç, eserin yayım merkezi dışındaki baskısında meydana gelmişse, bu suç için eserin basıldığı yer mahkemesi de yetkilidir.
-Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olan hakaret suçunda eser, mağdurun yerleşim yerinde veya oturduğu yerde dağıtılmışsa, o yer mahkemesi de yetkilidir. Mağdur, suçun işlendiği yer dışında tutuklu veya hükümlü bulunuyorsa, o yer mahkemesi de yetkilidir.
-Görsel veya işitsel yayınlarda da bu maddenin üçüncü fıkrası hükmü uygulanır. Görsel ve işitsel yayın, mağdurun yerleşim yerinde ve oturduğu yerde işitilmiş veya görülmüşse o yer mahkemesi de yetkilidir.
Bu yetki özel yetki olduğu için, her zaman suçun işlendiği yer mahkemesi genel yetkilidir. Kural olarak burada genel yetkili yer yayım merkezinin olduğu yerdir. Ancak yayım merkezi yurt dışında olursa özel yetki kuralına başvurulacaktır. Dolayısı ile suç, hakaret niteliği taşıyan fiilin algılandığı veya öğrenildiği anda işlenmiş sayılacağından, mağdurun, tahkir edici eylemi öğrendiği yer ve zamanda suç işlenmiş sayılacaktır ve öğrendiği yer mahkemesi yetkili olacaktır.
Hakaret davası açmak hususunda detaylı bilgi için Hakaret Davası Nasıl Açılır konulu makalemize göz atabilirsiniz