İntifa Hakkı Nedir? başkasına ait bir mal üzerinde, belli bir kişiye bu malı kullanma ve bu maldan elden edilenlerden yararlanma imkanı sağlayan haktır. Malın sahibi aslında yine malı mülkiyetinde bulundurur ancak malın kullanımı ve bundan doğan yararlanmaları intifa hakkı sahibine tahsis etmiş olur. Aksine düzenleme olmadıkça bu hak, sahibine, konusu üzerinde tam yararlanma yetkisi sağlar.
İntifa hakkının başkasına verilmesi ile mal üzerinde kuru mülkiyet hakkı olan kişi yani malik o maldan fayda sağlayamaz. İntifa hakkı, taşınırlar, taşınmazlar, haklar veya bir malvarlığı üzerinde kurulabilir.
İntifa hakkı, taşınırlarda zilyetliğin devri, alacaklarda alacağın devri, taşınmazlarda tapu kütüğüne tescil ile kurulur.
İntifa hakkı kurulma şekli bakımından yasal intifa hakkı, sözleşme ile kurulan intifa hakkı, mahkeme kararıyla kurulan intifa hakkı olarak üçe ayrılır;
Yasal intifa hakkı diğer adıyla kanuni intifa hakkı kanunda öngörülen intifa hakkıdır. Taşınmaz üzerindeki yasal intifa hakkı tapu kütüğüne tescil edilmemiş olsa bile, durumu bilenlere karşı ileri sürülebilir. Tescil edilmiş ise, herkese karşı ileri sürülebilir. Kanundan doğan intifa hakları;
-Mirasta sağ kalan eşin intifa hakkı
-Ana babanın velayeti altındaki küçüğün malları üzerindeki intifa hakkı
-Kocanın karısının malları üzerindeki intifa hakları
Bir taşınmaz maliki üçüncü kişi yararına malı üzerinden intifa hakkı tesis edebilir. Bu üçüncü kişi gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir. Genelde uygulamada görülen bir taşınmazın tamamına ( kuru mülkiyeti ve intifa hakkına) sahip olan kimse intifa hakkını üzerinde tutarak kuru mülkiyetinin satışını yapmakta bu yolla intifa hakkı kütüğe tescil olmak zorundadır.
Bunun için tapu sicil müdürlüğünde resmi senet düzenlenmesi gerekir.
Mahkeme kararıyla kurulan intifa hakkında kesinleşmiş mahkeme kararı aranır.
İntifa hakkı, gerçek kişilerde hak sahibinin ölümü; tüzel kişilerde kararlaştırılan sürenin dolması, süre kararlaştırılmamışsa kişiliğin ortadan kalkmasıyla sona erer.
Tüzel kişilerin intifa hakkı, en çok yüz yıl devam edebilir. Belirtilen süreden önce tüzel kişilik sona ererse intifa hakkı da sona erer.
İntifa hakkı sahibi, hakkın konusu olan malı zilyetliğinde bulundurma, yönetme, kullanma ve ondan yararlanma yetkilerine sahiptir. İntifa hakkı sahibi, bu yetkilerini kullanırken iyi bir yönetici gibi özen göstermek zorundadır.
İntifa hakkı süresi içinde olgunlaşan doğal ürünler, intifa hakkı sahibine aittir. Ekimi veya dikimi yapan malik veya intifa hakkı sahibi, olgunlaşan ürünleri toplayan diğer taraftan, yaptığı giderler için ürünün değerini aşmamak üzere uygun bir bedel isteyebilir.
Nitelikleri itibariyle malın doğal verimi veya ürünü sayılmayan bütünleyici parçaları malike aittir.
İntifa hakkı sahibinin hakları olduğu gibi intifa hakkı konusu üzerinde sorumlulukları da vardır. İntifa hakkı sahibi, zararın kendi kusurundan ileri gelmediğini ispat etmedikçe, malın yok olmasından veya değerinin azalmasından sorumludur. İntifa hakkı sahibi, yararlanması için gerekli olmadığı hâlde tükettiği şeyleri tazmin etmekle yükümlüdür. İntifa hakkı sahibi, malın olağan kullanılması sonucunda meydana gelen değer azalmalarından sorumlu değildir.
İntifa hakkının sağlanabilmesi için bazı belgeler gereklidir. Bu belgeler genel olarak;
Sözleşmede aksine hüküm yoksa veya durum ve koşullardan hak sahibince şahsen kullanılması gerektiği anlaşılmıyorsa, intifa hakkının kullanılması başkasına devredilebilir. Bu takdirde malik, haklarını, devralana karşı doğrudan doğruya ileri sürebilir.
İntifa hakkı mirasçılara geçemez. İntifa hakkı hak sahibinin hayatı ile sınırlıdır. Yani intifa hakkını elde eden kişinin intifa hakkı ölümü ile son bulur.
İntifa hakkının sona ermesinin çeşitli sebepleri olabilir. Bunlar genel olarak;
Taşınırlarda intifa hakkının sona ermesi genel olarak taşınırın yok olması veya intifa hakkı süreye bağlı ise bu sürenin sona ermesidir. İntifa hakkı sona erince hak sahibi, hakkın konusu olan malı malike geri vermekle yükümlüdür.
İntifa hakkına konu olan malın geri verilme anında malik ve intifa hakkı sahibi tarafından ileri sürülebilecek bütün istem hakları, bu andan başlayarak bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.
İntifa hakkı bulunan için intifa hakkının kaldırılması davası açılarak intifa hakkının kaldırılması mümkündür. İntifa hakkı davası açılabilmesi için sözleşmeyle tesis edilen intifa hakkı bulunmalıdır. İntifa hakkı sahibinin sözleşmede yazılan kurallara uyulmamış olması ve bunun ispat edilmesi gerekir.
İntifa hakkı ile ilgili hukuksal konularda bir avukat ile çalışmak hukuki sorunun daha kısa sürede ve profesyonelce çözümlenmesini sağlayacaktır. İntifa hakkı ile ilgili hukuksal konularda danışmanlık hizmeti ve intifa hakkı ile ilgili konularda dava sürecinde Farah Hukuk bünyesinde uzman avukatlarımızla iletişime geçebilirsiniz.