İçindekiler
İşçi bir iş sözleşmesi ile işveren bağlı olarak bir ücret karşılığında belirli bir işi gören kimseye denir. Dolayısı ile bir işçiden bahsedebilmek için öncelikle bağımlı ve sürekli bir şekilde bir ücret karşılığında çalışan bir kişi olmalıdır.
İşçi sıfatına sahip olabilmek için bir iş sözleşmesi ile belirli bir işverene bağlı olarak çalışmak gerekir. İşçinin hakları, iş sözleşmesine uygun olarak yaptığı çalışması karşılığında aldığı ücret, haftalık izin, yıllık izin, gebelik halinde analık izni ve süt izni ayrıca ülkemizde oldukça ihmal ve göz ardı edilen bir konu olan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması da işçi haklarındandır.
İşten ayrılma halinde işçinin hakları, şayet şartları sağlıyorsa kıdem tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih bildirim süresine işverence uyulmaması halinde ihbar tazminatı, genel tatil ve bayram tatilinde yapılan çalışmalara ilişkin ücretler, aylık ücret ve fazla çalışmalarına ilişkin ücretler, yıllık izin ve sair kullanılmamış hakların ücretleri, iş sözleşmesinin işverence haksız yere fesih edilmesi söz konusu ise tazminat ve sair taleplere ilişkin haklardır.
İşten çıkarıldıysanız ve haklarınızı tam olarak alamadığınızı düşünüyorsanız böyle bir durumda haklarınızı talep etmek için öncelikle arabulucuya başvurulması gereklidir. Arabuluculuk sürecinin olumsuz neticelenmesi halinde ise İş Mahkemesine başvurmanız gerekir. Fakat dikkat etmeniz gereken sair alacaklarınıza ilişkin başvurunuzu süresi içinde yapmanızdır. Bu anlamda alacaklarınıza ilişkin olarak öngörülen genel süre 5 yıldır ve bu süre zamanaşımı süresidir. Dolayısı ile bu süre içerisinde İş Mahkemesine başvurmanız gerekli ve yeterlidir.
İşverenin işçi karşısında başlıca borcu, işçiler arasında ve işçiye yönelik din, dil, ırk siyasi görüş, cinsiyet, felsefi inanç, mezhep ve benzeri bir sebebe dayanmak suretiyle ayrım yapmamaktadır. Bu husus kanunda eşit davranma ilkesi olarak düzenlenmiştir. Şayet işveren iş ilişkisi süresinde veya sona ermesinde eşit davranma ilkesine aykırı bir davranış sergilerse , işçi dört aya kadar ücreti tutarındaki bir tazminat talebi ile İş mahkemesine başvurma hakkına sahiptir. Ayrıca işveren biyolojik bir neden veyahut işin niteliği gerektirmedikçe cinsiyet veya gebelikten dolayı işçiye farklı bir muamele yapamaz. Bu halde de işveren yine işçiye dört aya kadar ücreti tutarında bir tazminat ödemek zorunda kalır.
İşçinin yine kanunda öngörülen başka bir hakkı da, iş sözleşmesini kanunda belirtilen veya benzer sebepler olarak nitelendirilebilecek bir durumda haklı nedenle ve her zaman derhal fesih etme hakkıdır. İş sözleşmesi her iki tarafında iradesine dayanan ve her iki tarafa da karşılıklı haklar ve borçlar yükleyen bir sözleşmedir. Dolayısı ile ahlaka ve iyi niyete aykırı durumlarda işçi iradi olarak ve derhal sözleşmeyi fesih etme hakkına sahiptir ayrıca işçi bu durumda da yukarıda açıkladığımız haklarını talep etmek yetkisine sahiptir. İşçi aşağıda yazılı durumlarda iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin derhal feshetme hakkına sahiptir. İşçinin derhal fesih hakkına sahip olduğu hallerden ilki sağlıktan kaynaklanan sebeplerdir.
Bunlar;