Kadınlara Yönelik şiddet ve Aile içi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye ilişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi
Avrupa Konseyi üye devletleri ve işbu Sözleşmeyi imzalayan diğer devletler,
İnsan Hakları ve Temel
Özgürlüklerin Korunması Sözleşmesi’ni (ETS (Avrupa Antlaşmaları Serisi) No.5,
1950) ve bu sözleşmenin Protokollerini, Avrupa Sosyal Şartı’nı (ETS No.35,1961,
1996 yılında gözden geçirilen hali, ETS No. 163) İnsan Ticaretine karşı Eylem
l
e ilişkin Avrupa
Konseyi Sözleşmesi’ni (ETS
no.197, 2005), Cinsel Taciz ve Cinsel İstismara Karşı Çocukların Korunmasına
ilişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi’ni (ETS No.2012007) hatırda tutarak;
Bakanlar Komitesinin Avrupa
Konseyi üye devletlerine sunduğu; Kadınların şiddete karşı korunmasına ilişkin
Rec(2002)5 Tavsiye Kararı’nı, toplumsal cinsiyet eşitliği standart ve
mekanizmalarına ilişkin CM/Rec(2007) 17 Tavsiye Kararı’nı, çatışmaların
önlenmesi ve çözümünde ve barışın tesisinde kadın ve erkeklerin rolüne ilişkin
CM/Rec(2010) 10 Tavsiye Kararı’nı ve diğer ilgili tavsiye kararlarını hatırda
tutarak;
Kadınlara yönelik şiddet
alanında önemli standartları oluşturan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin
gelişen içtihat hukuku külliyatını dikkate alarak;
Medeni ve Siyasi Haklara
ilişkin Uluslararası Sözleşme’yi (1966), Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara
ilişkin Uluslararası Sözleşme’yi (1966), Kadınlara Yönelik Her Türlü
Ayrımcılığın Önlenmesine ilişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ni ve bu sözleşmenin ihtiyari Protokolü’nü
(1999), CEDAW Kadınlara Yönelik Şiddet Komitesinin 19 No’lu Genel Tavsiye
Kararı’nı, çocuk Haklarına ilişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ni (1989) ve
ihtiyari Protokollerini (2000) ve Engellilerin Haklarına ilişkin Birleşmiş
Milletler Sözleşmesi’ni (2006) göz önünde tutarak;
Uluslararası Ceza Mahkemesi
Roma Statüsü’nü (2002) göz önünde tutarak ;
Uluslararası insancıl hukukun
temel ilkelerini ve özellikle Savaş Zamanında Sivillerin Korunmasına ilişkin
Cenevre Sözleşmesi’ni (IV) (1949) ve bu Sözleşmenin ek 1, ve 2. Protokollerini
(1977) hatırda tutarak;
Kadınlara yönelik her türlü
şiddeti ve aile içi şiddeti kınayarak;
Kadınlar ve erkekler arasında
yasal ve fiili eşitliğin gerçekleştirilmesinin kadınlara yönelik şiddeti
önlemede anahtar bir unsur olduğunun bilincinde olarak;
Kadınlara yönelik şiddetin,
erkeklerin kadınlar üzerinde tahakküm kurmasına ve kadınlara yönelik ayrımcılığa
neden olan ve kadınların tam ilerlemesini engelleyen ve kadınlar ile erkekler
arasındaki tarihsel eşitlikçi olmayan güç ilişkisinin tezahürü olduğunun
bilincinde olarak;
Kadınlara yönelik şiddetin
toplumsal cinsiyete dayalı şiddet şeklindeki yapısal niteliğinin ve bu
şiddetin, erkeklerle kıyaslandığında kadınları ikincil konuma zorlayan temel
sosyal mekanizmalardan birisi olduğunun bilincinde olarak;
Kadınlar ile kız
çocuklarının, çoğunlukla aile içi şiddet, cinsel taciz, tecavüz, zorla evlendirme,
sözde “namus” adına işlenen cinayetler, kadın sünneti gibi insan haklarını
ciddi şekilde ihlal eden ve kadın erkek eşitliğini sağlamanın önünde büyük bir
engel oluşturan şiddetin pek çok boyutuna maruz kaldıklarını büyük endişeyle
dikkate alarak;
Silahlı çatışma esnasında
sivil halkı, özellikle de kadınları yaygın ve sistematik tecavüz ve cinsel
suçlar şeklinde etkileyen insan hakları ihlallerinin ve gerek çatışma esnasında
gerekse sonrasında tırmanan toplumsal cinsiyete dayalı şiddet potansiyelinin bilincinde
olarak;
Kadınlar ile kız çocuklarının
toplumsal cinsiyete dayalı şiddete maruz kalma riskinin erkeklerden daha yüksek
olduğunu kabul ederek;
Aile içi şiddetin kadınları
orantısız şekilde etkilediğini ve erkeklerin de aile içi şiddet mağduru olabileceklerini
kabul ederek;
Çocukların, aile içindeki
şiddete tanık olmak dahil aile içi şiddet mağduru olduklarını kabul ederek;
Kadınlara yönelik şiddet ve
aile içi şiddetten arındırılmış bir Avrupa yaratmayı arzu ederek, aşağıdaki
şekilde anlaşmışlardır:
Bölüm
I-Amaçlar, tanımlar, eşitlik ve ayrım gözetmeme, genel yükümlülükler
Madde
1 – Sözleşmenin Amacı
işbu
Sözleşmenin amacı;
Kadınları
her türlü şiddetten korumak, kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddeti
önlemek, kovuşturmak ve ortadan kaldırmak,
Kadınlara
yönelik her türlü ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına katkıda bulunmak ve
kadınların güçlendirilmesi yolu dahil kadınlar ile erkekler arasındaki temel
eşitliği teşvik etmek;
Kadınlara
yönelik şiddet ve aile içi şiddet mağdurlarının korunması ve bu mağdurlara
yardım edilmesi için kapsamlı bir çerçeve, politikalar ve tedbirler
geliştirmek;
Kadınlara
yönelik şiddeti ve aile içi şiddeti ortadan kaldırmak amacıyla uluslararası
işbirliğini teşvik etmek;
Kadınlara
yönelik şiddet ve aile içi şiddeti ortadan kaldırmak üzere bütüncül bir
yaklaşım benimsemek amacıyla etkili işbirliğini sağlamak için kuruluşlara ve
kolluk kuvvetlerine destek ve yardım sağlamaktır.
Sözleşme
hükümlerinin taraflarca etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla,
işbu Sözleşme özel bir izleme mekanizması kurar.
Madde
2 – Sözleşmenin Kapsamı
İşbu
Sözleşme aile içi şiddet de dahil olmak üzere, kadınları orantısız biçimde
etkileyen kadınlara yönelik her türlü şiddet biçimi için geçerlidir.
Taraflar
işbu Sözleşmeyi tüm aile içi şiddet mağdurlarına uygulamaya teşvik edilirler.
Taraflar işbu Sözleşmenin hükümlerini uygularken, toplumsal cinsiyete dayalı
şiddet mağduru kadınlara özel önem atfetmelidirler.
işbu
Sözleşme barış zamanlarında ve silahlı çatışma durumlarında uygulanır.
Madde 3 – Tanımlar
İşbu Sözleşmenin amacı
bakımından:
a. kadınlara yönelik şiddet”, bir insan
hakları ihlali ve kadınlara yönelik ayrımcılığın bir biçimi olarak
anlaşılmaktadır ve ister kamusal ister özel alanda meydana gelsin, kadınlara
fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik zarar veya ıstırap veren veya
verebilecek olan toplumsal cinsiyete dayalı her türlü eylem ve bu eylemlerle
tehdit etme, zorlama veya keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakma anlamına
gelir.
“aile
içi şiddet”, aile içerisinde veya hanede veya, mağdur faille aynı evi paylaşsa
da paylaşmasa da eski veya şimdiki eşler veya partnerler arasında meydana gelen
her türlü fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik şiddet eylemi anlamına
gelir.
“toplumsal
cinsiyet”, kadınlar ve erkekler için toplum tarafından uygun görülen ve sosyal
olarak inşa edilen roller, davranışlar, eylemler ve nitelikler anlamına gelir.
“kadınlara
yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddet”, kadına kadın olmasından dolayı
uygulanan ve kadınları orantısız biçimde etkileyen şiddet anlamına gelir.
“mağdur”,
a ve b bentlerinde belirtilen davranışlara maruz kalan gerçek kişi anlamına
gelir.
“kadınlar”
kelimesi 18 yaşın altındaki kız çocuklarını da kapsar.
Madde 4 – Temel haklar, eşitlik ve ayrım
gözetmeme
Taraflar,
gerek kamu gerek özel alanda tüm bireylerin, özellikle kadınların, şiddetten
arınmış yaşama haklarını sağlamak ve korumak için gerekli yasal ve diğer
tedbirleri alır.
Taraflar,
kadınlara yönelik her türlü ayrımcılığı kınar ve bunu önlemek için özellikle :
kadın erkek eşitliği ilkesini kendi ulusal
anayasalarına veya diğer uygun mevzuatına dahil edip, bu ilkenin uygulamada da
gerçekleştirilmesini sağlayarak; gerektiğinde, kadınlara karşı
ayrımcılığı, yaptırımların kullanılması yoluyla yasaklayarak; kadınlara yönelik ayrımcılık içeren kanunları
ve uygulamaları yürürlükten kaldırarak;
gerekli yasal veya diğer tedbirleri gecikmeksizin alır
Özellikle
mağdurların haklarını korumaya yönelik önlemler olmak üzere, işbu Sözleşme
hükümlerinin cinsiyet, toplumsal cinsiyeti ırk, renk, dil, din, siyasi veya
başka görüşe sahip olma, ulusal veya sosyal menşe, bir ulusal azınlıkla bağ,
mülkiyet, doğum, cinsel yönelim, cinsel kimlik, yaş, sağlık durumu, engellilik,
medeni hal, göçmen ya da mülteci olma durumu veya başka statüler temelinde
herhangi bir ayrımcılık olmaksızın Taraflarca uygulanması güvence altına
alınmıştır.
Kadınlara
yönelik toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin önlenmesi ve kadınların korunması
için gerekli olan özel tedbirler, işbu Sözleşme kapsamında ayrımcılık olarak
kabul edilmeyecektir.
Madde 5
– Devlet yükümlülükleri ve gereken özeni gösterme sorumluluğu
Taraflar,
kadınlara yönelik şiddet eylemlerinde bulunmaktan kaçınır ve devlet adına
faaliyet gösteren devlet yetkilileri, görevliler, kurum, kuruluşlar ve diğer
aktörlerin bu yükümlülüğe uygun davranmalarını sağlar.
Taraflar
devlet dışı aktörlerce işlenen ve işbu Sözleşme kapsamında yer alan şiddet
eylemlerinin gereken özeni göstererek önlenmesini, soruşturulmasını,
cezalandırılmasını ve tazmin edilmesini sağlamak üzere gerekli hukuki veya
diğer tedbirleri alır.
Madde 6 – Toplumsal cinsiyete duyarlı politikalar
Taraflar
işbu Sözleşmenin hükümlerinin uygulanmasında ve etkilerinin
değerIendirilmesinde toplumsal cinsiyet bakış açısına yer vermeyi, kadın erkek
eşitliği ve kadınların güçlendirilmesine yönelik politikalar geliştirmeyi ve
bunları etkili bir şekilde uygulamayı taahhüt eder.
BÖLÜM II – Bütüncül politikalar ve
veri toplama
Madde 7
– Kapsamlı ve eşgüdümlü politikalar
Taraflar,
işbu Sözleşme kapsamında yer alan her türlü şiddeti önlemek ve bununla mücadele
etmek için ilgili tüm tedbirleri kapsayacak şekilde, devlet çapında etkili,
kapsamlı ve eşgüdümlü politikaların benimsenmesi ve uygulanması için gerekli
yasal ve diğer tedbirleri alır ve kadınlara yönelik şiddete karşı bütünsel bir
mücadele yürütür.
Taraflar, 1.
paragrafta bahsedilen politikaların mağdurun haklarının tüm politikaların
merkezine yerleştirilmesini ve bu politikaların ilgili tüm kurum, kuruluş ve
örgütler arasında etkin iş birliği vasıtasıyla uygulanmasını sağlar.
Bu madde
uyarınca alınan tedbirler, gerektiğinde, devlet kurumları, ulusal, bölgesel ve
yerel yönetimler ile makamları, ulusal insan hakları kuruluşları ve sivil
toplum örgütleri gibi ilgili tüm aktörleri kapsar.
Madde 8 – Mali kaynaklar
Taraflar, sivil toplum kuruluşları ve sivil toplum tarafından
yürütülenler de dahil olmak üzere, işbu Sözleşme kapsamında yer alan her türlü
şiddeti önleme ve bununla mücadeleye ilişkin bütüncül politikaların,
tedbirlerin ve programların uygun biçimde uygulanması için yeterli mali ve
beşeri kaynak tahsis eder.
Madde 9 – Sivil toplum kuruluşları ve sivil
toplum
Taraflar, kadınlara yönelik şiddetle mücadele alanında
ilgili sivil toplum kuruluşları ve sivil toplumun her düzeydeki çalışmalarını
göz önünde bulundurur, teşvik eder, destekler ve bu kuruluşlarla etkin
işbirliği tesis eder.
Madde 10 –
Koordinasyon birimi
Taraflar işbu Sözleşme kapsamında yer alan her
türlü şiddeti önlemek ve bununla mücadele etmek için politikaların ve
önlemlerin koordinasyonu, uygulanması, izlenmesi ve değerIendirilmesinden
sorumlu bir veya birden fazla resmi birim görevlendirir veya kurar. Bu birimler
madde 11’de bahsedildiği şekilde veri toplanmasını koordine eder, bu verileri
analiz eder ve sonuçlarını yayınlar.
Taraflar, bu madde uyarınca görevlendirilen veya
kurulan birimlerin Bölüm VIII uyarınca alınan önlemlere ilişkin genel bilgi almalarını
sağlar.
Taraflar, bu madde uyarınca görevlendirilen veya
kurulan birimlere diğer Taraflardaki muadilleriyle doğrudan iletişim kurma ve
ilişkiler geliştirme imkanı sağlar.
Madde 11 Veri
toplama ve araştırma
1. işbu Sözleşmenin uygulanması bakımından Taraflar:
İşbu Sözleşme kapsamında yer alan her türlü
şiddet eylemi hakkında bölümlere ayrılmış biçimde uygun istatistiki veriyi
düzenli aralıklarla toplamayı;
Şiddetin temel neden ve etkilerini, şiddet
eylemleri ve mahkumiyet oranları ile işbu Sözleşmenin uygulanması için alınan
önlemlerin etkinliğini incelemek amacıyla işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü
şiddet alanında yapılan araştırmaları desteklemeyi taahhüt eder.
Taraflar
işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet biçiminin yaygınlığını ve
eğilimlerini değerIendirmek üzere düzenli aralıklarla nüfusa dayalı anketler
yapmaya çaba gösterir.
Taraflar
uluslararası işbirliğini teşvik etmek ve uluslararası kıyaslama sağlanmasını
mümkün kılmak amacıyla bu madde uyarınca toplanan bilgileri işbu Sözleşmenin
66. Maddesinde atıfta bulunulan uzmanlar grubuna iletir.
Taraflar,
bu madde uyarınca toplanan bilgilerin kamuya açık olmasını sağlar.
BÖLÜM III –
Önleme
Madde
12- Genel yükümlülükler
Taraflar,
kadınların aşağı bir cins olduğu veya kadınlar ve erkekler için alışılagelmiş
rollerin bulunduğu düşüncesine dayanan ön yargıları, örf ve adetleri,
gelenekleri ve her türlü farklı uygulamaları ortadan kaldırmak amacıyla
kadınlar ve erkeklere ilişkin sosyal ve kültürel davranış modellerinin
değişimini sağlamak için gerekli tedbirleri alır.
Taraflar
gerçek veya tüzel kişilerce uygulanan ve işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü
şiddeti önlemek amacıyla gerekli yasal veya diğer tedbirleri alır.
Bu
bölüm uyarınca alınan herhangi bir tedbir; özel durumlar nedeniyle savunmasız
hale gelmiş bireylerin ihtiyaçlarını göz önüne alır ve bu ihtiyaçlara cevap
verir ve tüm mağdurların insan haklarını bu önlemlerin odak noktası yapar.
Taraflar,
erkekler ve erkek çocukları başta olmak üzere, toplumun tüm üyelerinin işbu
Sözleşme kapsamındaki tüm şiddet türlerini önlemek üzere aktif katkı sağlamasını
teşvik etmek için gerekli tedbirleri alır.
Taraflar,
kültür, örf ve adet, gelenek, din veya sözde “namus”un işbu Sözleşme
kapsamındaki herhangi bir şiddet eylemi için mazeret oluşturmamasını sağlar.
Taraflar,
kadınların güçlenmesine yönelik program ve faaliyetleri arttırmak amacıyla
gerekli
Madde 13- Farkındalığı artırma
Taraflar,
gerektiğinde, işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddetin farklı
tezahürlerinin, bunların çocuklar üzerindeki sonuçlarının ve bu tür şiddetin
önlenmesi gerektiğinin toplum içinde anlaşılması ve buna ilişkin farkındalığın
artırılması amacıyla, başta kadın örgütleri olmak üzere ulusal insan hakları
kurumları ve bunlara denk organları, sivil toplum ve sivil toplum kuruluşları
ile işbirliği içerisinde düzenli aralıklarla ve her seviyede farkındalık
yaratma kampanyaları ve programları geliştirir veya yürütür.
Taraflar,
işbu Sözleşme kapsamında yer alan şiddet eylemlerini önlemeye yönelik mevcut
tedbirlere ilişkin bilgilerin kamu genelinde geniş biçimde yayınlanmasını
sağlar.
Madde
14 – Eğitim
Taraflar,
gerektiğinde, öğrencilerin gelişen kapasitesine uygun olarak, kadın erkek
eşitliği, kalıplaşmamış toplumsal cinsiyet rolleri, karşılıklı saygı, kişisel
ilişkilerde şiddet içermeyen çatışma çözümleri, kadınlara yönelik toplumsal
cinsiyete dayalı şiddet ve kişisel bütünlük hakkı gibi konulara ilişkin öğretim
malzemelerinin resmi müfredat içerisine ve eğitimin her seviyesine eklenmesi
için gerekli adımları atar.
Taraflar, 1.
paragrafta bahsedilen ilkelerin resmi eğitim dışındaki eğitim faaliyetlerinin
yanı sıra, sporda, boş zaman ve kültür faaliyetlerinde ve medyada desteklenmesi
amacıyla gerekli adımları atar.
Madde
15 – Uzmanların eğitimi
Taraflar,
işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet eyleminin failleri ve mağdurlarıyla
ilgilenen uzmanlara bu tür şiddetin önlenmesi ve ortaya çıkarılması, kadın
erkek eşitliği, mağdurun ihtiyaç ve haklarının yanı sıra ikinci kez mağdur
olmasının nasıl engelleneceğine ilişkin uygun eğitimi sağlar veya bu eğitimi
takviye eder.
Taraflar,
işbu Sözleşme kapsamındaki şiddet eylemleriyle ilgili başvuruların kapsamlı ve
uygun biçimde ele alınmasını sağlamak üzere, 1. paragrafta bahsedilen eğitimin
farklı kurumlar arasındaki işbirliğinin eşgüdümü konusunu kapsamasını teşvik
eder.
Madde
16 – Önleyici müdahale ve tedavi programları
Taraflar,
şiddetin tekrarlanmaması ve şiddet içeren davranış modellerinin değiştirilmesi
amacıyla aile içi şiddet faillerinin kişilerarası ilişkilerde şiddet içermeyen
davranış biçimi edinmelerini sağlamayı hedefleyen programları oluşturmak ve
desteklemek üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
faillerin, özellikle cinsel suç faillerinin tekrar suç işlemesini engelleyen
tedavi programlarının oluşturulması veya desteklenmesi için gerekli yasal veya
diğer tedbirleri alır.
Taraflar, 1.
ve 2. paragraflarda bahsedilen önlemlerin alınmasında mağdurların güvenliği,
desteklenmesi ve insan haklarının öncelikli öneme sahip olmasını ve bu
programların, gerektiğinde mağdurlara yönelik özel destek uzmanlarıyla yakın
eşgüdüm içerisinde oluşturulmasını sağlar.
Madde 17 – Özel sektör ve medyanın katılımı
Taraflar,
özel sektör, bilgi ve iletişim teknolojisi sektörü ve medyayı, ifade
özgürlüğüne ve onların bağımsızlığına gerekli saygıyı göstererek, kadınlara
yönelik şiddetin önlenmesi ve onların onuruna duyulan saygının arttırılması
amacıyla politika hazırlanmasına ve uygulanmasına katılmaları ve yönergeler ile
öz denetim standartları oluşturmaları hususunda teşvik eder.
Taraflar,
özel sektör aktörleriyle işbirliği içinde, çocuklar, ebeveynler ve
eğitimcilerin içeriğinde zararlı olabilecek aşağılayıcı cinsel ya da şiddet
unsuruna erişim sağlayan bilgi ve iletişim ortamlarıyla başa çıkma becerilerini
geliştirir ve ilerletir.
Bölüm IV — Koruma ve destek
Madde 18 – Genel yükümlülükler
Taraflar, bütün mağdurları şiddet eylemlerinin
tekrarlanmasından korumak amacıyla gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar, işbu Sözleşmenin 20. ve 22. Maddesinde
ayrıntıları verilen genel ve özel destek hizmetlerine başvurmak da dahil olmak
üzere, iç hukuka uygun şekilde, Sözleşme kapsamındaki bütün şiddet mağdurları
ve tanıklarının korunması ve desteklenmesinde mahkemeler, savcılar, kolluk
kuvvetleri, yerel ve ulusal yetkililer dahil ilgili tüm devlet kuruluşları
sivil toplum kuruluşları, diğer ilgili kuruluşlar ve birimler arasında etkin
işbirliği için uygun mekanizmaların mevcudiyetini sağlamak üzere gerekli hukuki
veya diğer
Taraflar, bu bölüm uyarınca alınan tedbirlerin,
kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddeti
toplumsal cinsiyet temelinde anlamaya dayanacağını ve mağdurun insan haklarına
ve güvenliğine odaklanacağını; mağdurlar, failler, çocuklar ve onların geniş
anlamdaki toplumsal çevreleri arasındaki ilişkiyi göz önünde bulunduracak
bütünsel bir yaklaşıma dayalı olacağını; ikinci bir mağduriyeti önlemeyi hedeflediğini;
şiddet mağduru kadınların güçlenmesi ve
ekonomik bağımsızlığını hedefleyeceğini; uygun görülen durumlarda, aynı mekanlarda bir
dizi koruma ve destek hizmetleri biriminin yer almasına imkan sağlayacağını çocuk mağdurlar dahil olmak üzere, savunmasız
haldeki bireylerin özel ihtiyaçlarını ele alacağını ve bu ihtiyaçların mevcut
bulundurulacağını temin eder.
Hizmetlerin sunulması, mağdurun şikayette
bulunmasına veya failin aleyhinde tanıklık etmesine bağlı olmayacaktır.
Taraflar, uluslararası hukuk kapsamındaki
yükümlülüklerine uygun olarak, konsolosluk ile diğer koruma ve destek hizmetlerini
vatandaşlarına ve sözkonusu korumaya hak kazanan diğer mağdurlara sağlamak
üzere gereken yasal ve diğer önlemleri alır.
Madde 19 – Bilgi
Taraflar, mağdurların anladıkları bir dilde mevcut destek
hizmetleri ve yasal tedbirler hakkında yeterli ve zamanında bilgi almalarını
sağlamak amacıyla gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 20 – Genel destek hizmetleri
Taraflar, mağdurların şiddet sonrası
iyileşmelerini kolaylaştıracak hizmetlere erişimelerini sağlamak üzere gerekli
hukuki veya diğer tedbirleri alır. Bu tedbirler, gerektiğinde, yasal ve
psikolojik danışmanlık, mali yardım, konut, eğitim, öğretim ve iş bulma desteği
gibi hizmetleri içerecektir.
Taraflar mağdurların sağlık ve sosyal hizmetlere
erişimlerini, bu hizmetlerin yeterli kaynağa sahip olmalarını ve mağdurlara
yardımcı olmak ve onları uygun hizmetlere yönlendirmek üzere uzmanların
eğitilmelerini temin edecek gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 21 – Bireysel/toplu şikâyetlerde
destek
Taraflar, mağdurların başvurabilecekleri bölgesel ve
uluslararası bireysel/toplu şikayet mekanizmaları hakkında bilgi sahibi
olmalarını ve bunlara erişebilmelerini sağlarlar. Taraflar, sözkonusu şikayet
başvurularında mağdurlara duyarlı ve yeterli bilgi sağlanmasını teşvik eder.
Madde 22 – Uzman desteği hizmetleri
Taraflar,
bu Sözleşme kapsamındaki herhangi bir şiddet eylemine maruz kalan herhangi bir
mağdura, uygun bir coğrafi dağılım kapsamında, anında, kısa ve uzun dönemli
uzman desteği sağlamak ve düzenlemek amacıyla gerekli hukuki veya diğer
tedbirleri alır.
Taraflar,
uzman kadın destek hizmetini tüm kadın mağdurlara ve çocuklarına sağlar veya
buna yönelik düzenlemeleri yapar.
Madde 23 – Sığınma evleri
Taraflar, kadınlar ve çocuklar başta olmak üzere,
mağdurlara güvenli barınma imkanı sunmak ve onlara ilişkin önceden önlem almak
amacıyla yeterli sayıda, kolay erişilebilir ve uygun sığınma evleri kurmak
üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 24 – Telefon yardım hatları
Taraflar, bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet
hakkında arayanlara tavsiyelerde bulunmak üzere, gizliliğe veya kimlik
bilgilerinin açıklanmamasına özen gösterilerek, ülke çapında 24 saat (7/24)
hizmet verecek ücretsiz telefon yardım hattı kurmak için gerekli hukuki veya
diğer
25 Cinsel şiddet mağdurları için destek
Taraflar, mağdurlara tıbbi ve adli muayene, travma desteği
ve danışma hizmetleri sunacak, uygun ve kolay erişilebilir tecavüz kriz veya
cinsel şiddet yönlendirme merkezleri kurmak üzere gerekli
hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 26 – Çocuk tanıklar için koruma ve
destek
Taraflar,
mağdurlara koruma ve destek hizmetleri verilmesinde, bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet
tanığı çocukların hak ve ihtiyaçlarının dikkate alınmasının sağlanması için
gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Bu
madde çerçevesinde alınan tedbirler, bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet
tanığı çocuğun yaşına uygun psiko-sosyal danışmayı içerir ve çocuğun yararını
göz önünde bulundurur.
Madde 27 – Bildirim
Taraflar, bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet
eyleminin ifasına tanık olan veya eylemin gerçekleşeceğine yönelik makul
gerekçeleri olan veya bir şiddet eyleminin daha gerçekleşeceğini öngören
herhangi bir kimsenin bunu ilgili kuruluşlara veya makamlara bildirmesini
teşvik etmek amacıyla gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 28 – Uzmanlar tarafından bildirim
Taraflar, iç hukuk tarafından bazı uzmanlara uygulanan
gizlilik ilkesinin, tanıkların bu Sözleşme kapsamındaki her türlü ağır şiddet
eyleminin gerçekleştirildiğine dair makul sebepler olması ve daha sonra bir
şiddet eylemi daha öngörülmesi durumlarında, bu tanıkların durumu ilgili kurum
ve makamlara bildirme olasılığı önünde uygun koşullar altında bir engel teşkil
etmeyeceğini sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer
Bölüm V— Maddi hukuk
Madde 29 – Hukuk davaları ve başvuru yolları
Taraflar, mağdurlara faile karşı yeterli yasal
başvuru yolu sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar, uluslararası hukukun genel ilkelerine
uygun olarak, yetkileri dahilinde önleyici veya koruyucu önlem alma görevini
yerine getirmekte başarısız olmuş devlet makamlarına karşı mağdurlara yeterli
yasal başvuru yolları sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 30 – Tazminat
1. Taraflar, mağdurların işbu Sözleşmede belirtilen
suçlardan herhangi birini işleyen faillerden tazminat talep etme hakkına sahip
olmalarını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Z Şiddet sonucu ciddi bedensel zarar görmüş ya da sağlığı
bozulmuş olan ve uğradıkları zarar fail, sigorta ya da devlet tarafından
finanse edilen sağlık ve sosyal hizmetler gibi diğer kaynaklar tarafından
karşılanmayanlara yeterli miktarda devlet tazminatı ödenir. Bu hüküm, mağdurun
güvenliği için gereken özen gösterildiği sürece, Tarafların tazminatı failden
geri talep etmesine engel teşkil etmez.
3. 2. Paragraf çerçevesinde alınan tedbirler, tazminatın
makul bir süre zarfında verilmesini sağlamalıdır.
Madde 31 – Velayet, ziyaret hakları ve güvenlik
Taraflar, çocukların velayet ve ziyaret
haklarının belirlenmesinde işbu Sözleşme kapsamındaki şiddet eylemlerinin göz
önünde bulundurulmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri
alır.
Taraflar herhangi bir ziyaret veya velayet
hakkının mağdurun veya çocukların haklarını ve güvenliğini tehlikeye
düşürmemesini sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer
32 Zorla evliliklerin hukuki sonuçları
Taraflar, zorla gerçekleştirilen evliliklerin mağdura aşırı
mali veya idari yük olmaksızın feshini, iptalini ve sonlandırılmasını sağlamak
üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 33 – Psikolojik şiddet
Taraflar, tehdit veya zorlama yoluyla kişinin psikolojik
bütünlüğüne ciddi zarar veren kasıtlı davranışların cezai suçlar olarak
değerlendirilmesini sağlamak üzere hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 34— Israrlı takip
Taraflar, başka bir kişiye yönelik, kendi güvenliği için
korku duymasına neden olacak şekilde tekrar eden, kasıtlı ve tehditkar
davranışların cezalandırılmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer
tedbirleri alır.
Madde 35 – Fiziksel şiddet
Taraflar, bir başka bireye yönelik kasti uygulanan fiziksel
şiddet eylemlerinin cezalandırılmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer
tedbirleri alır.
Madde 36 – Tecavüz dahil olmak üzere, cinsel şiddet,
Taraflar, aşağıda belirtilen kasıtlı
davranışların cezalandırılmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer
tedbirleri alır
herhangi
bir organıyla veya bir cisimle bir başka kişiyle, rızası olmadan vajinal, anal
veya oral olarak cinsel nitelikli eylemlerde bulunma,
kişiye
karşı rızası olmaksızın diğer cinsel nitelikli eylemlerde bulunma,
rızası
olmayan bir kişinin üçüncü bir kişiyle cinsel nitelikli eylemlerde bulunmasına
neden olma.
Rıza, mevcut koşulları değerIendiren kişinin hür
iradesinin sonucunda isteğe bağlı olarak verilmelidir.
Taraflar, 1. paragrafta yer alan hükümlerin iç
hukuk tarafından tanındığı şekliyle eski veya şu anki eşlere veya partnerlere
karşı işlenen eylemler için geçerli olmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya
diğer tedbirleri alır.
Madde 37 – Zorla evlendirme
Taraflar,
yetişkin bir bireyi veya çocuğu evlenmeye zorlayan kasıtlı davranışların suç
sayılmasını sağlamak üzere hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
yetişkin bir bireyi veya çocuğu evlenmeye zorlamak amacıyla, kendi ikamet yeri
dışında diğer ülke veya Taraf devletin topraklarına çekmeye ilişkin kasti
davranışların suç sayılmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer
tedbirleri alır.
Madde 38 – Kadın sünneti
Taraflar, aşağıda belirtilen kasıtlı davranışların
cezalandırılmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır;
bir
kadının dış dudakları, iç dudakları veya klitorisinin tamamını veya bir kısmını
kesip çıkarma, infibülasyon veya işlevini yapamaz hale getirme,
bir
kadını a. maddesinde belirtilen eylemlerden herhangi birine maruz kalmaya
zorlama veya kadına bu eylemleri yaptırma,
bir
kız çocuğunu a. maddesinde belirtilen eylemlerden herhangi birine teşvik etme,
buna maruz kalmaya zorlama veya ona bu eylemleri yaptırma.
Madde 39 – Zorla kürtaj ve zorla
kısırlaştırma
Taraflar aşağıdaki kasti davranışların cezalandırılmasını
sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır:
kendisinin
daha önceden bilgisi ve rızası olmaksızın kadın üzerinde kürtaj
gerçekleştirilmesi,
kendisinin
daha önceden bilgisi ve rızası olmaksızın ve süreci tam olarak anlamaksızın
kadının doğal üreme kapasitesini sonlandırma amacı veya etkisi taşıyan cerrahi
operasyon gerçekleştirilmesi.
40 Cinsel taciz
Taraflar, özellikle de saldırgan, küçük düşürücü, yüz
kızartıcı ve kırıcı bir çevre yaratarak bir insanın onurunu zedelemeyi
amaçlayan ya da bu sonucu doğuran, istenmeyen sözlü, sözsüz veya fiziksel
olarak cinsel güdülü davranışın cezai ve diğer yasal yaptırımlara tabi olmasını
sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 41 – Yardım veya yataklık etme ve
girişim
Taraflar,
işbu Sözleşmenin 33, 34, 35, 36, 37, 38.a ve 39. Maddelerinde yer alan suçlar
kasten işlendiğinde, bunların işlenmesine yardım veya yataklık edilmesinin suç
olarak değerIendirilmesi için gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
işbu Sözleşmenin 35, 36, 37, 38.a ve 39. Maddelerinde yer alan suçlar kasten
işlendiğinde, mezkur suçu işleme girişiminde bulunmanın suç olarak
değerlendirilmesi için gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 42 – Sözde “namus” adına işlenen suçlar dahil olmak
üzere, kabul edilemez gerekçeler
ı. Taraflar, işbu Sözleşme kapsamındaki herhangi bir şiddet
eyleminin gerçekleşmesini müteakiben başlatılan cezai işlemlerde kültür,
gelenek, din, görenek veya sözde “namus”un bu eylemlerin gerekçesi olarak
kabul edilmemesini sağlamak üzere gereken hukuki ve diğer tedbirleri alır. Bu
özellikle, mağdurun kültürel, dini, sosyal veya geleneksel olarak kabul gören
uygun davranış normlarını veya törelerini ihlal ettiği iddialarını da
içerecektir.
2. Taraflar, 1. paragrafta belirtilen eylemlerden herhangi
birini gerçekleştirmesi için herhangi bir kimseyi veya bir çocuğu azmettirmenin
işlenen eylem için söz konusu kişinin cezai sorumluluğunu azaltmamasını
sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 43 – Cezai suçların tatbiki
Bu sözleşme uyarınca belirlenen suçlar, mağdur ile failin
arasındaki ilişkinin niteliğine bakılmaksızın tatbik edilecektir.
Madde 44 – Yargı yetkisi
Taraflar,
işbu Sözleşme uyarınca belirlenen herhangi bir suç,
kendi
topraklarında; veya
bayrağını
taşıyan bir gemide; veya
yasaları
doğrultusunda tescil edilmiş bir uçakta; veya
vatandaşlarından
biri tarafından; veya
topraklarında
ikamet eden bir kimse tarafından, işlenmiş olması durumunda yargılanmasını
sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
suç kendi vatandaşlarından birine veya kendi topraklarında ikamet eden kişilere
karşı işlendiğinde, işbu Sözleşme uyarınca belirlenen herhangi bir suça ilişkin
yargı yetkisi oluşturmak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri almaya çaba
gösterecektir.
Sözleşmenin
36, 37, 38 ve 39. Maddelerinde belirtilen suçların kovuşturması için Taraflar
yargı yetkilerinin, eylemin gerçekleştirildiği bölgede suç sayılması koşuluna
bağlı olmamasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer önlemleri alır.
Taraflar,
işbu Sözleşmenin 36, 37, 38 ve 39. maddeleri uyarınca belirlenen suçların
kovuşturulmasını sağlamak amacıyla 1. paragrafın d ve e maddelerinde belirtilen
hususlara ilişkin yargı yetkilerinin, kovuşturmanın yalnızca suç mağdurunun
bildirmesi veya suçun işlendiği mekandaki devlet tarafından bilgi sunulması
üzerine başlatılabileceği koşuluna bağlanmaması için gerekli hukuki veya diğer
Taraflar,
fail olduğu iddia edilen kişinin kendi topraklarında olması ve bu kişiyi
yalnızca uyruğuna dayanarak diğer Tarafa iade etmediği durumlarda işbu Sözleşme
kapsamındaki suçlar üzerinde yargılama yetkisi oluşturabilmek amacıyla gerekli
hukuki veya diğer tedbirleri alır.
İşbu
Sözleşme kapsamında iddia edilen suçlara ilişkin birden fazla Tarafın yargılama
talebinde bulunması durumunda, ilgili Taraflar, gerektiğinde, kovuşturma için
en uygun yargı yetkisini belirlemek üzere birbirlerine danışır.
İşbu
Sözleşme, uluslararası hukukun genel ilkelerine halel getirmeksizin iç hukukuna
uygun olarak bir Taraf tarafından uygulanan herhangi bir cezai yargılamayı
olanaksız kılmaz.
Madde 45 – Yaptırım ve tedbirler
Taraflar, işbu Sözleşme uyarınca ihdas edilen
suçların etkili, orantılı ve caydırıcı bir biçimde, suçların ciddiyetini de göz
önünde bulundurarak, cezalandırılmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya
diğer tedbirleri alacaklardır. Bu yaptırımlar, gerektiğinde, suçluların
iadesiyle sonuçlanacak biçimde özgürlükten mahrum bırakmayı da içeren cezaları
kapsayabilir.
Taraflar, faillere yönelik olarak aşağıda yer
alanlar gibi diğer başka tedbirler benimseyebilir:
hükümlü
kişilerin izlenmesi veya denetlenmesi;
mağdurun
güvenliğini de içerebilmek üzere, çocuğun kendi yararının başka hiçbir şekilde
garanti altına alınamaması durumunda, ebeveyn haklarının elinden alınması.
Madde 46 – Ağırlaştırıcı sebepler
Taraflar, suçun ana unsurlarından birini zaten
oluşturmadıkları takdirde, iç hukukun ilgili hükümlerine uygun olarak aşağıdaki
sebeplerin işbu Sözleşme uyarınca ihdas edilen suçlara istinaden cezaların
belirlenmesindeki ağırlaştırıcı sebepler olarak göz önünde bulundurulabilmesini
sağlamak amacıyla gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır. Bu sebepler:
suçun;
iç hukuk tarafından tanınan, failin şu anki veya daha önceki eş ya da partnere
karşı, mağdurla birlikte yaşayan veya yetkisini kötüye kullanan bir aile
bireyince işlenmesi;
suçun veya
ilgili suçların defalarca işlenmesi;
suçun; özel
durumlar nedeniyle savunmasız hale gelmiş bir bireye karşı işlenmesi;
suçun çocuğa
karşı ya da çocuğun gözleri önünde işlenmesi;
suçun
iki veya ikiden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi;
suç öncesi
veya esnasında aşırı derecede şiddete başvurulması;
suçun
silah kullanılarak veya silahlı tehditte bulunularak işlenmesi;
suçun,
mağdur için ciddi fiziksel veya psikolojik zararlarla sonuçlanması;
failin daha önce de aynı suçlardan
hüküm giymiş olması.
Madde 47 – Diğer Tarafça verilen hükümler
Taraflar,
hükümler belirlenirken işbu Sözleşme uyarınca ihdas edilen suçlarla bağlantılı
olarak diğer Tarafça verilen kesin hükümlerin göz önünde bulundurulması
ihtimalini öngörmek amacıyla gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde
48 – Zorunlu alternatif uyuşmazlık çözüm usulleri veya hükümlerinin
yasaklanması
Taraflar,
işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddete ilişkin olarak arabuluculuk ve
uzlaştırma da dahil olmak üzere, zorunlu alternatif uyuşmazlık çözüm
süreçlerini yasaklamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
para cezası talep edilmesi durumunda failin mağdura karşı mali yükümlülüğünü
yerine getirme kapasitesinin dikkate alınmasını sağlamak üzere gerekli hukuki
veya diğer
Bölüm VI- Soruşturma, kovuşturma, usul hukuku ve
önleyici tedbirler
Madde 49 – Genel yükümlülükler
Taraflar,
işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddete ilişkin soruşturma ve adli
işlemlerin, mağdurun haklarını göz önüne alarak aşırı bir gecikme olmaksızın
yürütülmesini sağlamak amacıyla, ceza muhakemesinin tüm safhalarında gerekli hukuki veya diğer tedbirleri
alır.
Taraflar,
toplumsal cinsiyet temelli şiddet anlayışını göz önünde bulundurarak ve insan
hakları temel ilkelerine uygun biçimde, işbu Sözleşme uyarınca ihdas edilen
suçların soruşturulması ve kovuşturulmasının etkili bir biçimde yürütülmesini
sağlamak amacıyla gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 50 – Acil müdahale, önleme ve koruma
Taraflar,
sorumlu kolluk kuvvetlerinin, mağdurlara yeterli ve hızlı koruma imkânları
sunarak işbu Sözleşme kapsamında yer alan her türlü şiddete acil ve yerinde
müdahale etmesini sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
işlevsel tedbirlerin alınması ve kanıt toplama da dahil olmak üzere, kolluk
kuvvetlerinin işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddetin önlenmesinde ve
mağdurların korunmasında acil ve yerinde müdahale etmelerini sağlamak üzere
gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 51 – Risk değerIendirmesi ve risk
yönetimi
Taraflar, riski yönetmek ve gerekli olması
durumunda koordineli destek ve güvenlik sağlamak üzere tüm ilgili yetkililerce
ölüm riskinin, durumun ciddiyetinin ve şiddetin tekrarlanması riskinin değerIendirmesinin
yapılmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar 1. paragrafta atıfta bulunulan
değerIendirmenin, soruşturmanın ve koruyucu tedbirlerin uygulanmasının her
aşamasında, işbu Sözleşme kapsamındaki şiddet eyleminin faillerinin ateşli
silahlara sahip olduklarını veya bunlara erişimlerinin olduğunu göz önünde
bulundurmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 52 – Acil engelleme emirleri
Taraflar, ani tehlike durumlarında, ilgili yetkililerin aile
içi şiddet failine yeterli bir süre zarfında mağdurun veya risk altındaki
kişinin ikamet ettiği bölgeyi terketmesini emretme ve failin, mağdurun veya
risk altındaki kişinin ikamet bölgesine girmesini veya onlarla irtibat
kurmasını yasaklama yetkisine sahip olmalarını sağlamak üzere gerekli hukuki
veya diğer tedbirleri alacaklardır. Bu madde uyarınca alınan tedbirler mağdurun
veya risk altındaki kişinin güvenliğini ön planda tutar.
Madde 53 – Kısıtlama ve koruma emirleri
Taraflar,
işbu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet mağdurları için, uygun kısıtlama ve
koruma emirlerinin mevcudiyetini sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer
tedbirleri alır.
Taraflar,
1. paragrafta atıfta bulunulan kısıtlama ve koruma emirlerinin:
acil korumaya ve mağdura aşırı mali veya idari
yük oluşturmamasına uygun olmasını, belirli bir zaman dilimi içerisinde veya
değiştirilene ya da kaldırılıncaya kadar yürürlükte kalmasını, gerektiğinde, hemen etki yaratacak şekilde tek
taraflı olarak kullanıma koyulmasını, diğer kanuni takibatlara bakılmaksızın ve bu
takibatlara ek olarak mevcut bulunmasını, daha sonraki kanuni takibatlara dahil
edilmesine izin verilmesini, teminat altına almak üzere gerekli hukuki veya
diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
1. paragrafla uyumlu olarak uygulamaya konan kısıtlama ve koruma emirlerinin
ihlalinin etkili, orantılı ve caydırıcı cezai ya da diğer hukuki yaptırımlara
tabi olmasını sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 54 – Soruşturma ve kanıt
1. Taraflar, herhangi bir hukuki veya
cezai davada mağdurun cinsel geçmiş ve davranışlarına ilişkin kanıtlara
yalnızca konuyla ilgili ve gerekli olması durumunda izin verilmesini sağlamak
üzere gerekli hukuki veya diğer
Madde 55 – Tek taraflı ve resen yargılamalar
Taraflar,
işbu Sözleşme’nin 35, 36, 37, 38 ve 39. Maddeleri uyarınca ihdas edilen
suçların soruşturulması veya kovuşturulmasının; suçun tamamının veya bir
kısmının topraklarında işlenmesi durumunda, suçun mağdur tarafından
bildirilmesi veya şikâyette bulunmasına bağlı olmamasını ve mağdur şikayetini
veya ifadesini geri alsa bile işlemlerin devam edebilmesini sağlamak üzere
gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar, iç
hukuklarında öngörülen koşullara uygun olarak, kamu kuruluşlarının, sivil
toplum örgütlerinin ve aile içi şiddet danışmanlarının, işbu Sözleşme uyarınca
belirlenen suçlara ilişkin soruşturma ve adli takibatın yapılması sırasında
mağdurun isteği üzerine, mağdura yardım ve destek vermesi olanağını sağlamak
üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 56 – Koruma tedbirleri
Taraflar,
soruşturma ve adli takibatın her aşamasında, tanık olarak özel ihtiyaçları da
dahil olmak üzere mağdurların hak ve çıkarlarını koruma altına almak amacıyla
gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır. Taraflar, bunları:
Mağdurların,
aynı zamanda ailesinin ve görgü tanıklarının gözdağı, kısas veya tekrar mağdur
edilmeye karşı korunmasının sağlanması;
Mağdurun, en
azından kendisinin ve ailesinin tehlikede olabileceği durumlarda failin
kaçtığından, geçici veya sürekli olarak serbest bırakıldığından haberdar
edilmesinin sağlanması;
İç
hukukun öngördüğü koşullar altında mağdurları, tasarruflarındaki hak ve
hizmetler ve şikayetlerinin takibi, suçlamalar, soruşturma ve işlemlerin genel
ilerleyişi, onların bu husustaki rolleri ve davaların sonuçları hakkında
bilgilendirilmesinin sağlanması;
mağdurun
doğrudan veya bir aracı yoluyla, iç hukukun usul ilkelerine uygun olarak,
dinlenmesinin, kanıt göstermesinin, görüşlerini, ihtiyaçlarını ve endişelerini
sunmasının ve bunların değerlendirilmesinin sağlanması;
mağdurlara
hak ve çıkarlarının uygun bir şekilde sunulmasını ve göz önüne alınmasını
sağlayacak uygun destek hizmetleri verilmesi;
mağdurların
özel yaşantısının ve görüntüsünün korunması amacıyla uygun tedbirlerin
benimsenmesi;
mümkün olan
durumlarda, mahkeme ve kolluk kuvvetleri birimlerinde mağdur ve fail arasında
temas kurulmasından kaçınılmasının sağlanması;
davaya
taraf olarak katılan ya da kanıt sunan mağdurlara bağımsız ve yetkin
çevirmenler sağlanması;
mağdurun; iç hukuk kurallarına
uygun olarak, uygun iletişim teknolojilerinin kullanılması yoluyla mahkeme
salonunda olmaksızın ya da fail olduğu iddia edilen şahsın yokluğunda mahkemede
ifade verebilmesinin mümkün kılınması yoluyla gerçekleştirir.
Aile içi
şiddet ve kadınlara yönelik şiddet mağduru çocuk ve tanıklara çocuğun kendi
yararı gözetilerek özel koruma tedbirleri temin edilir.
Madde 57 – Adli yardım
Taraflar, iç hukukta öngörülen koşullar
atlında mağdurların ücretsiz adli yardım ve destek alma haklarını sağlar.
Madde 58 – Zamanaşımı kuralı
Taraflar, işbu Sözleşme’nin 36, 37, 38 ve 39. Maddeleri
uyarınca ihdas edilen suçlara ilişkin herhangi bir kanuni takibatın
başlatılması için zamanaşımının; mağdurun reşit yaşa ulaşmasından sonra
takibatın etkin bir şekilde başlamasını mümkün kılacak, suçun ağırlığıyla
orantılı ve yeterli bir zaman devam etmesini teminen gerekli hukuki veya diğer
tedbirleri alır.
Bölüm VII- Göç ve sığınma
Madde 59 – İkametgâh durumu
Taraflar,
evlilik birliğinin sonlanması durumunda ikametgâh durumu iç hukuk tarafından
tanınan eş veya partnerin ikametgâh durumuna bağlı olan şiddet mağdurlarına,
fevkalade zor durumlarda, başvuru üzerine, evliliğin veya ilişkinin süresine
bakılmaksızın bağımsız ikamet izni verilmesini teminat altına almak üzere
gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır. Müstakil ikamet izni verilmesi ve
süresine ilişkin koşullar iç hukuk tarafından düzenlenir.
Taraflar,
ikametgâh durumu iç hukuk tarafından tanınan eş veya partnere bağlı olan
mağdurların ikametgah nedeniyle başlatılan sınır dışı işlemlerini müstakil
oturma izni için başvurmalarına olanak sağlayacak şekilde durdurabilmelerini
sağlamak üzere gereken yasal veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
aşağıdaki durumlardan birinin veya her ikisinin birden söz konusu olması
durumunda mağdurlara yenilenebilir ikamet izni verir:
Yetkili
makamın, kişisel durumlarından dolayı mağdurun kalması gerektiği görüşünde
olması durumunda;
Yetkili
makamın, soruşturma veya takibatlarda muadil yetkililerle işbirliğinin
kurulması amacıyla mağdurun kalmasını gerekli gördüğü durumlarda.
4. Evlilik amacıyla Taraf ülkeye
getirilen ve ikamet ettikleri yerdeki ikametgâh durumunu kaybeden zorla
evlendirme mağdurlarının tekrar haklarını geri almasını sağlamak üzere gerekli
hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Madde 60 — Toplumsal Cinsiyete dayalı
sığınmacı başvuruları
Taraflar,
1951 Mültecilerin Durumuna ilişkin Sözleşme’nin 1 A(2) Maddesinin anlamı
çerçevesinde, kadınlara karşı toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin bir zulüm
çeşidi ve tamamlayıcı/yardımcı korumayı gerektiren ciddi bir zarar biçimi
olarak tanınmasını teminen gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
Taraflar,
Sözleşme’nin gerekçelerinden her birine toplumsal cinsiyete duyarlı bir yorum
getirilmesini sağlar ve bu gerekçelerden bir veya birden fazlası nedeniyle
zulümden korkulduğu durumlarda başvuranlara yürürlükteki ilgili araçlara göre
mülteci statüsü verilir.
Taraflar
sığınmacılar için, toplumsal cinsiyete duyarlı kabul usullerinin ve destek
hizmetlerinin yanı sıra toplumsal cinsiyet yönergelerini ve mülteci statüsünün
belirlenmesi ve uluslararası koruma için başvuruyu da kapsayan, toplumsal
cinsiyete duyarlı sığınma usullerini geliştirmeye yönelik gerekli hukuki veya
diğer tedbirleri alır.
Madde 61 – Geri göndermeme
Taraflar
uluslararası hukuk çerçevesindeki mevcut yükümlülüklere uygun olarak geri
göndermeme ilkesini gözetmek amacıyla gerekli hukuki veya diğer tedbirleri
alır.
Taraflar
statüleri veya ikametleri gözetilmeksizin korumaya muhtaç şiddet mağduru
kadınların yaşam riski bulunan ya da işkence, insanlık dışı veya aşağılayıcı
muamele veya cezaya maruz kalabileceği hiçbir ülkeye hiçbir koşulda geri
gönderilmemesini sağlamak üzere gerekli hukuki veya diğer tedbirleri alır.
BÖLÜM VIII- Uluslararası işbirliği
Madde 62 – Genel ilkeler
Taraflar,
işbu Sözleşme’nin hükümlerine uygun olarak hukuki ve cezai konularda iş
birliğine ilişkin ilgili uluslararası ve bölgesel araçların uygulanması, benzer
veya karşılıklı mevzuat ve iç hukuk temelinde uzlaşılmış düzenlemeler yoluyla
aşağıdaki amaçları gerçekleştirmek üzere birbirleriyle mümkün olan en geniş
şekilde iş birliği yaparlar:
işbu
Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddeti önleme, şiddete karşı mücadele etme ve
şiddeti kovuşturma;
mağdurları
koruma ve onlara destek sağlama;
işbu
Sözleşme uyarınca ihdas edilen suçlara ilişkin soruşturma veya işlemler;
koruma
emirleri de dahil, Tarafların yargı yetkilileri tarafından verilen ilgili
hukuki ve cezai kararların uygulanması.
Taraflar,
işbu Sözleşme uyarınca ihdas edilen ve ikamet edilen yerden farklı bir Tarafın
topraklarında işlenen bir suçun mağdurunun, ikamet ettiği devletin ilgili
yetkilileri nezdinde şikâyette bulunmasını sağlamak üzere gerekli hukuki ve
diğer tedbirleri alır.
İşbu
Sözleşme’ye Taraf diğer bir devletin ceza davalarında verdiği kararların
uygulanması, suçluların iadesi ve suçla mücadele konularında aralarında bir
anlaşmanın mevcut olması koşulunu getiren işbu Sözleşme’ye Taraf bir devlet, bu
türde bir antlaşma akdetmediği bir Taraftan böyle bir yasal işbirliği talebi
alması halinde, işbu Sözleşmeyi, Sözleşme uyarınca ihdas edilen suçlar
bağlamında ceza davalarında verilen kararların uygulanması, suçluların iadesi
ve suçla mücadele konularında karşılıklı destek için yasal dayanak kabul
edebilir.
Taraflar,
18. madde 5. paragraf kapsamındaki mağdurların korunmasını kolaylaştırmak
amacıyla üçüncü devletlerle ikili ve çoklu anlaşmaların yürürlüğe konmasını da
içeren, kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddetin önlenmesi ve şiddetle
mücadeleyi, gerektiğinde, üçüncü ülkelerin yararlandığı kalkınma amaçlı yardım
programlarına entegre etmeye çaba gösterir.
Madde 63 – Risk altındaki kişilere yönelik
tedbirler
Başka bir Tarafın topraklarındaki bir kişinin işbu
Sözleşme’nin 36, 37, 38 ve 39. paragraflarında atıfta bulunulan herhangi bir
şiddet eylemine her an maruz kalma riskiyle karşı karşıya olduğu yönünde
ellerinde mevcut bilgilere dayanarak haklı gerekçeleri bulunan Taraf, uygun
koruma tedbirlerinin alınmasını sağlamak amacıyla bu bilgiyi gecikmeksizin, bahsedilen
kişinin sınırları içerisinde olduğu Tarafa bildirmeye teşvik edilmektedir. Bu
bilgi, geçerli olması durumunda, risk altında bulunan kişinin yararı için
mevcut koruma hükümlerine ilişkin ayrıntıları da içerir.
Madde 64 – Bilgi
Talep
edilen Taraf, bu bölüm kapsamında yapılan eylemin nihai sonucu hakkında talepte
bulunan Tarafı derhal bilgilendirecektir. Talep edilen Taraf aynı zamanda,
talep edilen eylemin gerçekleştirilmesinin mümkün olamaması veya uygulanmasının
kaydadeğer ölçüde gecikmeye
maruz kalması olasılığı durumlarında, bunu talepte bulunan Tarafa süratle
bildirir.
Bir
Taraf; kendi yaptığı soruşturma çerçevesinde edindiği bilgiyi, bu bilginin
ifşasının diğer Tarafa işbu Sözleşme uyarınca ihdas edilmiş ceza gerektiren
suçları önlemede, soruşturma veya işlemleri başlatma veya yürütmede yardımcı
olabileceğini düşündüğünde ya da bu bilginin bu bölüm kapsamında diğer Tarafın
işbirliği talebinde bulunmasına yol açacağını düşündüğünde, iç hukukunun
sınırları dâhilinde, önceden talep olmaksızın diğer Tarafa iletebilir.
ikinci
paragraf kapsamında herhangi bir bilgi alan Taraf; uygun görüldüğü takdirde
dava açılmasını veya ilgili hukuki ve cezai davalarda bu bilginin göz önüne
alınabilmesini sağlayacak bu çeşit bir bilgiyi kendi ilgili yetkililerine ibraz
eder.
Madde 65 – Verilerin Korunması
Kişisel
veriler, Tarafların Kişisel Verilerin Otomatik İşlemden Geçirilme Sürecinde
Bireylerin Korunması Hakkında Sözleşme (ETS No.108) altındaki yükümlülüklerine
uygun biçimde saklanır ve kullanılır.
Bölüm IX- İzleme mekanizması
Madde 66 – Kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddete karşı eylem
uzman grubu
Kadınlara
yönelik şiddet ve aile içi şiddete karşı eylem uzman grubu (bundan sonra
“GREVIO” olarak anılacaktır) Sözleşme’nin Taraflarca uygulanmasını izler.
GREVIO,
toplumsal cinsiyet ve coğrafi dağılım dengesine ek olarak, çok disiplinli
uzmanlık bilgileri de dikkate alınarak en az 10, en fazla 15 üyeden oluşur.
Üyeleri, Taraflar Komitesi tarafından Taraflarca aday gösterilenler arasından,
bir kez yenilenebilir dört yıllık görev süresi için Tarafların vatandaşları
arasından seçilir.
İlk
10 üyenin seçimi, işbu Sözleşme’nin yürürlüğe girmesini izleyen bir yıl
içerisinde yapılır. Ek beş üyenin seçimi 25. onay veya katılımı takiben
yapılır.
GREVIO
üyelerinin seçimi aşağıdaki ilkelere bağlıdır:
Üyeler,
insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği, kadınlara yönelik şiddet ve aile
içi şiddet ya da mağdurların korunması ve onlara yardımcı olma alanlarında
muteber yetkinliğe sahip olarak bilinen, yüksek ahlaki karakterli veya işbu
Sözleşme kapsamında belirlenen alanlarda
deneyimli kişiler arasından şeffaf bir yöntemle seçilir;
GREVlO’nun
iki üyesi aynı devletin vatandaşı olamaz;
Üyeler temel
hukuk sistemlerini temsil etmelidir;
Üyeler
kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddet alanında ilgili aktör ve organları
temsil etmelidirler;
Üyeler
kendi şahsi sıfatlarıyla görev yaparlar. Görevlerini yerine getirirken bağımsız
ve tarafsızdırlar ve görevlerini etkili bir şekilde yerine getirmeye hazır
olmalıdırlar.
GREVIO’nun
üyelerinin seçim yöntemi, Sözleşme’nin yürürlüğe girmesini takiben altı ay
içerisinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından, Taraflarla istişare
edildikten ve oybirliği sağlandıktan sonra belirlenir.
GREVIO
kendi usul kurallarını belirler.
68.
maddenin 9. ve 14. fıkralarında ayrıntılarına yer verilen ülke ziyaretlerini
gerçekleştiren GREVIO üyeleri ile heyetlerin diğer üyeleri, Sözleşme’nin ek
bölümünde kabul edilen imtiyaz ve muafiyetlerden yararlanırlar.
Madde 67 – Taraflar Komitesi
Taraflar
Komitesi, Sözleşme’ye Tarafların temsilcilerinden oluşur.
Taraflar
Komitesi, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri tarafından toplantıya çağrılır.
Komite’nin ilk toplantısı GREVIO üyelerini seçmek için Sözleşme’nin yürürlüğe
girmesini takiben 1 yıl içerisinde yapılır. Sonrasında Komite, Tarafların 3’te
1’i, Taraflar Komitesi Başkanı veya Genel Sekreter ne zaman talep ederse
toplanır.
Taraflar
Komitesi kendi usul kurallarını kabul eder.
Madde 68 – Usul
Taraflar,
GREVIO tarafından hazırlanan bir sualnameye dayanarak işbu Sözleşme’nin
hükümlerini yürürlüğe sokan hukuki ve diğer tedbirler hakkında GREVIO
tarafından değerIendirilmek üzere Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne bir rapor
sunar.
GREVIO, 1.
paragraf uyarınca sunulan raporu, ilgili Tarafın temsilcileriyle birlikte
değerlendirir.
Sonraki
değerlendirme usulleri, uzunluğu GREVIO tarafından saptanacak dönemler halinde
belirlenir. Her dönemin başında GREVIO, değerIendirme usulünün dayandığı
belirli hükümleri seçer ve sualname gönderir.
GREVIO
izleme usulünü gerçekleştirmek için uygun araçları tanımlar. GREVIO özellikle her değerlendirme süreci için,
Taraflar tarafından değerlendirme usulünün uygulanmasının gerekçesi olarak
hizmet edecek sualnameyi kabul eder. Sualname, tüm Taraflar tarafından ele
alınır. Taraflar sualnameye ve aynı zamanda GREVIO’nun her türlü bilgi talebine
yanıt verir.
GREVIO,
Sözleşme’nin uygulanması hakkında sivil toplum örgütlerinden, sivil toplumdan
ve insan haklarını korumaya yönelik ulusal kuruluşlardan bilgi alabilir.
GREVIO,
Sözleşme kapsamındaki alanlarla alakalı diğer bölgesel ve uluslararası belgelerde
ve birimlerde mevcut bilgilere gereken önemi gösterir.
Her
değerlendirme dönemi için sualname kabul edildiğinde GREVIO, Sözleşme’nin 11.
maddesinde bahsedildiği gibi Taraflardaki mevcut verilere ve araştırmalara
gereken önemi gösterir.
GREVIO,
Sözleşme’nin uygulanmasıyla ilgili olarak Avrupa Konseyi İnsan Hakları
Komiseri, Parlamenter Meclisi ve Avrupa Konseyi’nin diğer ilgili uzmanlaşmış
birimlerinden ve diğer uluslararası belgeler uyarınca kurulan birimlerden bilgi
alabilir. Bu birimlere sunulan şikâyetler ve bunların sonuçları GREVIO’ya
sunulacaktır.
GREVIO,
ulusal makamlarla işbirliği içerisinde ve bağımsız ulusal uzmanların
yardımıyla, edinilen bilginin yetersiz olmasına veya 14. paragrafın öngördüğü
durumlara bağlı olarak ek ülke ziyaretleri düzenleyebilir. Sözkonusu ziyaretler
boyunca GREVIO belirli alanlarda uzmanlaşmış kişiler tarafından
desteklenebilir.
GREVIO,
değerIendirmenin dayandığı hükümlerin uygulanmasına yönelik tahlilinin yanı
sıra, ilgili Tarafın belirlenen sorunların üstesinden gelebilmesine ilişkin
teklif ve önerilerini de içeren bir taslak rapor hazırlar. Taslak rapor,
yorumlarını sunmak üzere değerlendirme sürecinden geçen Tarafa iletilir. Bu
yorumlar, GREVIO tarafından raporun kabul edilmesi sırasında göz önünde
bulundurulur.
Alınan
bilgi ve Taraflarca yapılan yorumlar temel alınarak GREVIO, işbu Sözleşme
hükümlerinin uygulanmasından sorumlu Tarafça alınan tedbirlere yönelik rapor ve
sonuçları kabul eder. Bu rapor ve sonuçlar ilgili Tarafa ve Taraflar
Komitesi’ne gönderilir. Kabul edilmesinin ardından, GREVIO’nun rapor ve
sonuçları ilgili Tarafça sunulan nihai yorumlar ile birlikte kamuya
açıklanacaktır.
l’den 8’e
kadar olan paragrafların usulüne halel getirmeyecek şekilde, Taraflar Komitesi GREVIO rapor ve
sonuçlarını temel alarak ilgili Tarafa hitaben (a) GREVIO’nun sonuçlarını
uygulamak üzere alınan tedbirlere, gerekli olması durumunda ise bunların uygulanmasına
yönelik bilgi sunulması amacıyla bir tarih belirlenmesine ilişkin, (b)
Sözleşme’nin uygun şekilde uygulanması için ilgili Tarafla işbirliğini teşvik
etmek amacıyla tavsiye kararları kabul edebilir.
GREVIO,
Sözleşme’yle ilgili ciddi ihlalleri önlemek ya da bunların boyutunu veya
sayısını azaltmak için acil dikkat gerektiren sorunların varlığına işaret eden
bir durum hakkında güvenilir bilgiler aldığında, kadınlara yönelik ciddi,
kitlesel veya süreklilik gösteren şiddet biçimlerinin önlenmesi için alınan
tedbirlere ilişkin özel bir raporun acilen sunulmasını talep edebilir.
ilgili
Tarafça sunulan bilgiler ve kendinde mevcut diğer güvenilir bilgileri göz önüne
alarak GREVIO soruşturma yürütülmesi ve acilen GREVlO’ya bilgi sunulması için
bir veya birden fazla üyesini belirleyebilir. Gerekli bulunduğu takdirde ve
Tarafın rızasıyla soruşturma, onun topraklarına ziyareti içerebilir.
paragrafta
atıfta bulunulan soruşturmada elde edilen bulgular incelendikten sonra GREVIO,
bu bulguları ilgili Tarafa ve uygun görüldüğü hallerde Taraflar Komitesi’ne ve
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne diğer yorum ve tavsiyelerle birlikte
iletir.
Madde 69 – Genel tavsiyeler
GREVIO, uygun olan hallerde, Sözleşme’nin uygulanması
hakkında genel tavsiyeleri kabul edebilir.
Madde
70 – Parlamentoların İzlemeye Katılımı
Ulusal
parlamentolar, işbu Sözleşme’nin uygulanması için alınan tedbirlerin
izlenmesine katılmaya davet edilir.
Taraflar
GREVlO’nun raporlarını kendi ulusal parlamentolarına sunar.
Avrupa
Konseyi Parlamenter Meclisi, Sözleşme’nin uygulanmasındaki durumu
değerlendirmeye düzenli olarak davet edilir.
Bölüm X- Diğer uluslararası belgelerle ilişki
Madde 71 – Diğer uluslararası belgelerle
ilişki
İşbu
Sözleşme, Sözleşme’ye Tarafların taraf olduğu veya olacağı ve bu Sözleşme
kapsamında düzenlenen konularda hükümler içeren diğer uluslararası belgelerden
kaynaklı yükümlülükleri etkilemez.
İşbu
Sözleşme’ye Taraflar, Sözleşme’nin hükümlerini tamamlamak veya güçlendirmek
veya Sözleşme’de yer alan ilkelerin uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla
Sözleşme’de ele alınan konular hakkında birbirleriyle ikili veya çok taraflı
anlaşmalar akdedebilir.
Bölüm XI — Sözleşme’de değişiklikler
Madde 72 – Değişiklikler
Bir
Taraf tarafından sunulan Sözleşme’deki her değişiklik önerisi, Avrupa Konseyi
Genel Sekreteri’ne iletilir ve kendisi tarafından Avrupa Konseyi üye
ülkelerine, her imzalayan devlete, Taraflara, Avrupa Birliği’ne ve 75. madde
hükümleri uyarınca bu Sözleşme’yi imzalamaya çağrılan her devlete ve 76. madde
hükümleri uyarınca bu Sözleşme’ye katılmaya davet edilen her devlete
bildirilir.
Avrupa
Konseyi Bakanlar Komitesi, değişiklik önerisini dikkate alır ve Avrupa Konseyi
üyesi olmayan Sözleşme’nin Taraflarının görüşüne başvurduktan sonra, Avrupa
Konseyi Statüsü’nün 20. maddesinin d fıkrası gereğince oyçokluğuyla değişikliği
kabul edebilir.
2.
paragraf uyarınca Bakanlar Komitesi tarafından kabul edilen her değişiklik
metni, kabul için Taraflara iletilir.
2.
paragraf uyarınca kabul edilen her değişiklik, tüm Tarafların, Genel Sekreter’i
değişikliği kabul ettikleri hakkında bilgilendirdiği tarihten sonraki bir aylık
sürenin sonunu izleyen ayın ilk günü yürürlüğe girer.
Bölüm XII — Son hükümler
Madde
73 – Sözleşme’nin Geçerliliği
İşbu Sözleşme’nin hükümleri, kadınlara yönelik şiddet ve
aile içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla mücadelede kişilere daha uygun haklar
sağlayan iç hukuk hükümlerine ve yürürlükte olan veya yürürlüğe konabilecek
olan bağlayıcı uluslararası belgelere halel getirmez.
Madde 74 – Uyuşmazlığın çözümü
Taraflar,
Sözleşme’nin uygulanması veya yorumlanması sırasında doğabilecek her
uyuşmazlığı öncelikle müzakere, uzlaşma, tahkim gibi araçlarla veya karşılıklı
anlaşmayla kabul edilen diğer barışçıl yollarla çözmek için çaba gösterir.
Avrupa
Konseyi Bakanlar Komitesi, Taraflara, buna onay vermeleri halinde, uyuşmazlık
sırasında kullanmak için çözüm usulleri oluşturabilir.
Madde 75 – İmza ve yürürlüğe girme
işbu
Sözleşme, Avrupa Konseyi üye devletlerinin, Sözleşme’nin hazırlanmasına katılan
üye olmayan devletlerin ve Avrupa Birliği’nin imzasına açıktır.
işbu
Sözleşme onay, kabul veya uygun bulmaya tabidir. Onay, kabul veya uygun bulma
belgeleri Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’nce saklanır.
işbu
Sözleşme’nin 2. paragrafının hükümleri uyarınca, Sözleşme tarafından bağlı
kılınma rızalarını açıklayan en az sekizi Avrupa Konseyi üyesi olan on devlet
tarafından imzalanmasından sonraki üç aylık sürenin sonunu izleyen ayın ilk
gününde yürürlüğe girer.
1.
paragrafta bahsedilen, sonradan Sözleşme tarafından bağlı kılınma rızasını
açıklayan her devlet ve Avrupa Birliği açısından Sözleşme onay, kabul veya
uygun bulma belgelerinin verildiği tarihten sonraki üç aylık sürenin sonunu
izleyen ayın ilk gününde yürürlüğe girer.
Madde 76 – Sözleşme’ye katılım
Sözleşme’nin
yürürlüğe girmesinden sonra, Tarafların Sözleşme’yi istişare etmelerinin ve
oybirliğinin sağlanmasının ardından Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Avrupa
Konseyi’ne üye olmayan ve Sözleşme’nin hazırlanmasına katılmamış olan herhangi
bir devleti, Avrupa Konseyi Statüsü’nün 20. maddesinin d fıkrası gereğince oyçokluğuyla
ve Bakanlar Komitesi’ne katılmaya yetkili Taraf temsilcilerinin oybirliğiyle
Sözleşme’ye katılmaya davet edebilir.
Katılan
her devlet açısından Sözleşme, katılım belgesinin Avrupa Konseyi Genel
Sekreteri’ne verilmesinden sonraki üç aylık sürenin sonunu izleyen ayın ilk
gününde yürürlüğe girer.
Madde 77 – Ülkesel uygulama
Her
devlet veya Avrupa Birliği, imza sırasında veya onay, kabul, uygun bulma ya da katılım belgelerini verirken
Sözleşme’nin uygulanacağı toprağı veya toprakları belirtebilir.
Her
Taraf, daha sonraki bir tarihte Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne yapacağı bir
bildirimle, uluslararası ilişkilerinden sorumlu olduğu veya sorumluluğunu
üstlendiği ve bildirimde belirtilen toprakların dışındaki topraklarda işbu
Sözleşme’yi uygulayacağını belirtebilir. Bu tür bir toprak açısından Sözleşme,
böyle bir bildirimin Genel Sekreter tarafından alınmasından sonraki üç aylık
sürenin bittiği ayı takip eden ayın ilk günü yürürlüğe girer.
Önceki
iki paragrafın altında yapılan her bildirim, böyle bir bildirimde belirtilen
her ülke açısından Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne yapılacak bir bildirimle
geri çekilebilir. Geri çekilme, böyle bir bildirimin Genel Sekreter tarafından
alınmasından sonraki üç aylık sürenin sonunu izleyen ayın ilk gününde yürürlüğe
girer.
Madde 78 – Çekinceler
2.
ve 3. fıkralarda öngörülen istisnalar dışında, işbu Sözleşme’nin herhangi bir
hükmüne ilişkin hiçbir çekince öne sürülemez.
Her
devlet veya Avrupa Birliği imza sırasında veya onay, kabul, uygun bulma veya
katılım belgelerini verirken Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne yapacağı bir
bildiriyle;
30. Madde’nin 2. paragrafı;
44. Madde’nin 1. paragrafının e bendi,3. ve 4. paragrafları;
Küçük suçlara ilişkin 35. Madde bağlamında 55.
Madde’nin 1. paragrafı
37., 38., ve 39. Madde’ler bağlamında 58. Madde;
59. Madde
hükümlerini uygulamama veya sadece özel vaka ya da
durumlarda uygulama hakkını saklı tutacağını belirtebilir.
Her
devlet veya Avrupa Birliği, imza sırasında veya onay, kabul, uygun bulma veya
katılım belgelerini verirken Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne yapacağı bir
bildirimle, 33. ve 34. maddelerde atıfta bulunulan davranışlar için cezai
yaptırımlar yerine cezai olmayan yaptırımlar sağlama hakkını saklı tutacağını
belirtebilir.
Her
Taraf yaptığı çekinceyi, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne yapacağı bir
bildirimle tümüyle ya da kısmen geri çekebilir. Bu bildirim Genel Sekreter
tarafından alındığı tarihten itibaren yürürlüğe girer.
Madde
79 – Çekincelerin geçerliliği ve gözden geçirilmesi
78.
maddenin 2. ve 3. paragraflarında bahsi geçen çekinceler, Sözleşme’nin ilgili
Taraf açısından yürürlüğe girdiği günden itibaren
beş yıl boyunca geçerlidir. Ancak, sözkonusu çekinceler aynı süreyle geçerli
olacak şekilde yenilenebilir.
Çekincenin
bitiş tarihinin on sekiz ay öncesinde Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği, ilgili
Tarafa bitiş tarihini bildirir. Bitiş tarihinden en geç üç ay önce Taraf,
çekincesinin devam ettiğini, değiştirildiğini veya geri çekildiğini Genel
Sekreter’e bildirir. ilgili Tarafın böyle bir bildirimde bulunmaması durumunda
Genel Sekreterlik, Tarafı, çekincesinin otomatik olarak altı ay süreyle
uzatıldığı hakkında bilgilendirir. Tarafın bu sürenin bitimine kadar
çekincesini devam ettirme veya değiştirme niyetini bildirmemesi durumunda,
çekince zaman aşımına uğrar.
Eğer
bir Taraf 78. maddenin 2. ve 3. paragrafları uyarınca çekince koyarsa,
çekincenin yenilenmesinden önce veya talep üzerine, çekincenin devam etmesini
gerektiren nedenleri içeren bir açıklamayı GREVIO’ya iletir.
Madde 80 – Fesih
Her
Taraf istediği zaman Avrupa Konseyi Genel Sekreteri’ne yapacağı bir bildirimle
bu Sözleşme’yi feshedebilir.
Bu
tür fesihler bildirimin Genel Sekreter tarafından alınmasından sonraki üç aylık
sürenin sonunu izleyen ayın ilk gününde yürürlüğe girer.
Madde 81 – Bildirim
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri, Avrupa Konseyi üye
devletlerine, Sözleşme’nin hazırlanmasına katılan üye olmayan devletlere, her
imzacıya, her Tarafa, Avrupa Birliği’ne ve Sözleşme’ye katılmaya davet edilen
her devlete:
her
imzayı;
sunulan
her onay, kabul, uygun bulma veya katılım belgesini;
75.
ve 76. maddeler uyarınca Sözleşme’nin her yürürlüğe giriş tarihini;
72.
madde uyarınca kabul edilen her değişikliği ve bu tür değişikliğin yürürlüğe
giriş tarihini;
78.
Madde uyarınca her çekinceyi ve geri çekilen her çekinceyi;
80.
Maddenin hükümleri uyarınca yapılan her feshi;
İşbu
Sözleşme’yle ilişkili olan diğer her eylem, bildiri veya haberleşmeyi bildirir.
İşbu Sözleşme, 11 Mayıs 2011 tarihinde İstanbul’da, her iki
metin de aynı derecede geçerli olmak üzere İngilizce ve Fransızca dillerinde,
Avrupa Konseyi arşivlerinde saklanacak tek nüsha olarak imzalanmıştır. Onaylı
nüshaları Avrupa Konseyi Genel Sekreteri tarafından Avrupa Konseyi üyelerine,
Sözleşme’nin hazırlanmasına katılan üye olmayan devletlere, Avrupa Birliği’ne
ve Sözleşme’ye katılmaya davet edilen her devlete gönderilir.
Ek — İmtiyaz ve muafiyetler
(Madde 66)
Bu
ek, Sözleşme’nin 66. maddesinde bahsedilen GREVIO üyelerine ve ülke ziyaret
heyetlerinin diğer üyelerine uygulanır. Bu ekin amacı bakımından “ülke
ziyareti heyetlerinin diğer üyeleri” terimi Sözleşme’nin 68. maddesinin 9.
paragrafında bahsedilen bağımsız ulusal uzmanları ve mütehassısları, Avrupa
Konseyi personelini ve Avrupa Konseyi tarafından istihdam edilerek GREVIO’ya
ülke ziyaretleri boyunca eşlik eden tercümanları kapsar.
GREVIO
üyeleri ve ülke ziyareti heyetlerinin diğer üyeleri ülke ziyaretlerinin
hazırlanması ve gerçekleştirilmesiyle ilgili görevlerini yerine getirirken,
veya bunları izleyen görevlerle ilişkili olarak yolculuk ederken aşağıdaki
imtiyaz ve muafiyetlerden yararlanır:
şahsi
tutuklama veya gözaltına alınmadan ve kişisel eşyalarının haczinden ve resmi
yetkili sıfatıyla hareket ederken söyledikleri ya da yazdıkları ifadeler veya
gerçekleştirdikleri eylemlerden dolayı yasal işlemlerden muafiyet;
ikamet
ettikleri ülkelerine giriş ve çıkışlarda ve görevlerini yerine getirdikleri
ülkeye giriş ve çıkışlarda hareket serbestliği üzerindeki her türlü
kısıtlamadan ve görevlerini yaparken ziyaret ettikleri veya geçtikleri
ülkelerde yabancıların tabi oldukları kayıt işlemlerinden muafiyet.
Görevlerinin
yerine getirilmesiyle ilgili seyahatleri sırasında, GREVIO üyeleri ve ülke
ziyareti heyetlerinin diğer üyeleri gümrük ve döviz denetim kontrollerinde
yabancı hükümetlerin geçici resmi görevlisi olan temsilcilerine tanınan
kolaylıklardan yararlanırlar.
Sözleşme’nin
uygulanmasının değerlendirilmesiyle ilgili GREVIO üyeleri ve ülke ziyareti
heyetlerinin diğer üyeleri tarafından taşınan belgelerin, GREVIO’nun
faaliyetiyle ilgili olduğu sürece, dokunulmazlıkları ihlal edilemez. GREVIO’nun
resmi yazışmaları veya GREVIO üyelerinin ve ülke ziyareti heyetlerinin diğer
üyelerinin resmi haberleşmeleri hiçbir engelleme veya sansüre tabi tutulamaz.
GREVIO
ve ülke ziyareti heyetlerinin diğer üyeleri için tam bir konuşma özgürlüğü ve
görevlerinin yerine getirilmesinde tam bir bağımsızlık temin etmek amacıyla,
söz konusu kişilerin görevleri sona ermiş olsa dahi, görevlerinin ifşası
sırasındaki sözlü veya yazılı ifadeleri ve her türlü fiilleri bakımından yasal
işlemlerden muaf tutulurlar.
İmtiyazlar
ve muafiyetler, bu ekin 1. paragrafında bahsedilen kişilere kendi şahsi
çıkarları için değil, görevlerinin GREVlO’nun çıkarları için yerine
getirilmesini güvence altına almak üzere tanınmıştır. Bu ekin 1. paragrafında
bahsedilen kişilerin ayrıcalıklarının kaldırılması, Avrupa Konseyi Genel
Sekreteri tarafından, muafiyetin adaleti engelleyici olduğu kanaatine vardığı
herhangi bir halde ve muafiyetin GREVlO’nun çıkarlarına halel getirmeden
kaldırılabileceği hallerde yapılır.