Jakar (Jacquard) kumaşı farklı renkler ve zemin dokusu üstünde karışık desenli olarak dokuyan tezgah. Jakar adı verilen dokuma makinelerinin esası Türklerden gelmedir. Türkler eski nakışlı kumaşları el tezgahlarında dokurlardı. Bu tezgahların kumaşın nakışlarına göre gereken çözgü tellerini kaldırmak ve aralarından renkli iplikleri geçirebilmek kurulmuş bir sistemdi. Bu tür tezgahlara Çin tezgahı denirdi. Joseph-Marie Jacquard adındaki bir Fransız mekanik alimi bu klasik tezgahı makineleştirdiğinden bu makinelere Jakar tezgahı denir. Jakar dokuma tezgahlarında, çözgü tellerini kaldırmak ve aralarından renkli iplikleri geçirme işi otomatik olarak yapılmakta ve bu sayede en karışık nakışlı kumaşlar bile tek bir işçi tarafından dokunabilmektedir. Jakar tezgâhlarının 1812’den başlayarak yaygın olarak kullanılması, dokuma sanayiinde gerçek bir devrim yarattı.
Jakarlı Kumaş,
çeşitli yöntemlerle ipliklerin bir araya getirilerek oluşturduğu kaplayıcı yüzeyleridir. Keten, ipek, pamuk, yün vb. maddelerden elde edilir.
Birbirlerine dik ve paralel konumda bulunan farklı renklerdeki ipliklerin birbirlerinin altından üstünden geçirilmesi ile kumaş oluşturulur. K
umaş dokuma veya örme metodu ile üretilir.
Dokumada genel prensip atkı ve örgülerin birbirinin içerisinden geçmesidir. Bu alanda yapılmış en büyük yenilik Leonardo da Vinci’nin icadı (1490), olan mekiğin kullanılmasıydı. Bu metotta atkı iplikleri mekik içindeki bir çubuk üzerinde sarılıdır. Zincir belirli aralıklarda ipliklerin yerini değiştirip iplikleri birbirlerinden uzaklaştıklarında, dokumacı açılan kanala bir kenarından diğer kenarına mekiği geçirir. Daha sonra iplikler tersi yönde birbirinden uzaklaşır. Dokumacı yeniden mekiği bir uçtan diğer kenara kadar geçirir. Bu işlem sürekli devam eder.
Jakarlı kumaş, modern anlamda doğal veya kimyasal liflerden oluşan basit veya karmaşık ipliklerden oluşan büyük bir desenle tüysüz bir bezdir. Bu nedenle, bugün piyasada bulunan jakarlı kumaşlar, kompozisyonda önemli ölçüde farklılık gösterebilir, örneğin, pamuk, keten, yün, ipek ve polyester bileşenlerini bir şekilde veya benzer şekilde içerir. Kumaşın yapımında kalın kumaşların kullanıldığı durumlarda, goblen gibi görünen çok yoğun bir kumaş ortaya çıkar.
Jakar örgüsünün kumaşları ve sonuç olarak, bunlardan üretilen ürünler olağanüstü mukavemet ve dayanıklılıklarıyla ayırt edilirler, formlarını mükemmel şekilde korurlar ve pratik olarak dökülmezler. Aynı zamanda jakar, asil dokusu ve parlaklığı ile ayırt edilen çok pahalı bir kumaştır.
Jakar günümüzde, özellikle elit yatak çarşafları, masa örtüleri, perdeler, mobilyalar için döşemeler, kadifeler, kravatlık, eşarplar, pahalı bağlar, battaniye, goblen kumaşlar, havlular ve örgü yapmak için kullanılır.
Jakarlı ürünlerin bakımı için, özellikle yatak çarşafları ve masa örtüleri için birkaç tavsiye vardır: