Kamu Yapım İşlerinde Ruhsat Alınma(ma)Sının Sözleşme Sürecine Etkisi
3194 sayılı İmar Kanunu’nun, “Yap ı ruhsatiyesi” başlıklı 21 inci maddesinde;
“Bu Kanunun kapsam ı na giren bütün yap ı lar için 26 nc ı maddede belirtilen istisna d ışı nda belediye veya valiliklerden (…) yap ı ruhsatiyesi al ı nmas ı mecburidir ….”
“Ruhsat alma ş artlar ı ” başlıklı 22 nci maddesinde;
“Yap ı ruhsatiyesi almak için belediye, valilik bürolar ı na yap ı sahipleri veya kanuni vekillerince dilekçe ile müracaat edilir. Dilekçeye sadece tapu (istisnai hallerde tapu senedi yerine geçecek belge), mimari proje, statik proje, elektrik ve tesisat projeleri, resim ve hesaplar ı , röperli veya yoksa ebatl ı kroki eklenmesi gereklidir.
Belediyeler veya valiliklerce ruhsat ve ekleri incelenerek eksik ve yanl ış bulunmuyorsa müracaat tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde yap ı ruhsatiyesi verilir.
Eksik veya yanl ış oldu ğ u takdirde; müracaat tarihinden itibaren onbe ş gün içinde müracaatç ı ya ilgili bütün eksik ve yanl ış ları yaz ı ile bildiri 1 ir. Eksik ve yanl ış lar giderildikten sonra yap ı lacak müracaattan itibaren en geç onbe ş gün içinde yap ı ruhsatiyesi verilir.”
“Kamuya ait yap ı ve tesisler ile sanayi tesislerinde ruhsat” başlıklı 26 ncı maddesinde;
“Kamu kurum ve kurulu ş lar ı nca yap ı lacak veya yapt ı r ı lacak yap ı lara, imar planlar ı nda o maksatla tahsis edilmi ş olmak, plan ve mevzuata ayk ı r ı olmamak üzere mimari, statik, tesisat ve her türlü fenni mesuliyeti bu kamu kurum ve kurulu ş lar ı nca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kayd ı yla avan projeye göre ruhsat verilir. Kamu kurum ve kurulu ş lar ı nca in ş aat ı n yap ı m ı na ve denetimine ili ş kin hizmet al ı m ı yap ı lm ış ise in ş aat ı n yap ı m ı na ve denetimine ili ş kin her türlü fenni mesuliyet kamu kurum ve kurulu ş u ad ı na dan ış man firman ı n mimar ve mühendislerince üstlenilebilir. Dan ış man firman ı n fenni mesul mimar ve mühendisleri uzmanl ı k alanlar ı na göre yap ı n ı n, tesisat’ ve malzemeleri ile birlikte bu Kanuna ve ilgili di ğ er mevzuata, uygulama imar plan ı na, ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik ş artnamelere uygun olarak in ş a edilmesini kamu kurum ve kurulu ş u ad ı na denetlemekle görevlidir ….”
Öte yandan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “ İ darelerce uyulmas ı gereken kurallar” başlıklı 62 nci maddesinin (e) bendinde;
“Yap ı m i ş lerinde arsa temin edilmeden, mülkiyet, kamula ş t ı rma ve gerekli hallerde imar i ş lemleri tamamlanmadan ve uygulama projeleri yap ı lmadan ihaleye çıkılamaz.”
Buna göre;
İmar Kanunu’nun kapsamına giren bütün yapılar için yapı ruhsatiyesi alınmasının mecburi olduğu, kamu yapılarının da bu kapsamda olduğu, bu bağlamda, kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılacak veya yaptırılacak k yapılara alınacak ruhsatlar ile ilgili olarak, yapının, her türlü fenni mesuliyeti, bu kamu kurum ve kuruluşlarınca üstlenilmesi ve mülkiyetin belgelenmesi kaydıyla avan projeye göre ruhsat verileceği şeklinde bir kolaylık sağlandığı görülmektedir.
Bu bağlamda; imar Kanunu’nun 22 nci ve 26 ncı maddeleri hükümleri göz önünde bulundurulduğunda; kamu kurum ve kuruluşlarınca ihale yolu ile yapılan inşaatlarda, ihale öncesi yapı ruhsat alınabilmesinin mümkün olduğu, yukarda hükmüne yer verilen 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “ İ darelerce uyulmas ı gereken kurallar” başlıklı 62 nci maddesinin (c) fıkrası hükmüne göre de imar işlemleri tamamlanmadan (Bu bağlamda yapı ruhsatı alınmadan) ihaleye çıkılamayacağı, sözleşmenin akdedilmesinden sonra yapılan yapı ruhsat başvurunun mutlaka olumlu neticeleneceği gibi bir kabulden hareket edilemeyeceği, hukuki ve fiili sebeplerle yapı ruhsatı alınamayabileceği, bu hususta yargı sürecinin başlayabileceği ve sürenin uzayabileceği, aksi kabul edilse bile en geç inşa faaliyetlerin başlayacağı işyeri teslim tarihi itibarıyla yapı ruhsatının alınmış olması gerektiği, iş yeri teslim tarihi itibarıyla yapı ruhsatı alınmamış olmasının oluşturabileceği zararlardan ilgililerinin sorumlu olacaktır.
Diğer taraftan,, sözleşmesine uygun olarak iş yeri teslimi yapıldıktan sonra gerekli ve mecburi sebeplerin mevcut olması durumunda, işi engelleyici sebep veya sebeplerin ortadan kaldırılmasına kadar durdurulabileceği, bu durumda da işin süresinin fiilen çalışmaya başlanılan süre esas alınarak belirlenmesi gerektiği, başka bir ifade ile durdurulan sürenin tamamının idareden veya mücbir sebeplerden kaynaklanması hâlinde bu sürenin süre uzatımı olarak yükleniciye verilmesi gerekmektedir.