Kanalda oluşan havalandırma hava kaçakları tedbir alınmaz veya giderilmez ise hava santrali gerekli hava miktarını sağlayamayacaktır. Hava kanalı sistemlerinde kaçaklar bir iletim kaybı olarak göz önünde bulundurulmalıdır. Havanın iletilmesi için kullanılan yol ne kadar uzun olursa kaçak miktarı o kadar yüksek olmaktadır. Hava kanalı sızdırmazlık testleri kanal imalatının başlaması ile birlikte hemen başlatılmalıdır. Böylelikle olası problemler işin başında tespit edilip önlem alınarak ilerleyen süreçte düzeltme faaliyetleri ile uğraşarak para ve zaman kaybedilmemelidir. Kaçak miktarını etkileyen önemli değişkenler şöyle sıralanabilir;
i. Statik Basınç (Statik basınç ne kadar yüksek tasarlanırsa kaçaklar o kadar fazla olur.)
ii. Kanal Miktarı (Ne kadar fazla kanal kullanılırsa o kadar fazla kaçak oluşmaktadır.)
iii. Kanalların yüzeylerinde oluşan açıklıklar. (Kenetlenme noktaları, kullanılan bağlantı elemanları vb.)
iv. İşçilik Niteliği (İmalatta kullanılan işçiliğin niteliği doğrudan tüm sistemin niteliğini belirlemektedir.)
Kanal Sızdırmazlık Testi’nde sıralanan ölçünlerden en az biri dayanak ölçün olarak belirlenmelidir;
* TS EN 1507:2006
* SMACNA:HVAC AIR DUCT LEAKAGE TEST MANUAL:2012
* DW 143:2013
* EUROVENT 2/2:1996
– Yapılan bu uygulamalı testlerde yapım aşamasının başından bitiş zamanına yakın değil, ilk yapım (imalat ) sürecinde (örneğin ilk 30 veya 60 m2′ lik kanal imalatı ile birlikte) başlanmalıdır. Bu sayede neden olabilecek fabrikasyon, işçilik veya montaj hataları uygulamanın en başında fark edilerek gerekli önlemler alınabilir. Olası bir yanlış durumda imalatı tamamlanmış büyük bir kanal sisteminde gerçekleştirilecek iyileştirme faaliyetlerinin pahalı ve sağlıksız olduğu, mekanik yüklenici ve alt yüklenicileri ekonomik yönden problemler yaşanabileceği unutulmamalıdır.
– Kanal sızdırmazlık testleri Hava kanalı montaj ekipleri bu testlerden başarılı bir sonuç elde etme konusunda çok tecrübeli olmadıkça sızdırmazlık testlerinden önce hava kanalı dış izolasyonları yapılmamalıdır.
– Yoğunluğun en fazla olduğu gönyesiz flanşlarda, conta boşluklarında, branşman ayrılma yakalarında, pantolon ve dirseklerde meydana gelmektedir. Flanşlar ve contalar itina ile monte edilerek, pantolon ve dirseklerdeki açıklıklar etkili bir silikon veya mastik ile kapatılarak kaçak miktarı minumuma indirilebilir.
– İşlemler sıralı bir şekilde yapılmalıdır.Contalama işlemi kanalın uzun kenarının ortasından 45 derece verev kesilerek başlamalıdır. Köşelerde dairesel dönüşle yekpare olarak tur tamamlandıktan sonra 1,5 cm fazla kesilen conta yine verev kesilerek yükselti yapmadan diğer 45 derece yüzeye bindirilmeli, 1,5 cm fazlalık henüz yapıştırılmayan 15-20 cm’lik boşluğa yedirilerek ek tamamlanmalıdır. 1,5 fazla bırakılan conta materyali sayesinde nem, ısı değişimi veya kuruma sonucu contanın çekerek kısalması ve ek yerinde açıklık oluşması önemli ölçüde önlenmiş ve olası problemlerin önüne geçilmiş olacaktır.
– Hava kanallarında Sızdırmazlığı yüksek olan alanlarda flanş sıkma klipsleri maksimum 15 cm aralıklarla kullanılmalıdır.
– B ve C sınıfı sızdırmazlık için kanal kenet yerine boydan boya, eğer çakma flanş kullanılıyorsa flanşın iç kenarına boydan boya ayrıca vida gövdelerine silikon veya mastik uygulaması yapılmalıdır.
– Bazı uygulamalar bir gün önceden yapılmalıdır. Örneğin ,Silikon veya mastik uygulaması montajdan bir gün önce tamamlanmalı, kanal düz ve temiz bir alanda bekletildikten sonra ertesi gün monte edilmelidir. Hijyenik kanal uygulamalarında bekleme esnasında tüm kanalların üzeri, montajdan sonra uzun süre bekleyecek olan kanalların ağzı naylon veya benzeri toz geçirmeyen materyal ile sızdırmaz şekilde kapatılmalıdır.
– Bütün bu hava kanalı montajları şüphesiz yapılmalıdır. Kasıntısız montajın ilk şartı iyi ölçü almak ve şantiyedeki diğer tesisat ekipleriyle (elektrik, tıbbi gaz ve boru) disiplin içerisinde çalışmak, bu ekiplerin hava kanalı kodlarını ve rotasını işgal etmemelerini sağlamaktır.
– Test sırasında kanal içi statik test basıncının en az proje işletme basıncında olması gereklidir. C sınıfı kanallarda test basıncı minimum 600 Pa olmak kaydı ile işletme tasarım basıncı sağlanmalıdır.
– Aksi bir durum söz konusu olmadıkça şartnamede düşük basınçlı hava kanalı sistemleri (pek çok konfor alanı) A sınıfı sızdırmaz-lığa sahip olmalıdır. Orta basınçlı sistemler B sınıfı, yüksek basınçlı ve hepa filtre kullanılan hassas alanların kanal sistemleri C sınıfı sızdırmazlığa sahip olmalıdır.
– V.A.V. ve C.A.V gibi hava ayar ekipmanlarına ve otomasyon sistemine sahip olan havalandırma sistemlerinin sağlıklı çalışabilmesi için hava kanalı sızdırmazlık testlerinin standartlara uygun olarak itina ile yapılması hayati önem taşır. Standartlara uygun olarak sızdırmazlığı sağlanmamış olan hava kanalı sistemlerinde otomasyon iş görmeyeceğinden bu yatırımın yapılması boşa harcanan bir maliyet olacaktır.
– Hava kanalı sızdırmazlığı basınç sınıfına göre uygun olmayan sistemlerde sağlıklı olarak test ayar ve dengeleme yapılamaz. Bu tür sağlıksız hava kanalına sahip sistemlerde test ayar ve dengeleme maliyetleri süreç çok uzayacağından dolayı artar. Bu artış kaliteli hava kanalı imalatı ve montaj maliyetlerinin farkından daha fazla olacaktır.
– Şartnamede aksi belirtilmedikçe düşük ve orta basınçlı A ve B sınıfı hava kanalı sistemlerinin %20 si test edilir. Yüksek basınçlı C sınıfı kanalların tamamı test edilmelidir.
– Hijyenik klima sistemi uygulamalarında, işin hassasiyeti dikkate alınarak kanalların tamamı test edilir.
– Ana hatların testi esnasında branşman ayrılma yakalarının ana kanala montajının tamamlanmış ve diğer ucunun körlenmiş olması gereklidir.
– Test edilecek kanal yüzeyinin minimum 10 m2 olması istenir.
– Basınçlandırma testi olarak kullanılan Kanal kaçak testi test edilecek kanalın açık yerlerini konsızdırmaz bir şekilde kapatınız.
– Bu testlere tabi tutulan kanalların metrajının hazırlanarak test personelimize verilmesi durumunda sadece metraj kontrolünün yapılması daha kısa süreceğinden testlerin ekonomik yönden maliyet de azalacaktır.