Doç.Dr. Taşkın Kılıç’ın çabalarıyla Köyümüzde bulunan ballardan alınan numunenin Ar-Ge Sonuç Raporu 20-009 raporunu alarak üreticilere ve köyümüze katkı sağlamıştır.
Bölgemiz balının Prolin değeri 998 çıktığını bu değerin Dünyanın en kaliteli balları ile benzer sonuçta olduğunu, Ayrıca ballarda Sıfır şeker olduğunu bildirmiştir.
bizde yaptığımız eğitim notlarımızı burada paylaşarak katkı sunmak istiyoruz.
İnsanlarda olduğu gibi arılarda da kendi bölgelerine göre uyum sağlayarak ırk özellikleri kazanmışlardır.
Bu güne kadar 24 adet arı ırkı olduğu saptanmıştır.
İYİ ARI IRKI ÖZELLİKLERİ
1- İnsana yakın ve uysal olması
2- Uçuş uzaklığının uzun olması
3- Daha fazla bal ve polen toplaması
4- Kolonilerini temiz tutması hastalıklara karşı dayanıklı olması
5- Coğrafi ve iklim koşullarına karşı dayanıklı olması
6- Hortum uzunluklarının fazla olması. ( yaklaşık 4,5 mm ile 7,5 mm arasında değişir)
7- Ana arının yumurtlama yeteneğinin yüksek olması
8- Oğul eğiliminin düşük olması
ARI IRKLARI
Ülkemizde en çok bulunan ve ülkemize en uygun arı ırkları
İTALYAN ARISI
Sakin çalışkan ve uysaldır. iyi bal toplar. Oğula gitmez, tek olumsuz tarafı yağmacıdır. Avrupa’nın güneyinde ve dünyadaki sıcak bölgelerde tercih edilen bir ırktır. Ülkemizin güneyinde çalışabilen İtalyan arsı aynı zamanda oburdur. Kışın yaklaşık olarak 25 kgr. Bal tüketir.
KAFKAS ARISI
Çok uysal, çalışkan, kış şartlarına dayanıklı, hortumları uzun, oğula gitmeyen, iyi bal ve polen toplayan bir ırktır.
Olumsuz tarafı koloniye çok fazla paropolis getirmesidir. Yani çok fazla dezenfekte yapar. Bu aslında koloninin sağlıklı yaşaması açısından oldukça önemlidir..
Şiddetli soğuk iklimi sever. Sıcak iklimi sevmez.
Ef1-ef2 demek ırkı bozulmuş arı demektir.
KARNİYEL ARISI
Dünyanın en sakin arı ırkı olarak bilinir.bal toplama eğilimi fazla, oğul verme eğilimi yüksektir. Yağmacı değildir. Propolisi az topladığı için hastalıklara kolay yakalanır. Şiddetli soğuk ve sıcak iklimlere dayanıklıdır.
ANADOLU ARISI
İç Anadolu bölgesine yayılmıştır. Anadolu arısının güney kolunda bulunan ırka muğla- aydın arısı denir. Kuzey kolunda bulunan cinsine yığlıca arısı denir. İç bölgelerde bozulmuş cinsine ise kılıç arısı denir.
Ağır kış şartlarına dayanıklıdır. Hastalıklara karşı dirençlidir. İç Anadolu coğrafyasına iyi uyum sağlamıştır. Düşük derecede oğul sevmektedir.
ARICILIĞA NASIL BAŞLANMALIDIR.
ARILIK YERİNİN SEÇİMİ:
1- arılık yeri fabrika, yol kenarı, çöplük gibi alanlardan uzak yerlerde kurulmalıdır. Su kaynağı ve bal kaynağına yakın olmalıdır.
2- Arılar konulmadan önce kesinlikle su kaynağı konulmalıdır.
3- Arının cinsi: bütün bölgelere göre arının cinsi değişmektedir. Bulunduğumuz bölgenin özelliğine göre arı ırkı ile çalışılmalıdır.
4- Genç ana arı ile çalışılmalıdır. En geç iki yılda bir ana arı değiştirilmelidir. Çünkü ana arıda yaklaşık altı bin adet yumurta bulunmaktadır. Bunun dört bin adetini ilk dört yılda tüketir. Ortalama arı ömrü 7 yıldır.
5- Oğul çıkartmamalıyız. Kovandaki eski ana aranın yanına bir miktar işçi arıyı alarak kovanı terk etmesine oğul denir. Bunun için kolonideki ana arı memesi veya yüksük haftada bir defa temizlenmelidir. Bir kavanozun içerisine bir miktar bal alınır. Topladığımız bu yüksükler içine atılırsa arı sütü elde etmiş oluruz. Yüksüklerin içinde arı sütü vardır.
6- Fenni modern kovanlarla çalışılmalıdır. Kovanların ön tarafı düşük arka tarafı yüksek olması gerekir ki kovan içerisinde biriken gaz ağır olduğundan çıkış kapısından daha erken çıkması sağlansın.
KOLONİ BİREYLERİ
Her kovanda bir ana arı 300-400 erkek arı binlerce işçi arı mevcuttur.
KOVAN İÇERİSİNDE ÇERÇEVELERİN KONTRÖLÜNDE YAPILAN YÜKSÜKLER ORTADA İSE KOLONİ ANA ARIDAN MEMNUN DEĞİL.
| OSMAN KETENCİ |
YAPILAN YÜKSÜKLER KENARDA İSE KOLONİ ĞULA GİDİYOR. DEMEKTİR. KOLNİYE HER ZAMAN ESKİ VE YAŞLI ANA ARI TERK EDER
ANA ARI
Döllenmiş yumurtadan yaklaşık olarak 16 sonra doğar. Doğduktan bir hafta sonra çiftleşme olgunluğuna erişir. Kolonu terke ederek havada 8 ile 18 gün arasında erkek arı ile çiftleşir. Çiftleşmesini tamamladıktan sonra bir daha kovanı terk etmez. Çiftleşme süresi üç gündür. Bu süre sonunda bir daha çiftleşmez.
Kovana geri dönmese mutlaka başına bir şey gelmiştir.
Ana arı gelişiminin bütün evreleri süresince işçi arılar tarafında arı sütü ile beslenir. İğnesi vardır ama onu bize karşı kullanmaz kendisine rakip olan ana arıya karşı kullanır. İğnesi düz olduğu için defalarca kullanabilir.
Kovan içerisine salgıladığı FEROMAN kokusu ile koloniyi yönetir. Ortalama ömrü 7 yıldır ama profesyonel yapılan arıcılıkta her iki yılda bir ana arıyı değiştirmek gerekir. Tahmini 6 milyon sperm yumurtası mevcuttur. Günde yaklaşık 2 bin yumurta atar. Böylece neslin devamını sağlar.
YILLARA GÖRE ANA ARI RENKLERİ
Sonu 1 veya 6 ile biten yıllar beyaz
Sonu 2 veya 7 ile biten yıllar sarı
Sonu 3 veya 8 ile biten yıllar kırmızı
Sonu 4 veya 9 ile biten yıllar yeşil
Sonu 5 veya 0 ile biten yıllar mavi ile belirlenir.
İŞÇİ ARI
Döllenmiş yumurtadan 21 günde doğar. İlk 20 günde kovan içi görevlerde çalışır. Son 20 günde kovanın dışındaki görevleri yürütür. Ortalama ömürleri yazın çok çalışmadan dolayı 30 40 gün kışın ise 6-7 ay dır.
İÇ GÖREVLERİ: Kovan içerisinde 0-3 günlükken kendisini ve yavru gözlerini temizler. Yavru gözleri üzerinde dolaşarak yumurtalıkların sıcaklık derecesini ayarlar. (33-35 derece) 3-6 günlükken petek gözlerinden aldığı bal ve çiçek tozlarını karıştırarak 7-8-9 günlük yaşlı larvaları besler. 6-12 günlükken baş bölgesinden arı sütü salgılayarak 4-5-6 günlük larvaları yani genç larvaları besler. Bunun yanı sıra ana arıyı arı sütü ile besler.12-18 günlükken karın bölgesinden bal mumu salgılayarak petek örer kovan temizliği yapar.
Polen tüketirken süt, bal tüketirse bal mumu üretir.18-20 günlükken kovan içerisinde veya dışında nöbet tutar.
DIŞ GÖREVLERİ:1- polen toplamak birgünde yaklaşık olarak 20 ile 50 sefer polen toplar. Her seferinde 12-25 mgr arasında polen taşır.
2- propolis taşır. Propolisi arka ayaklarına yapıştırarak kovana taşır.
3-su taşır. Bal arılarında iki tane mide bulunur. Biri kendi midesi diğeri ise bal midesidir. Su ihtiyaçları olduğunda bal midesiyle su taşır. Günde yaklaşık olarak 50 sefer su taşır.
4-nektar taşıması (bal özü) polen aylarının sonunda bal mideleriyle hep nektar taşırlar. Ortalama sefer sayıları 8-10 dur. Her seferinde 30-50 mgr ağırlığında nektar taşırlar.
YUMURTANIN GELİŞİM SÜREÇLERİ
4-5-6. günde larvalara erkek, işçi ve ana arı larvalarına arı sütü verilir. 7-8-9 günde sadece ana arı larvalarına süt verilir. Erkek ve işçi arı larvalarına sadece polen ve bal karıştırılarak verilir. Larva süreci 6 gündür. 9. Günden sonra larvalara yeteri kadar içerisine yiyecek doldurularak odacıkların ağızları kapatılır. İşte bu döneme pupa dönemi denir. Arının gelişim süresinde yumurta, larva, pupa,ve ergin arı olmak üzere 4 evre geçirir.
SAHTE ANA ARI
Kovan içerisinde her hangi bir sebepten dolayı ana arıyı üretememişse koloni içerisinde bir panik başlar. İşçi arılar arasından bir kaçı gönüllü ana arı olmak ister. Gönüllü olanlara diğer işçi arılar tarafında çok miktarda arı sütü vererek besleme yaparlar. Beslenen erkek arılar. Döl süz yumurta atmaya başlar.
Böylece koloni erkek arı nüfusu ile dolar sonuç olarak bu kolonu kendini kurtaramaz ve söner.
SAHTE ANA ARIDAN KURTULMA YÖNTEMİ
Sahte ana arılı kovan bulunduğu yerden aldırılarak 300 metre uza götürülür yerine temiz boş bir kovan koyulur. Götürdüğümüz kovan açılır. Bir gazetenin veya bir bezin üzerine çırpılır. Oradan kalkan işçi arılar diğer yeni kovana gider. Sahte ana arılar ağır olduğu için uçamaz orada kalır. Yerine koyduğumuz diğer kovana yeni ana arı verilerek yaşantısı sürdürülür kesin çözümdür.
Eski kovandan kalan çıtalar diğer kovanlara dağıtılır. Veya bir kavanoz alınarak temizlenir ve buz dolabında muhafaza edilir. Yeni kovana ana arı verilmeden önce eğer kalan yüksükler varsa onlar temizlenir. Ayrıca boş kovanda gereğinden fazla boş çıta bulundurulmamalıdır. En iyi ana arı birinci günkü larvadan olur.
ARILARDA BESLENME
İlk ve sonbahar aylarında arıların güçlü olması için besleme yapılmalıdır. Fakat ballık üstlük atıldıktan sonra kesinlikle yapılmamalıdır.
Şurup hazırlama: bir litre su kaynatılır, fokurdama işlemi başlayınca soğumaya birakılır. Daha sonra içine iki kilo şeker atılır. Karıştırılır. Bu karışımın içine üç limon sıkılır. Tüm vitamin grupları katılır. İçine bir iki tutam ıhlamur atılır. Hazırlanan bu karışım akşam namazına yakın arıya verilir. Hava sıcaklığı 20 derece ve civarında ise kalın şurup. 25 derecenin üstünde ise ince şurup verilir. Bir kilo şekere bir kilo su katılarak yapılır. Bilimsel çalışmalar göstermiştir ilkbaharın 5 son baharın 5 kilo şeker olmak üzere toplam 10 kilo şeker verilmelidir. Şurup her gün verilmez, üçer gün arayla verilmelidir. Şeker verilirken kovan ayrımı yapılmamalıdır. Hepsine verilmelidir. Kuluçkalıktaki çıtalar kontrol edilir. Örme işi hilal biçiminde ise şurup kesilir. Şurup lama yaparken sağa sola dökülmemelidir dökülen olursa suyla yıkanmalı ve toprak örtülmelidir.
Şekerleme iki çeşit verilir: arılarımızın balı çok varsa şurup azar azar eğer balı yoksa şurup bol verilmelidir.
KEK HAZIRLAMA
Hava sıcaklığı 10 derece ve civarında ise kolonimizin bal ihtiyacını karşılamak için kek hazırlanır.
Kek hazırlanışı: 1 kilogram bal hafif ısıtılır. İçine 3 kilogram pudra şekeri katılır hamur gibi yoğrulur. bu karışımın içine 3 limon sıkılır vitamin grupları katılır ve karıştırılır. Birer kiloluk poşetlere konularak arılara servis edilir.
ARICILIK MALZEMELERİ
İLK BAHAR BAKIMI
Dış hava sıcaklığı 17 derecenin üzerine çıktığı zaman gündüz 11 ile 13 arasında yapılır.
NELERE BAKILIR
Sahte ana arıya kaçan varsa derhal SAHTE ANA ARIDAN KURTULMA YÖNTEMİNDE anlatılan şekli ile kurtulunur.
Ana arının yumurta atması için genç olacak, kovan içi sıcaklığı 33-35 derece olacak, yeteri kadar besin maddesi olacak.
YAZ BAKIMI
10 çıta dolana kadar çıta artırımı yapılmalıdır.
KAT NASIL ATILIR
Kuluçkalık katında pupalı ve arılı iki çerçeve çıkartılır. En uygunu sağdan 3. Cü soldan 3. Cü çıtaların alınmasıdır. Yerine kabarmış çıta varsa kabarmış yoksa temel petek olan çıta indirilir. sonra kat konulur. Çıkardığımız iki çıtayı soldan tarafına gelecek şekilde yerleştirilir. Sağına ve soluna iki çıta yerleştirilir. Kontrollerde çıtalar doldukça artırım yapılır.
Ballıkta çıtalar dolduktan sonra üçüncü kat atılacaksa boş kat ortaya dolusu üste konulur.
İZGARA KOYMA
Ana arı ızgarası mayıs sonu haziran ayı başında konulur. Izgara konulmadan önce bütün katlar indirilir. Kuluçkalıkta ana arı yüksüğü varsa tek tek temizlenir. Ana arının varlığı tesbit edilir. Ballıktaki bütün çıtaların arıları kuluçkalığa çırpılır. Daha sonra araya ızgara konulur. Ballıktaki bütün erkek arı gözleri bozulur. Katlar tek tek yerine konur.
Katlar atılırken çıtalar üstündeki mumlar temizlenmemelidir.
SON BAHAR BAKIMI
BAL HASADI: ülkemizde ortalama ağustos 15 civarında yapılır.
Bal hasadının geldiğini koloni tarafından erkek arılarının kovanın dışına atıldığında anlarız.
BAL HASADI
Bal süzme: 1- çıtanın üçte ikisi sırlanmış ise olgunlaşmış demektir.
2- çıtanın kulaklı olan tarafı sağ tarafımıza gelecek şekilde bal süzme makinesine dikine indirilir.
3- çıtalar süzme makinesine indirilmeden önce sır alma tarağı ile sırı alınmalıdır.
4- süzülen çıtalar kata konulmak üzere akşam beklenerek tekrar kata konulmalıdır. Bu süre üç gün veya arının temizlediğinden emin olduğumuz ana kadar tutulmalıdır. Tekrar alınıp bal kabında veya poşetlerde saklanmalıdır.
5- süzmeye çalıştığımız çıtanın önce yarısı onra diğer yarısı en son kalan süzülmelidir. Yani bir ça en az üç defa süzülmelidir.
SON BAHAR BAKIMI
Bal hasadının hemen ardından kış gelmeden başlanmalıdır. Aşağıdaki işlemler sırasıyla uygulanmalıdır.
1- ilk önce ana arının varlığı tespit edilir.
2- ana arı yoksa hazır ana arı verilmelidir. Birleştirme yapılmamalıdır.
3- varovva mücadelesi kesinlikle yapılmalıdır.
4- başka hastalıkların kontrolü yapılıp varsa derhal mücadele edilir.
5- hemen şurup lamaya geçilmelidir.
6- bölme yapılmak istenen kovanlar tespit edilip yapılmalıdır.
7- açıkta ise kovanların üzerine bıranda çekilmelidir. En güzeli durak modelidir.
8- eylül ekim aylarında noseme mücadelesi muklata yapılmalıdır.
9- bu aylarda kovanlar öne doğru meyil ettirilip giriş deliklerinin yarısı kapatılmalıdır.
10- daralttığımız kovanlardaki çıtaların arasına sağına soluna çuvala sarılmış köpük indirilmelidir.
11- yeteri miktar çıta bırakılıp fazlaları mutlaka çıkartılmalıdır.
12- Kafkas, Karniyol, Anadolu ırkları bir yılda 15 kgr, İtalyan ırkı 25 kgr bal tüketir.
KIŞ BAKIMI
Mümkünse kışa girmeden kovan bakımları son baharın yapılmalıdır. Kış hafif geçerse bal tüketimi fazla olacağından kışın bakımlar sık sık yapılıp ballı çıta veya kek verilmelidir.
-5 derece ile +5 derece arasında ideali 2 derecedir varovva mücadelesi yapılmalıdır.
ARI ÜRÜNLERİ
Polen: en bsit tarifi ile bitkilerin erkek üreme hücreleridir. Polende insan vücuduna faydalı 22 çeşit ana asit 27 çeşit madensel tuz doğal hormon, enzin, pigment ve karbon hidrat fer mont bulunur. Ayrıca A,C,D,F,H,P,B vitaminlerinin tamamı bulunur.
FAYDALARI
KULLANIM ALANLARI
Günde bir tatlı kaşığı yemeklerden yarım saat önce dil altına alınarak ağızda eritilir.
Not: 2 yaşından küçük çocuklar hamile kadınlar çocuk emziren bayanlar çok ağır derecedeki kalp hastaları doktora danışmadan kullanmamalıdır.
POLEN ALMA
Polen ızgaraları kovan onüne takılır polenle gelen arı sıkışarak geçtiği için polen dökülür.
Polen ilk baharın alınmalıdır. Nisan mayıs aylarında haftada bir gün veya günde bir saat sistemiyle
Toplanan polenler güneş görmeyen bir yerde bezin üzerine serilerek kurutulur. Kurutulan polenler etrafı folye ile kapatılmış cam kavanozlarda muhafaza edilir.
ARI SÜTÜ
6-12 Günlük işçi arıların baş bölgelerindeki süt salgı bezlerinden süt renginde yoğurt kıvamında tadı acımtırak olan bir maddedir.
KULLANIMI
Günde bir tatlı kaşığının ucuyla yemeklerden yarım saat önce dil altına alınarak tüketilmelidir.
Not: 2 yaşından küçük çocuklar hamile kadınlar çocuk emziren bayanlar çok ağır derecedeki kalp hastaları doktora danışmadan kullanmamalıdır.
FAYDALARI
ÜRETİMİ
Kovanın biri anasız bırakılır. Bu kovanın sağına soluna 4 er analı ve güçlü kovan konulur. Larva transferi yapılan çıtalardan anasız kovana konularak bir gün bekletilir. Ertesi gün çıkartılarak analı kovanlara birer tane dağıtılarak 2 gün bekletilir. (Ana arı ızgarası mutlaka konulmalıdır. ) 4. Gün kovanın başına gidilerek önce larvalar daha sonra süt toplanır.
OĞUL
Modern arıcılıkta oğulun asla yeri yoktur. Fakat oğul alınıp satılmaktadır. Bunun sektörü de vardır.
OĞUL ENGELLEME YÖNTEMİ
PRUPOLİS
Bitkilerden ağaçlardan çalılardan aldıkları antibiyotik özelliği gösteren maddelere propolis denir.
FAYDALARI
PROPOLİS KAYNAKLARI
Bitki salgıları kavak at kestanesi, söğüt, kızılağaç, göknar erik, meşe, dişbudak gibi ağaçlardan alır.
KULLANIMI
Sakız büyüklüğünde ağıza alınarak dağılma gösterdiğinde tükürerek atılmalıdır. Kesinlikle bütün olarak yutulmamalıdır.
Sıvı propolis bir bardak suya 5-10 damla atılarak içilme şeklinde tüketilmelidir.
PRUPOLİS ALMA
Kovandan birkaç çerçeve çıkartılır çerçeveler aralıklı olarak bırakılır yani seyreltilir. Çıtaların üzerine bir bez örtülür. Işık geleceği için hemen buraları hemen propolis ile kapatır. Baharın polen, yazın bal sonbaharın propolis üretilir.
PAKET ARI
Çeşitli sebeplerden dolayı kolonimizi çoğaltamazsak hazır arı satın alınır. Usülüne uygun olarak birleştirme yapılır. Bu sisteme paket arı denir.
KURALLARI
LARVA
Arı larvası Amerika ve bazı Avrupa ülkelerinde hafif kızartılarak yenir. Çin ve uzak doğu ülkelerinde ise çiğ çiğ tüketilir.,
BAL MUMU
12-18 günlük işçi arıların karın kısımlarında bulunan mum salgı bezlerinden salgılayarak üretirler. Arılar bir kilo mum yapmaları için 10-12 kilo bal tüketirler. Bal tüketimini azaltmak için kabartılmış düzgün muhafaza edilerek kullanılmalıdır.
KULLANIM ALANLARI
ARI ZEHİRİ
Arılar doğduktan birkaç gün sonra karın kısımlarının altında bulundurdukları zehir bezlerinde üretirler. 20 günlükken zehir üretimleri biter. İğneleri dokuz boğum olduğu için sokan arı okunu çıkaramadığı için ölür.
ARI ZEHİRİNİN FAYDALARI
.ARI ZEHİRİNİN ALINMASI
Tarım bakanlığından izin alınarak 0-20 günlük arılardan alınır. Özel olarak hazırlanmış aparatlara hafif elektirik verilerek bulunan cam a birakırlar sonra hijyenik ortamda toplanır.
BAL
Bal arılarının kovanlarında bulunan tatlı maddenin bir çok işlemden geçirilmesi sonucunda elde edilir.
BALIN FAYDALARI
KULLANIMI
Yemeklerden yarım saat önce aç karna tüketilmelidir.
ANA ARI ÜRETİMİ
MİLLER YÖNTEMİ İLE ANA ARI ÜRETİMİ
Kabartılmış bir çıta www şeklinde kesilir. Bu çıta götürülüp kuluçkalıkta tam orta yere yerleştirilir. Ana arının yumurta atması sağlanır. Yumurta atılan çıta alınarak anasız kovana koyulur. 10. Günden sonra ana arı pupaları toplanarak ruşet (küçük kovan) kovanlarına birer birer yerleştirilir. ana arı çiftleşme uçuşuna çıkar. Döner yumurtalamaya başlar bu şekilde ana arı elde edilmiş olur. İhtiyaç halinde kullanılır.
SMİTH YÖNTEMİ İLE ANA ARI ÜRETİMİ
Anasız kovandan 6 çıta çıkartılarak 4 çıtaya düşürülür. Bu çıtalar aralıklı dizilir. Başka bir kovandan aldığımız yumurtalı larvalı çıta getirilip kovanın üzerine çıtaların üstüne yan yatırılır. Anasız kovan boşluklardan aşağıya doğru ana memesi yapmaya başlar. 10. Günden sonra pupalar toplanır. ruşet (küçük kovan) kovanlarına birer birer yerleştirilir. ana arı çiftleşme uçuşuna çıkar. Döner yumurtalamaya başlar bu şekilde ana arı elde edilmiş olur. İhtiyaç halinde kullanılır.
İNCİ YÖNTEMİ İLE ANA ARI ÜRETİMİ
Modüler çıtalar hazırlanır hazırlanan bu çıta analı çıtanın tam ortasına yerleştirilir. Ana arının yumurta atması sağlanır. Yumurtalı ve larva lı çıtalar alınarak rüşet kovanlarına dağıtılır. Bu kovanda kendi ana arısını yapar. ana arı çiftleşme uçuşuna çıkar. Döner yumurtalamaya başlar bu şekilde ana arı elde edilmiş olur. İhtiyaç halinde kullanılır.
JANTER YÖNTEMİ İLE ANA ARI ÜRETİMİ
Özel olarak hazırlanan janter peteğin ortasına yerleştirilir. Ana arının içine girip yumurta atması sağlanır. Yumurtalar larvaya dönüşünce alınıp özel çıtaya yerleştirilir. Anasız kovana konulur burada 2-3 gün bekletilir. Anasız kovandan alınıp analı kovanın ikinci katına konulur. Arada ana arı ızgarası olmalıdır. 10. Günden sonra pupalar toplanır. ruşet (küçük kovan) kovanlarına birer birer yerleştirilir. ana arı çiftleşme uçuşuna çıkar. Döner yumurtalamaya başlar bu şekilde ana arı elde edilmiş olur. İhtiyaç halinde kullanılır.
TİCARİ YÖNTEMLE ANA ARI ÜRETİMİ
Özel olarak hazırlanmış çıtalara larva transferi yapılır. Çıtalar anasız kovana yerleştirilerek 2-3 gün bekletilir. Alınarak güçlü analı kovanın 2. Katına ana arı ızgarası konularak yerleştirilir. 10. Günden sonra pupalar toplanır. ruşet (küçük kovan) kovanlarına birer birer yerleştirilir. ana arı çiftleşme uçuşuna çıkar. Döner yumurtalamaya başlar bu şekilde ana arı elde edilmiş olur. İhtiyaç halinde kullanılır.
BALLI BİTKİLER
GEÇ SONBAHAR VE KIŞIN SALGI POLEN YAPAN BİTKİLER
1- GELİN DUVAĞI: Yayılım alanı 1200m civarı çiçeklenme aralık şubat bal verimi 2-3 polen verimi yüksek
2- DAĞ ÇİLEĞİ: Yayılım alanı 1200m civarı çiçeklenme aralık bal verimi 2-3 polen verimi yüksek
3- ÇİĞDEM: Yayılım alanı her yer çiçeklenme kasım aralık şubat mart bal verimi 2 polen verimi normal
4 KARAHİNDİBA: Yayılım alanı her yer çiçeklenme ilk bahar bal verimi 4 polen verimi normal
5- BADEM: Yayılım alanı her yer çiçeklenme ocak şubat bal verimi 1-2 polen verimi yüksek
İLKBAHARIN SALGI POLEN YAPAN BİTKİLER
1- DEFNE: Yayılım alanı her yer çiçeklenme kasım mart nisan bal verimi 3-4 polen verimi normal
2- AKÇAAĞAÇ: Yayılım alanı her yer çiçeklenme kasım aralık nisan bal verimi 3-4 polen verimi normal
3- SÖĞÜT: Yayılım alanı her yer çiçeklenme kasım aralık nisan mayıs bal verimi 4 polen verimi normal
4- AKASYA: yalancı ve macar iki çeşit akasyası olmak üzere iki çeşidi var. Yalancı akasya mevcuttur Yayılım alanı her yer çiçeklenme kasım aralık şubat mart bal verimi 2 polen verimi normal
Mayıs haziran aylarında bal verir. Macar akasyası temmuz ağustos aylarında verir. Bal verimi 6 polen verimi çok yüksektir.
5- BALLI BABA: Yayılım alanı her yer çiçeklenme nisan bal verimi 5-6 polen verimi yüksektir.
6- LAVANTA: Yayılım alanı her yer çiçeklenme nisan bal verimi 5-6 polen verimi NORMAL
8- ARMUT ELMA ŞEFTALİ KİRAZ,KAYSI,VİŞNE: Yayılım alanı her yer çiçeklenme nisan bal verimi 2-3 polen verimi normal.
9- FİĞ: Yayılım alanı her yer çiçeklenme nisan Mayıs bal verimi 3-4 polen verimi yüksektir.
10- HARDAL: Yayılım alanı her yer çiçeklenme nisan bal verimi 3 polen verimi normal.
11- YONCA: Yayılım alanı her yer çiçeklenme nisan mayıs bal verimi 3-4 polen verimi normal
12- KEKİK: Yayılım alanı her yer çiçeklenme ilk bahar yaz son bahar bal verimi 5-6 polen verimi yüksektir.
13- IHLAMUR: Yayılım alanı her yer çiçeklenme mayıs haziran bal verimi 6 ve üzeri polen verimi yüksektir.
14- İĞDE: Yayılım alanı her yer çiçeklenme nisan mayıs bal verimi 4 polen verimi yüksektir.
YAZ MEVSİMİNDE ÇİÇEKLENEN BALLI BİTKİLER
SONBAHARIN SALGI VE NEKTAR VEREN BİTKİLER
yapılır. Çamın öz suyundan elde edilir. Eylül ekim aylarına kadar salgı yapar bu böceğin salgı yapabilmesi için bol miktarda rutubet ve neme ihtiyacı vardır.
GEZGİNCİ ARICILIK
Üreticilerin daha fazla bal ve polen almaları için arıların bir yerden bir yere götürülmesidir. Burada belirli bir süre kalınır.
GÖTÜRME ŞEKLİ
1- arıların genel hazırlıkları gündüz yapılır. Gece taşınır.
2- taşıyıcı ve yardımcıların aracılıkla bilgilendirilmesi iyi olur.
3- hava sıcaklığı 14 derecenin altında taşıma işlemi yapılmamalı. 35 derecenin üstünde de taşınmamalı.
4- taşıdığımız güzergâhta mola verilmesi gerekli ise araç stop edilmemeli.
5- arılar indirildikten sonra 5-10 Dakka dinlendirildikten sonra kapakları açılmalı.
6- gece yolculuğunu müteakip sabah ilgili yere inilirse arılara duman verilik kapaklar öyle açılmalı.
7- taşıma esnasında kapak veya bölüm açılmalarında durmadan yola devam edilmeli.
8- nakil ilmühaberi birkaç gün önceden alınmalı.
MOBİL ARICILIK
Arıcıların 12 ay boyunca her hangi bir aracın üzerinde yatay kovanlarla yapılan arıcılıktır.
ARI HASTALIKLARI VE BULAŞMA NEDENLERİ
1.Sterilize edilmemiş temel petekler.
2.Arıcıların bizzat kendileri.
3.Her türlü alet ve ekipmanlar.
4.Hastalıklı çerçeve ve larvaların sağlam kovanlara koyulması.
5.Oğul arı.
65.Hastalık taşıyan ergin arı.
7.Yağmacılık
8.Sağlam arıların hastalıklı bölgelere girmesi
9.Hastalıklı kovanların kullanılması.
10.Bal
11.Ana arı
12.Kirli su kaynakları.
AMERİKE YAVRU ÇÜRÜKLÜĞÜ HASTALIĞI
Dünyanın her tarafında görülen oldukça yaygın ve tehlikeli bir hastalık türüdür.
TEŞHİS: pupa döneminde pupalarda içeriye doğru çöküntü ve yırtılmaların
gözlenmesi. Örtü bezi açıldığı zaman kovanın içerisinden tutkal kokusu
gelmesi. Çökmüş gözlere bir kibrit çöpü batırılıp çekildiğinde 2,5 santim gibi bir uzantının bulaşması.
TEDAVİ: hastalığın ileriki safhasında tedavisi yoktur. Kovan kople imha edilmelidir. Yeni başlamışsa tedavisi mümkündür. Öncelikle hastalıklı petekler değiştirilip imha edilmelidir.
Amerikan yavru çürüklüğünün başka bir tedavi şekli ise bir çay kaşığı antibiyotik 10 çay kaşığı pudra şekeri ile karıştırılıp üçer gün arayla en az beş defa arıların üzerine tuzlukla sermeli. Bu işlemin akşam saatlerinde tarlacıların gelmesinden sonra yapılmalıdır.
AVRUPA YAVRU ÇÜRÜKLÜĞÜ
Özellikle ilk baharın soğuk havalardan kaynaklı
görülen daha çok bulaşma yoluyla yayılan bir
bakteri çeşididir. Hastalık daha çok açık gözlerde
görülür. (larvalarda)
TEŞHİS: 1- gözler önce sararır sonra siyahlaşır. Sonrada kurur. Fazla tehlikeli değildir.
2- Kovanın örtü bezi açıldığında kovan içerisinde bozuk et kokusu gelir.
TEDAVİSİ: Hastalığın ileri boyutunda bir tedavisi yoktur. Başlangıç aşamasında tedavi edilebilir. Tedavi şekli Amerika yavru çürüklüğü ile aynıdır.
NOSEMA (İSHAL)
Arıların sindirim sisteminde bozukluklara yol açan bir parazittir. Hastalık
genellikle kirli sulardan bulaşır. Genellikle ilk ve son baharın görülür.
TEŞHİS: 1- Hastalıklı arılar kovanın önünde sürünerek gezerler.
2- Hastalığın ileri safhasında karınlarında şişkinlik kovanın içerisinde ve
dışarısında çok miktarda arı pisliği olur.
TEDAVİSİ: Hastalık her aşamada tedavi edilebilir. Fumidil B ve Nosemba adlı ilaçlar şurupla verilerek tedavi edilir.
ARI BİTİ
Pireden bir az daha kısa ve yuvarlak kestane renginde altı ayaklı her yöne
gezebilen ayakları çengelli bir canlıdır.
TEŞHİS: Arıların üzerinde arının polenini sütünü çalarak beslenen bir canlıdır.
Çıplak gözle görülebilir.
TEDAVİ: Varrova mücadelesi yapılması yeterlidir.
Daha çok ilk baharın görülür. Arıların uzun
süre kapalı kalması ekşimiş bozulmuş şurup
verilmesi. Rutubet soğuk hava şartları ve bal
bulunmaması gibi durumlardan çıkmaktadır.
TEŞHİS: İshale yakalanmış arılar koyu renk yapışkan ve çok
kötü kokulu bir dışkı çıkarır.
TEDAVİ: bulaşıcı ve mikrobik değildir. mevsim ilerledikçe kendiliğinden geçer.
KİREÇ HASTALIĞI
Daha çok rutubet ve nemden kaynaklanan
bir çeşit mantar türüdür.
TEŞHİS: Hastalıklı larvalara kireç dökülmüş
şeklini alır. Çıplak gözle rahat gözükebilir.
TEDAVİ: hastalıklı larvanın bölgesi kesilip alınır.
TAŞ HASTALIĞI
Rutubet veya nemden kaynaklanan bir çeşit mantar hastalığıdır.
TEŞHİS: Peteklerdeki larvalar taş rengini alır.
TEDAVİ: bu hastalığın tedavisi yoktur. Kovanları dezenfekte
etmek petekleri yapmak lazım. Bu hastalık balda yaşadığı için
insana geçer.
TORBA HASTALIĞI
Pupa döneminde yavruların üşütülmesinden dolayı görülen bir hastalıktır.
TEŞHİS: Kurtçuklar içi su dolu tornaya benzer. Bir cımbızla tutulursa turba şeklini alır.
TEDAVİ: Hastalık bulaşıcı değildir. hastalıklı bölgenin kesilip alınması yeterlidir.
TRACYA PARAZİTİ HASTALIĞI
Parazit arıların soluk borusuna girerek burada üremesi sonucu arıların
ölmesine neden olur.
TEŞHİS: hasta arılar kovanın önünde sürünür zıplar.
TEDAVİ: Varrova mücadelesi yapılması yeterlidir.
UYUZ (ARI AKARI)
Arıların göğüs kısmında bulunan deliklerden içeri girerek burada
yerleşip çoğalmasından meydana gelir. Arının ölmesine neden olur.
TEŞHİS: hasta arılar kovanın önünde sürünürler sürünürken kanat çırparlar.
TEDAVİ: Varrova mücadelesi yeterlidir.
PETEK GÜVESİ
Küçük ve büyük petek güvesi olarak iki çeşittir. Genellikle arısız çıtaların
üzerine yumurta atarak çoğalırlar. Larva dönemine geçince arılara ciddi
anlamda zarar verirler. Bal arıları özellikle bunların kokusundan nefret ettikleri için
kovanı terk ederler.
TEŞHİS: çıplak gözle rahatlıkla görülebilir.
TEDAVİ: Kovanın içerisinde arının gücüne göre çıta bırakılmalıdır. Arının ayağının değdiği yerde hastalık olmaz. Kovanda boş çıta bırakmamak lazım. Güveli çıtaları derin dondurucu da birkaç gün beklettikten sonra çıkartıp güçlü kovana koyularak temizletmek lazım. Kovan içerisindeki çıtalar tabana değmemesi gerekir. Elimizde boş kabarmış çıta varsa bal poşetine koyularak ağzı koli bandı ile bağlandıktan sonra saklamalıdır.
EŞEK ARISI
Bal arılarından daha ince kuvvetli yapıya sahiptir. Kovanlara girince büyük zararlar verir. Özellikle kuru kurak mevsimlerinde daha çok zarar verirler.
TEDBİRLERİ: 1-Kovanlar ana arısız bırakılmamalı
2- Son baharın giriş delikleri daraltılmalıdır.
3- kovanlar sık sık kontrol edilip delik ve korunmasız yerler
kapatılmalıdır.
4- Son baharın arılığımızın etrafına eşek arısı tuzakları konmalıdır.
KARINCALAR:
Bal arıları gibi sosyal yaşayan böceklerdendir. Koloni şeklinde yaşarlar.
Özellikle zayıf güçsüz kovanlara musallat olurlar. Çok zor durumda kalan arı kolonisi
kovanı terk eder.
TEDBİRLERİ: Kovanları yerden 25-30 sm yukarıya koymalıyız. Şurup lama yaparken çok dikkatli davranıp etrafa dökmemeye çalışmalıyız. Karıncaların bol bulunduğu yerlere kovanları koymamalıyız. Otomobil lastiklerinin üzerine koymak ta bir yöntem olabilir.
ARI KUŞU
Göçmen bir kuştur. Arılığa uğradığı zaman çok büyük zararlar vermektedir.
Bir arıkuşu bir günde 400 adet arıyı havada yakalayarak yuvasına
götürmektedir. Özellikle ana arının çiftleşme uçuşuna çıkması
esnasında yakalaması arı kovanımızın sönmesi e neden olmaktadır.
TEDBİRLER: Silah atarak ses ile korkutulmalıdır.
FARE KİRPİ AYI
Fareler arıların kış uykusuna girmesini fırsat bilerek kovana
girerler.Çok büyük zarar verirler. Kirpi ise kovan giriş deliğinde
bekleyerek kovana vurur ses i duyan arılar kontrole çıkınca onları yer.
Ayı ise özellikle Karadeniz bölgesinde aracılara çok büyük zararlar vermektedir.
YAKI BÖCEĞİ
Yakı böceği çiçeklerin üzerine konarak yumurta
yaparlar. Polen veya bal toplamaya gelen arıların
üzerine yapışarak kovana taşınmış olur. Kolonide arının yumurta ve larvasını yiyerek beslenir. Arının
sönmesine neden olur.
TEŞHİS: Larvalar çıplak gözle de görülebilir.
TEDAVİ: Varrova mücadelesi yapılması yeterlidir.
KÜÇÜK KOVAN BÖCEĞİ
Küçük kovan böceği kumlu topraklarda
yaşamayı sever. Kumlu topraklara bıraktıkları
larvalar arıların üstüne bulaşır. Kovana taşınan
larva arı larvasını yiyerek arının sönmesine neden olur.
TEDAVİ: Varrova mücadelesi yapmak yeterlidir.
VARROVA
Dünyanın her tarafında görülen en tehlikeli ve yaygın olana bir arı hastalığıdır. Dört bacağı olan ağız yapısı emici ve sokucu özelliğindedir. Bu özelliğinden dolayı larva döneminde pupa döneminde ve ergin arı döneminde kanını ve canını emerek arılara büyük zararlar vermektedir. İlk baharda arıların kuluçka faaliyetlerine başlamalarını fırsat bularak varrovalar da kuluçka atmaya başlarlar. Bu süreç son bahara kadar devam eder. Dişileri kırmızı erkekleri beyazımsı renktedir.
TEDAVİ YÖNTEMİ:
1- Fiziksel Yöntem: bu mücadele yönteminde özel üretilmiş kovana taşınan koloni kovan içerisindeki sıcaklık 46 derece ye çıkartılarak %74-90 arası verim alınarak mücadelesi yapılır.
2- a) Biyolojik Yöntem: yapılan bilimsel çalışmalar göstermiştir ki varrova erkek arı gözlerini daha çok sevmektedir. Bu durum göz önüne alınarak bu kovanın içerisine erkek arı gözü olan çerçeve yerleştirilerek 20 gün bekletilmeli 20 günden sonra alınarak uzak bir yerde yakılarak imha edilmelidir.
2- b) mücadelenin diğer bir yöntemi çıtanın en alt bölüm peteği kesilerek kovana konulur. Buraya işçi arılar tarafından daha geniş erkek arı gözü yaparlar. Varrova bu gözleri çok sevdiği için buraya yumurta atarlar.
0 gün sonunda burası kesilerek alınıp imha edilir.
3- Kimyasal Yöntem: kimyasal ilaç kullanılarak yapılan mücadele
BU EĞİTİM NOTU Osman KETENCİ den alınmadır.
Osman KETENCİ