Küçük Tekne Kullanırken Dikkat Edilecekler

Ülkemizde, balık tutmak, denize girmek, gezmek gibi amaçlarla küçük teknelerle denize açılan kimi vatandaşlarımızın hayatlarını kaybetmeleri hepimizi üzüyor. Bu can kayıplarının basit önlemler ve bilgi yle, hiç yaşanmamış olabileceklerini bilmek ise üzüntümüzü arttırıyor.

Kazaların genel profiline bakıldığında, dıştan takma motorlu ya da kürekli teknelerle denize, göl ve nehirlere açılanların, “teknenin devrilmesi” sonucu suya düştüklerini, ardından da yüzme bilmeyişleri başta olmak üzere, yorgunluk, hipotermi gibi nedenlerle boğularak can verdiklerini, görüyoruz.

Teknelerin neden devrildiklerini, devrilmelerinin önlenmesi için yapılacak ve yapılmayacakları bilmek, kazaların başlıca nedenlerini ortadan kaldıracaktır.

Hepsinden önemlisi, tekneyle açılırken, süre, mesafe, hava şartları ne olursa olsun, HER ZAMAN CAN YELEĞİ KULLANMAK da can kayıplarını en alt seviyeye indirecektir.

TEKNE, KANO, JETSKİ YA DA BENZERİ DENİZ ARACI KİRAYA VERENLER, İSTİSNASIZ TÜM MÜŞTERİLERİNİN CAN YELEĞİ GİYDİĞİNDEN EMİN OLMALI, OLASI BİR KAZA DURUMUNDA NE YAPMALARI GEREKTİĞİ KONUSUNDA ONLARI ÖNCEDEN BİLGİLENDİRMELİ, CAN YELEĞİ KULLANMAYI REDDEDENLERE, ARAÇ KİRALAMAKTAN UZAK DURMALIDIRLAR.

AYRICA YETKİLİLERİN, CAN YELEKSİZ DENİZ ARACI KİRALAYAN FİRMALARI DENETLEMELERİ, CAN KAYIPLARINI AZALTACAKTIR.

KÜÇÜK TEKNE KAZALARININ GENEL NEDENLERİ

(Kürekli ya da dıştan takma motorlu küçük tekneler)

  1. Hatalı yük dağılımı
  2. Aşırı yükleme/teknenin taşıyamayacağı sayıda üzerinde insan
  3. Deniz/göl şartlarını gözetmeden hızlı seyretmek
  4. Özellikle dalgalı denizde/gölde keskin dönüşlerle fiyaka yapmak
  5. Hareket halindeki teknede ayağa kalkmak
  6. Yakıt sızıntısı
  7. Yakıtın bitmesi
  8. Yüzenlerin arasına tekneyle girmek
  9. Yüzme bilmemek
  10. Tornistanda (geri yolda) fazla hızlı gitmek
  11. Teknenin tasarımına uygun olmayan deniz/göl şartlarında açılmak.

YAPILMASI GEREKENLER:

  1. Her zaman, her şartta, yüzme bilsek de CAN YELEĞİ kullanıyoruz.
  2. Hareket etmeden önce teknenin içindeki suyu boşaltıyoruz.
  3. Yük/insan dağılımına önem veriyoruz. ( Şekil 1-5 )
  4. Tekne motorluysa, yakıtı kontrol ediyor, mevcut yakıtla ne kadar yol gidilebileceğini öğreniyoruz.
  5. Hava/deniz şartları sert ise, tekneyi fazla yüklemiyoruz.
  6. Açılmadan önce, karadaki bir dostumuza/yakınımıza,ne zaman, nereden yola çıktığımızı, nereye varmayı planladığımızı, yaklaşık varış saatimizi, teknede kimlerin bulunduğunu bildiriyoruz.
  7. Tekneye girebilecek suyu boşaltmak için yanımızda uygun kap/çamçak bulunduğundan emin oluyoruz.
  8. Tekne motorlu da olsa, ıskarmozlara bağlı ve küpeşteye kaldırılarak sabitlenmiş ya da tekne içinde yatırılmış kürekler bulunmasına mutlaka özen gösteriyoruz.
  9. Sert ve dalgalı suda hızlanmıyor, yavaşlıyor hatta gerektiği noktalarda (bize yaklaşan dik bir dalgada) gazı tamamen kesiyoruz. ( Şekil 6. )
  10. Hızlı ilerliyor olsak bile dönmek için dümen kırmaya başlamadan önce yavaşlıyoruz.
  11. Limanların içinde çok yavaş hareket ediyoruz. (Çünkü yaratacağımız dalga, içinde insan olmasa da bağlı teknelerin sallanmasına, böylece halatlarının ve koçboynuzu gibi donanımlarının zarar görmesine neden olur.)
  12. Tekne devrildiğinde ne yapmamız gerektiğini biliyor/bilmiyorsak öğreniyoruz.
  13. İlerlerken, dalgaları bordadan almıyor, güvenle başomuzluklardan alabilmek için de hız kesiyoruz. ( Şekil 6 .)
  14. Dıştan takma motorların emniyet kordonlarını (kullanıcı denize düştüğünde motorun durmasını sağlayan spiral kablo) bacağımıza ya da can yeleğimize bağlıyoruz . Jetski ve benzeri araçlarda da aynı kurala dikkat ediyoruz.
  15. Havanın kötüleşmekte olduğunu fark ettiğimizde, olası en kısa yol ve zamanda limana dönüyoruz.
  16. Seyreden teknede hareket etmek zorunda kalırsak, bunu, teknenin orta bölgesinde, ayağa kalkmadan, dengeyi gözeterek yapıyoruz.
  17. Teknede bolca oturacak yer olmasının, mümkün olan her yere birinin oturması gerektiği ve teknenin tüm bu yükü taşıyabileceği anlamına gelmediğini biliyoruz.
  18. Gerektiğinde sinyal verebilmek, başka deniz araçlarını ya da karadakileri varlığımızdan haberdar edebilmek için yanımızda gündüz bir ayna, geceleri de bir el feneri bulundurmaya özen gösteriyoruz. ( Şekil 7 )

YAPILMAYACAKLAR:

  1. CAN YELEKSİZ deniz/göle/Gölete/nehire açılmıyoruz.
  2. Tekneyi sallayarak şakalaşmıyoruz.
  3. Hareket halindeki teknede ayağa kalkmıyoruz.
  4. Yüzenlerin arasına tekneyle girmiyoruz.
  5. Seyirde dalgaları bordadan (yandan) almıyoruz.
  6. Sert havada hızlanmıyoruz. ( Şekil 6 .)
  7. Hızlı seyrederken, keskin şekilde dönmüyor, KESİNLİKLE önce yavaşlıyor, sonra ağır ağır dümen kırıyoruz.
  8. Başka teknelere fazla yaklaşmıyoruz.
  9. Bizim teknemizden daha büyük ve hızlı teknelerin yarattığı dalgaya hızla girmiyoruz.
  10. Tekne devrilse bile, batmadıkça, tutunmamızı sağlayan bir unsur olacağından, asla terk edip uzaklaşmıyoruz.
  11. Dalgalı denizde kimsenin teknenin burnunda oturmasına izin vermiyoruz.
  12. Suya düştüğümüzde, çok su emip ağırlık yapanlar ve ayakkabılar hariç, üzerimizdeki giysileri çıkartmıyoruz. Çünkü giysiler, vücut sıcaklığımızı korumaya yardımcı olur. (Bkz. Hipotermi Nedir? )
  13. Motora geri yol vereceğimiz zaman (tornistan), bunu dalgalara karşı yapmıyoruz.

KÜÇÜK TEKNEDE YÜK DAĞILIMI

HATIRLATMA : Ülkemiz mevzuatı gereği, “ Motoru on beygir gücünden az özel tekneleri, sadece kürekle yürütülen motorsuz tekneleri, kanolar/kayaklar ile ulusal ve uluslararası yarış sınıfı (…) spor amaçlı tekneleri kullananlarda ADB * aranmaz.”

MOTORU 10 BEYGİR GÜCÜNDEN BÜYÜK TEKNELERİ KULLANMAK İÇİN

ADB SAHİBİ OLMAK GEREKMEKTEDİR .

* ADB : Amatör Denizci Belgesi. Hakkında bilgi sahibi olmak için tıklayınız.

TEKNEYE HER ZAMAN

CAN YELEĞİ İLE BİNMELİYİZ.

Şekil 1. YÜK DAĞILIMI ÇOK ÖNEMLİDİR.

Şekil 2. DENGEYİ HER ZAMAN GÖZETMELİYİZ.

Şekil 3. BİR TARAFTA TOPLANMAKTAN KAÇINMALIYIZ. BÖYLESİ BİR DURUMDA DÖNERKEN TEKNE ALABORA OLABİLİR.

Şekil 4. KIÇ TARAFTA TOPLANIRSAK TEKNENİN BAŞI SUDAN KESİLİR, BUNA ENGEL OLMALIYIZ. BU DURUM, TEKNENİN AYNASINI DA TEHLİKELİ ŞEKİLDE DENİZE YAKLAŞTIRIR.

Şekil 6 . TEKNE, DALGALAR BÜYÜDÜKÇE YAVAŞLATILMALI, HATTA GEREKİRSE DURDURULMALIDIR.

Şekil 7 . Gece sinyal vermek için teknede el feneri bulundurmak yaşamsal önem taşır. Ayrıca Uluslararası Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü, bunu bir kurala bağlamıştır, Kural 23 d(ii) : “ Azami hızı 7 deniz milini geçmeyen, boyu 7 metreden küçük, kuvvetle yürütülen bir tekne, bu Kuralın (a) paragrafında belirtilen fenerlerin yerine, her yönden görünür bir beyaz fener ve uygulanabildiği takdirde aynı zamanda borda fenerlerini de gösterebilir. ”

Kural 25 d(ii) ’de de kürekli tekneler ele alınmıştır: “ Kürekli bir tekne, bu Kurallarda yelkenli tekne için belirtilen fenerleri gösterebilir. Bunu yapmadığı takdirde çatışmayı önleyecek kadar yeterli bir süre içinde gösterilmek üzere, bir elektrikli cep fenerini veya beyaz bir ışık gösteren ve yanık halde bulunan bir feneri el altında hazır bulunduracaktır. ”

Şekil 5. TEKNENİN BURNUNDAKİ AŞIRI AĞIRLIK, EN KÜÇÜK DALGADA

BAŞ TARAFIN SULARA GÖMÜLMESİNE NEDEN OLABİLİR.

HİPOTERMİ NEDİR?

Hipotermi, ısı geçişi nedeniyle vücut iç sıcaklığının düşmeye başlaması olayıdır. Suyun soğuk olması, hipotermiyi hızlandırır. Tekneyi terk eden kazazedenin başına gelebilecek en büyük felaket vücut sıcaklığının soğuk(su/rüzgâr) etkisiyle 35 derecenin altına düşmeye başlamasıdır. Araştırmalara göre 5 ‘lik suda giyimli kişi 1 saat, giyimsiz kişi 20-30 dakika, 15’lik suda giyimli kazazede 5, giyimsiz kazazede 2 saat, 25’lik suda ise giyimli kişi 16, giyimsiz kişi 12 saat dayanabiliyor. (Kaynak: Amatör Denizci Elkitabı/Sezar ATMACA, ADF Yayınları )