Kutupsal Alım Yöntemi
Kutupsal alım yönteminde arazi noktalarının yatay konumları ile yükseklikleri birlikte
belirlenir.
1-Kutupsal Alım Yöntemi
Koordinatları ve yüksekliği (kotu) bilinen bir harita sabit tesisine (poligon, nirenginoktası
vb.) elektronik teodolit aleti kurularak ölçülecek noktaların konumları kutupsal yöntemle, yükseklikleri ise trigonometrik olarak belirlenir. Açı ölçümleri sabit doğrultu üzerinden yapılır ve grad cinsinden ifade edilir.
Kutupsal Alımın Kullanıldığı Yerler
-
Yol projelerinin yapımında
-
Havai nakil hatlarının etütlerinde
-
Konut, fabrika ve inşaat alanlarında ehir imar planlarının yapımında altlık olarak kullanılacak
hâlihazır haritaların alım işlerinde
-
Daha önceden hazırlanmış fakat düzeç eğrileri arasındaki kot farkı bazı projeler için yetersiz olan haritaların bütünleme alım işlerinde
Arazi İşlemleri (Elektronik Alete Göre Arazi İşlemleri)
-
Kutupsal alım yapılacak alanda koordinatları bilinen bir ve daha fazla nokta belirlenir.
-
Kutupsal alım yapılacak alanda poligon ağı kurulur.
-
Kutupsal alımı yapılacak alanın ölçü krokisi hazırlanır.
Bunlar tamamlandıktan sonra kutupsal alım işlemini yapacak ekip,aralarında görev bölümü yapar. Bir
kutupsal alım ekibi; bir alet operatörü, bir krokici,bir veyaiki reflektörcü olmak üzere yaklaşık üç-dört kişiden oluşur.
Bu ölçü işlemi,poligon noktalarından polar koordinat (kutupsal) sistemine göre
yapılır.
Kutupsal alım işleminde yatay açı, düşey açı ve eğik mesafe ölçülmektedir.
Kutupsal alım yöntemi, hemen hemen bütün haritacılık işlemlerinde (yol ve demir yolu projelerinin yapımında, havainakil hatları etütlerinde, konut ve fabrika inşaatı alanları ile imar planı yapımına altlık oluşturacak hâlihazır harita alımı işlerinde) uygulanmaktadır.
Alet Operatörünün Görevleri
-
Aleti ölçü yapılacak poligon noktası üzerine kurup düzeçler.
-
Alet yüksekliğini ölçer (alet yüksekliği aletin yatay ekseninden, poligon noktası üzerine olan düşey uzaklığıdır).
-
Poligon noktasına tutulan reflektördeki değerleri okur.
Krokicinin Görevleri
-
Dikkatli çalışmalıdır çünkü krokici,kutupsal alım ekibinin en önemli elemanıdır
-
Krokici işini iyi bilmelidir çünkü haritanın doğruluk derecesi krokicinin arazide reflektör tutulan noktaları iyi seçip seçmemesine bağlıdır.
-
Krokici önceden veya ölçü sırasında arazinin bir krokisini yaparak reflektör tutulan yerleri işaretler, yanına numarasını yazar.
-
Reflektör tutulan yerler; çizimde detayların iyi çizilebilmesine olanak verecek şekilde seçilmelidir.
-
Eş yükseklik eğrilerinin araziyi sağlıklı gösterebilmesi için noktaların gereken yerde ve sıklıkta alınıp ölçülmesi sağlanmalıdır.
-
Bunu sağlamak için karneci; arazinin tepe, dere, boyun noktaları ve eğim değişimleri gibi karakteristik noktalarında reflektör tutulmasını sağlayarak
ölçü yaptırır.
-
Ölçü krokilerine ölçüyü yapan alet operatörünün ve krokicinin adları, ölçü yapılan gün, ölçü yapılan yerin (şehir, kasaba veya köy) adı, kroki numarası,
ölçü yapılan poligon noktalarının numaraları ile krokideki ilk ve son noktaların numaraları yazılır.
Reflektörcünün Görevleri
-
Krokicinin gösterdiği yerlere reflektörü düşey durumda tutar. Alet operatörü, reflektöre uygulama yaptıktan sonra bir işaretle okumanın yapıldığını bildirince reflektörü başka bir noktaya götürür.
-
Kutupsal olarak yerleşik alan dışındaki demir yolu, hendek, çit, şev, yol, tonç, ark, telgraf direkleri, kuyu, tel örgü gibi bütün doğal ve yapay ayrıntılar; bütün doğal ve yapay sınırlar; bağ meyve ve gül bahçeleri; zeytinlik, fidanlık, incirlik, çayır, tarla, mera ve ormanlık gibi kültür sınırları aslına uygun olarak çizilebilecek sıklıkta nokta alınarak ölçülür. Bunlardan başka kayalıklar, kumluk ve dere yatakları, döküntü sel yarıntıları ve izleri, kum taş ocakları sınırları uygun şekilde noktalar alınarak ve yardımcı ölçüleri krokide gösterilerek ölçülür.
-
Mesken olmayan alanlardaki binalar, köprü, çeşme ve muntazam duvar gibi sabit tesisler meskenli sahalarda olduğu gibi ölçülür.
-
Bütün ölçüler bittikten sonra bir özet çizelgesi hazırlanır ve ölçü krokilerinin başına eklenir. Bu özet çizelgesinin çizim sırasında aranılan krokileri kolayca bulmak için kullanılır.
Bu özet çizelgesinde sırasına göre poligon numarası, ölçü yapılan poligon numaraları, her poligondaki kutupsal noktaların başlangıç numaraları ve bütün numaralar bulunur.
