Gerçekleşen trafik kazalarında kazaya karışan araçlarda maddi hasar oluşması kaçınılmaz bir neticedir. Araçlarda meydana gelen zarar miktarı kazanın koşullarına göre değişiklik göstermektedir. Kazadan sonra değer kaybı, onarım giderleri, hasar yüzünden araçtan yararlanmadan yoksun kalma gibi talepler uygulamada karşımıza dava konusu olarak çıkmaktadır. Bu davaların hukuki dayanağı Türk Borçlar Kanunu’nun 49.Maddesinde düzenlenen haksız fiilden kaynaklanan zarar ve ziyandan sorumluluktur.
Davalarda kural olarak, davacı aracın maliki ile bazen aracı bir sözleşmeyle zilyet olan kişi; davalı ise aracın işleteni, aracın sürücüsü, sigorta limitiyle sınırlı olarak zorunlu ve ihtiyari mali sorumluluk sigortacısı ve kazada kusurlu bulunan diğer kişilerdir.
Kazada sorumluluğu gündeme gelebilecek kişiler çeşitli sıfatlara haiz olabileceği gibi birden fazla kişinin sorumlu olduğu hallerde müteselsil sorumluluk söz konusudur. Müteselsil sorumluluğun söz konusu olduğu hallerde davacı zararının tamamını veya fazlaya ilişkin hakkını saklı tutarak bir kısmını tazmin için dilediği zarar verene başvurabilir. Sorumluların tamamına karşı dava açabileceği gibi sorumlulardan sadece birine de davayı yöneltebilir.
Müteselsilen sorumlu olanlardan her biri kusur oranı gözetilmeksizin zararın tamamından sorumludur. Zararın tamamını tazmin eden sorumlu kişi, iç ilişkide diğer sorumlulardan kusurları oranında talepte bulunabilir. Bu bakımdan kendi kusur oranından fazlasını tazmin eden kişi yaptığı ödemeyi diğer sorumlulardan rücuen tahsil eder.
Araçta meydana gelen maddi zararın tespiti hususu aracın kısmen hasarlı veya tamamen hasarlı olmasına göre farklılık arz etmektedir. Aracın tamamen hasarlı olması artık kullanılamaz hale gelmesidir. Bir başka anlatımla aracın onarım giderlerinin, meydana gelen değer kaybının aracın sürüm değerinden fazla olması, aracın artık eski haline getirilmesinin mümkün olmaması hallerinde aracın tamamen hasarlı olduğu kabul edilir.
Aracın gerçek değerinin tespiti yargılama aşamasında bilirkişi tarafından gerçekleştirilir. Araç eğer kısmen hasarlı ise aracın onarımı suretiyle zararın giderilmesi söz konusudur. Bu durumda onarım giderlerinin talep edilebilmesi için aracın tamir ettirilmiş olması veya olmaması önem arz etmez. Onarım giderleri olarak boya, yedek parça, işçilik, nakliye gibi giderler örnek gösterilebilir.
Değer kaybı bakımından aracın ekonomik ömrünü doldurmamış veya daha önceden hasarlanmamış olması gerekmektedir. Yargıtay’a göre aracın kaza tarihindeki hasar görmemiş ikinci el piyasa değeri ile kazadan sonra onarılmış halinin ikinci el piyasa değeri arasındaki fark kriterine uyularak değer kaybı zararının hesaplanması gerekir.
Kazada zarar görenin ağır kusurunun olmaması, karşı tarafın kusurlu olması, zarar görenin aracının kazadan önce sağlam ve orijinal olması halinde zarar gören tazminat istemiyle zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her halde kaza tarihinden itibaren on yıl içinde dava açabilir.
Trafik kazası sebebiyle aracından yoksun kalan kişi eğer aracını mesleki faaliyetinde kullanıyorsa ve mahrumiyetini ispat edebiliyorsa talebe bağlı olarak mahkeme tarafından uygun görülen bir tazminata hükmedilir. Uğranılan zararın hesaplamasında bilirkişiye başvurulacağı üzere zarar görenin aracı mesleki amaçla kullandığını ispatlayabilmesi için de genelde tanık deliline başvurulur. Araç mahrumiyeti tazminatı hesaplanırken zarar görenin mesleği, işin mahiyeti, kazanç kaybı, ev ile işyeri arasındaki uzaklık dikkate alınarak aracın kullanımda olması halinde bu süre zarfında yapacağı zorunlu giderlerin tespit edilip zarardan indirilmesi gerekir. Bu hususta ispat yükü zarar görende olup herhangi bir delil sunulmaması halinde mahkeme hakkaniyete uygun bir bedeli tayin ve takdir eder.
Hasarın meydana geldiği trafik kazalarında tutanakların önemli olduğunu bilmelisiniz. Maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağının taraflar üzerinden doldurulması önem arz ediyor. Bu tutanak sürücü belgesi olmadığı taktirde taraflar üzerinden doldurulmaması gereklidir. Bir de yaş küçüklüğü durumlarında da geçerli olmayacaktır.
Alkol kullananların da tutanakta yer almaması söz konusudur. Kamu kurumlarına ait olan araçlarda da tutanaklara yer verilmiyor. Bunun gibi değerleri göz önüne alarak tutanağa yer verilmelidir. Maddi hasarlı trafik kazasından sonra yapılması gerekenler konusunda öncelikle bu durumlar geliyor. Tutanak konusunda anlaşmazlıklar olursa da mutlaka polisi aramalı ve duruma müdahale etmesini sağlamalısınız.
Burada maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağı nasıl doldurulur ve kaza zaptının önemli olduğunu göreceksiniz. Trafik polisini arayarak zapta yönelik harekete geçebilirsiniz. Alkol raporu dahi mühim olacaktır. Konum değişimi olmadan araçların sabit kalmasına da dikkat etmelisiniz. Maddi hasarlı trafik kazasında yapılması gerekenler olarak ifadelerin ve görgü tespitlerinin de yapılması gereklidir. Trafik poliçelerinin fotokopileri ile ehliyetlerin de fotokopileri gerekecektir.
Aynı şekilde ruhsat fotokopisini de ihtiyaç duyuluyor. Araçların fazla hasar alması halinde çalışmaması söz konusudur. Bu durumlarda kasko poliçelerine bağlı olarak asistan hizmetlerine başvurabilir ve çekici imkanlarından yararlanabilirsiniz. Burada araçların fotoğraflarını da çekerek daha garanti bir şekilde ilerleme sağlayabilirsiniz.
Trafik kazası tespit tutanağı, “kaza yerinin durumu ile kazaya ilişkin iz ve delillerin, kazaya karışan sürücülerin, varsa ölü veya yaralıların, hasar veya zarara ilişkin bilgilerin, kaza gün ve saati ile gerekli görülen diğer hususların belirtildiği, kazaya ve olay yerine ilişkin bir kroki de ihtiva etmesi gereken, taraflarca yahut trafik zabıtası veya genel zabıtaca düzenlenen, aksi sabit oluncaya kadar geçerli bir tespit tutanağı”[2] şeklinde tanımlanabilir.
Kaza tespit tutanağı düzenlemedeki amaç, kazanın meydana geliş şeklini göstermek olup tutanaklar, tarafların kusur oranları göstermez. Zira kazaya karışan tarafların kusur derecelerini belirleyecek olan sigorta şirketidir.
Sigorta işlemleri açısından oldukça önemli olan kaza tespit tutanağının, maddi hasarlı trafik kazası halinde, kazaya karışan taraflarca hazırlanması zorunludur. Ancak aşağıda sayılan hallerde kaza tespit tutanağı sürücüler tarafından tutulmaması gerekmektedir:
Yukarıdaki durumlardan birinin geçerli olduğu halde kaza tutanağı trafik ekipleri tarafından tutulmalıdır. Aksi halde taraflar arasında düzenlenmiş kaza tespit tutanağı geçerli olmayacaktır.
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın