Miras paylaşımı aşamasında sorun yaşandığı zaman sıkça sorulan sorulardan biri mirasta tenkis davası nedir? s orusudur. Tenkis davası, miras bırakan kişinin tasarruf hürriyetini geçip, saklı olan ve aynı zamanda pay sahibi mirasçıların mevcut miras hakkına yaptığı ihlalin giderilmesi ve miras bırakan kişinin gerçekleştirdiği tasarrufun hukuk çerçevesinde çekilmesine yönelik başlatılan davadır.
İçindekiler
Mirasın tenkis davasının başlatılması için gereken harç oranı miras olan mal veya mülkün değerine göre belirlenir. Bu aşamada dava açılacağı zaman avukata yardımıyla harç hesaplaması yapılır. Aynı şekilde dava sürecinde ortaya çıkan masraflar da bu şekilde düşecek veya yükselecektir.
Burada önemli olan bir başka husus davanın iki ya da üç yıl sürebilme ihtimalidir. Çünkü davanın uzamasına bağlı olarak ücretler de değişim gösterebilir. Bu masrafın ödenmesi konusunda avukatınızın yükümlülüğü yoktur. Tüm masraflar müvekkilin şahsına aittir. Bu konu 1136 Avukatlık Kanunu ile güvence altına alınmıştır.
Miras için açılan tenkis davasında zamanaşımı süresi on yıl olarak belirlenmiştir. Mevcut süre dolduktan sonra kişinin defi usulüyle isteklerini bildirmesi mümkündür. Bu yöntem, tendik davasını açması gereken zamanda açmayan şahıslar tarafından uygulanılması gerekir.
Her davanın tabi olduğu bir görevli mahkeme vardır. Bu dava türünde görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Avukatınız gerekli olan bilgi ve evrakları topladıktan sonra bu mahkemelere gereken süre dahilinde dava açmak için başvuru yaparlar.
Miras hukuku içinde saklı pay, miras bırakan şahsın miras hakkını ihlal eden bazı tasarruflara yönelik koruma, yasal olan miras payının belirli bir kısmıdır. Miras bırakan şahıslar yani murisler bu pay üzerinde tasarruf hakkına sahip değildir. Saklı paya sahip olan mirasçının saklı pay bünyesindeki miras hakkı şartlar ne olursa olsun elinden alınamaz. Miras hukuku içinde saklı pay, Yasal Miras Payı üzerindeki hesaplanarak belirlenir.
Altsoya ait mirasta saklı payın hesaplama oranında yasal miras olarak belirlenen payın ikide biri saklı pay olarak düzenlenir. Mesela, mirasçının ölümünün ardından iki çocuğu ve geride kalan eşine muris tarafından bütün malvarlığını vasiyetname aracılığıyla bırakılsa bile paylaşım hakkı mirasçıların saklı payı göz önünde bulundurularak yapılır.
Yani tüm çocukların yasal miras payı dörtte bir oranındadır. Bunların saklı pay oranı ise ikide bir oranındadır. Muris bütün malvarlığını eşine bıraksa bile çocukların mirasın sekizde bir oranında miras hakkı bulunur. Murisin saklı paya dokunma hakkı yoktur. Eğer, miras bırakan şahıs bütün malvarlığını eşine bırakmaz ise her biri dörtte bir oranında yasal miras hakkı elde edecektir.
Anne ve babanın miras dahilinde saklı pay hakları her birinin ayrı ayrı yasal miras payının dörtte biri oranında hakkı bulunur. Sağ kalan eş için çocuklar ve torunlar dahil 1. Zümre mirasçısı kabul edilir. Eğer anne ve baba da dahil olursa 2. Zümre mirasçı olarak geçer. 2. Zümre mirasçısının olması durumunda yasal miras payının tümü; 3. Zümrenin de olması gibi diğer durumlarda, mirasçı yasal miras kapsamındaki payın dörtte üçünü saklı pay olarak düşünülebilir. Miras oranları tamamen bu şekildedir.
Tenkis davasını, sadece miras bıraka kişinin anne ve babası, eşi ve altsoyu alabilir. Yani saklı pay sahibi olan kişiler ile sınırlıdır.
Miras tenkis davası, prensip olarak saklı pay sahibi olan kişilerin ve nadir olarak da olsa bu mirasçılardan alacaklı olanların, miras bırakanın şahsın tasarruf oranından fazlasını kazandırmaları ve bu fazlalık oranı dahilinde vasıfsız hale getirilmesi için mahkemeye talep edilen bir dava türüdür. Tenkis davası bu şartlar altında sadece miras bırakan şahsın ölümü durumunda açılabilir.
Miras için tenkis davası açmanın belirli bir süresi vardır. Bu süre Türk Medeni Kanunu’nun 571. maddesinde verilmiştir. Buna göre, davayı açma hakkı, tüm mirasçıların saklı paylarının yıprandığını öğrendikleri net tarihten itibaren bir yıl süre ile açılmalıdır. Tenkis davasının açılma haklı her durumda vasiyetnamedeki açılma tarihinin ya da başka tasarrufların üzerinden miras davası açma hakkının kazanılması için on yıl geçmesi şartı vardır.
Mirasta tenkis davası açılabilmesi konusunda sıklıkla sorulan bazı sorular vardır.
Bu sorular aşağıdaki gibidir;
Yukarıda listelenen sorular mirasta tenkis davalarını ile alakalı merak edilebilecek çeşitli sorulardır. Bu sorular davanın şekli, kriterleri ve tüm süreciyle ilgili merak edilenlere ışık olacak niteliktedir.
Tenkis davasının hangi şartlarda açılabileceğini bilmek gerekir. Murisin ölümü durumunda açılması mümkün olan bir dava türüdür. Kesinlikle muris sağ ise bu dava açılamaz. Mirastaki tenkis davası, miras bırakan şahsın herhangi bir mirasçı ya da mirasçılar aleyhine miras dahilinden mal kaçırma durumuna karşı gerçekleşen olan hukuk davalarından biridir.
Davanın sonucunda verilen karar değişkenlik gösterebilir. Ama her şartta kararın yenilik ortaya koyacağı aşikârdır. Bu davanın açılması açıldığı andan itibaren bir hüküm ortaya koyar. Dolayısıyla miras bırakan şahsın ölüm anına kadar pek çok durum bu süreci etkileme kapsamındadır.
Önceki paragraflarda belirtildiği gibi mirası bırakan şahsın eşi, annesi, babası, çocukları ve torunları saklı pay sahibi olan mirasçılardır. Bunun dışında kalan örneğin miras bırakan şahsın kardeşi, amcaları, halaları, teyze ve dayıları gibi çeşitli diğer mirasçılar tenkis davası açmaya yönelik hiç bir hakka sahip değildir.
Miras bırakan şahsın saklı pay hakkı bulunan asıl mirasçıları ve başka yakınları, kendi haklarının ötesinde başka mirasçının haklarını ihlal eden mirasçılara yönelik açılır. Bu durumda miras hukuku çerçevesinde miras paylaştırma için ortaya çıkan kararlar iptal edilir ve yeni baştan kararlaştırılması sürecine gidilir. Miras bırakan kişinin ölümünün ardından, mirasçılar adına açılabilme hakkı vardır. Bu dava sayesinde, saklı pay hakkı bulunanlar arasındaki mal paylaşımının, adil bir şekilde tekrardan dağıtılması istenebilir. Yargıtay bu talebi değerlendirir. Yan bu dava türü aslında, tenkis davası belirsiz alacak davası olarak ifade edilebilir. Davadan önce elde edilecek alacağın özellikleri ve tutarı net değildir. Davanın seyri içinde, mahkeme nezdinde uygun görülen niteliklerde mal paylaşımı sağlanır.
Mirasta tenkis davası ile ilgili tüm bilgiler başta sona yukarıda işlenmiştir. Davanın hangi koşullarda açılabileceği, taraflarda beklenen ve istenen şartlar, davanın başlaması ve bitimine kadar olan süreçlerde izlenecek yollar üzerinde merak edilen sorulara yanıt aranmıştır. Titizlikle üzerinde durulan bu sorulara aranılan yanıtlar miras bırakan şahıs ve mirasçılar nezdinde net bir biçimde aydınlığa kavuşturulmuştur.