Mirasta Tenkis Davası ve Saklı Pay
Tenkis Davası Nedir?
Kanun koyucu, miras paylaşımı hususunda miras bırakanın özgür iradesi ile terekeye konu mallar üzerinde tasarruf etmesine, belirli sınırları aşmaması dahilinde izin vermiştir. Bu sınırlar dahilinde miras bırakan terekeye konu mallar üzerinde tasarruf etme yetkisine sahiptir. Nitekim miras bırakan vasiyetname, miras sözleşmesi gibi ölüme bağlı tasarrufları yapmak sureti ile ölümünden sonra terekenin paylaşımına ilişkin olarak bazı hususları belirleyebilir. Miras bırakanın malları üzerinde tasarruf hakkı esasen yasal mirasçıları lehine olarak ve onlarında hakları düşünülmek suretiyle, miras bırakanın ölümünden sonra yapmış olduğu tasarruflar nedeniyle yoksulluğa düşmemeleri bakımından saklı pay oranları ve saklı pay mirasçıları belirlenmiştir. Kural olarak miras bırakan yasal mirasçılarının saklı paylarını aşmayan her türlü tasarrufta bulunmakta özgürdür. İşte miras bırakanın, saklı pay mirasçılarının; saklı pay oranlarını ihlal eden düzeyde olan tasarruflarının onun ölümünden sonra iptal edilmesine ilişkin olarak açılan davaya tenkis davası denir.
Saklı Pay Nedir?
Saklı pay kanunda belirlenen kişilerin, yine kanuni bir hak olarak her halükarda mirastan almaları gereken yani miras bırakanın üzerinde tasarruf etme hakkına sahip olmadığı miras payını ifade etmektedir.
Saklı Pay Sahibi Mirasçılar Kimlerdir?
Saklı pay mirasçıları sırası ile miras bırakanın;
-
Altsoyu (çocukları,torunları..)
-
Üstsoyu ( anne ve babası)
-
Eşidir.
Nitekim yukarıda belirtilen kanuni mirasçılar saklı paylarının miras bırakanın ölüme bağlı tasarrufu ile ihlal edilmesi durumunda tenkis davası açma hakkına sahiptirler.
Mirasçıların Saklı Pay Oranları Ne Kadardır?
-
Altsoyun saklı payı mirasın yarısıdır.
-
Üstsoyun saklı payı ana ve babanın her biri için mirasın dörtte biridir.
-
Eşin olması halinde saklı pay oranı eşin kimlerle birlikte mirasçı olduğuna göre değişmektedir. Bu anlamda sağ kalan eş, miras bırakanın çocukları veya ana babası ile birlikte mirasçı olursa saklı pay mirasın tamamıdır. Bir başka ihtimal olarak sağ kalan eş tek başına yahut başka kişilerle beraber mirasçı olur ise saklı pay oranı mirasın dörtte üçüdür.
Tenkis Davasını Kimler Açabilir?
Tenkis davasını mirasbırakanın yani ölen kişinin altsoyu (çocukları, torunları, torunlarının çocukları..) üstsoyu, (annesi ve babası) ve eşi açma hakkına sahiptir.
Tenkis Davasını Kimler Açamaz?
Tenkis davasını, kural olarak kanunda tenkis davasını açmaya ehil olarak belirtilmeyen kişiler bu davayı açamazlar. Örneğin, vasiyet alacaklısı yani vasiyetname yolu ile yada miras sözleşmesi ile kendisine belirli bir mal yahut hak bırakılan kimse, tenkis davasını açma hakkına sahip değildir.
Tenkis Davası Kime Karşı Açılmalıdır?
Tenkis davası kural olarak saklı pay sahibi mirasçılar tarafından, yani miras bırakanın eşi, çocukları, torunları, anne ve babası tarafından ; miras bırakanın lehine ölüme bağlı tasarruf yaptığı kişi veya kişilere yada kurumlara yahut bunların ölmesi halinde yasal mirasçılarına karşı açılmalıdır. Örneğin vefat eden A, çocukları B ve C ‘nin saklı pay oranını aşan şekilde miras sözleşmesi yapmak suretiyle komşusu D’ye üç otomobil, lüks bir daire ve Ardahan da üç yüz dönüm arsa bırakmıştır. B ve C ihlal edilen saklı pay oranlarını miras paylaşımına katmak için lehine ölüme bağlı tasarruf yapılan komşu D’ye bir dava açmak suretiyle mirasın tenkisin, talep edebileceklerdir.
Tenkis Davası Ne Kadar Süre İçerisinde Açılmalıdır?
Tenkis davasını açma hakkına sahip olan saklı pay sahibi mirasçılar, esasen saklı paylarının ihlal edildiğini öğrendikleri tarihten itibaren başlamak üzere 1 sene içerisinde tenkis davası açmalıdır.
Ancak vasiyetnamenin açılmasından yani miras taksiminden itibaren başlamak üzere her halde 10 yıl geçmekle, saklı pay sahibi mirasçıların tenkis davası açma hakkı zaman aşımına uğrar. Dolayısı ile süreler uymanız herhangi bir hak kaybına uğramamanız bakımından oldukça elzemdir.
Tenkis Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Tenkis davası bakımından görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
Yetkili mahkeme ise kural olarak, miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesidir.
Miras Hukukundan doğan uyuşmazlıklarınızın çözümünde destek ve yasal haklarınız hakkında detaylı bilgi almak için Çelik Hukuk Bürosu ile iletişime geçmeniz tavsiye olunur.
HUKUKİ SÖZLÜK
Muris:
Miras bırakandır
Vasiyet alacaklısı:
Miras bırakanın kendisine belirli bir mal veya hak bıraktığı kimsedir.
Yasal mirasçı:
Mirasa ölümle beraber kendiliğinden hak kazanan kanunda sayılı kişilerdendir.
Külli halefiyet prensibi:
Mirasın yasal mirasçılara herhangi bir talebe gerek olmaksızın hak ve borçlarla beraber küllen geçişini ifade etmektedir Türk ve İsviçre Hukuk sistemlerinde külli geçiş sistemi benimsenmiştir.
Tereke:
Mirası ifade eder.
Musaleh:
Lehine belirli bir mal vasiyet olunan kişi