Mobil cihazlar, mobil saha yönetimi durumlarda kullanılmak üzere alandaki bilgileri kaydetmek ve iletmek için tasarlanmıştır. Verimliliği arttırmak, mekan bağımsızlığı sağlamak, kullanım kolaylığı ve pratikliği sağlamak gibi faydaları olan mobil cihaz kapsamına dizüstü bilgisayarları dahil edilmemektedir.
Başta cep telefonu ve PDA lar olmak üzere sim kart, USB, flash bellek, hafız kartları, mp3 çalarlar bu başlık altında ele alınmaktadırlar.
Cep Telefonu/ PDA
İlk cep telefonu Motorola şirketinde mühendis olarak çalışan Martin Cooper tarafından 1973 yılında icat edilmiştir. Ürettiği kablosuz cep telefonuyla ilk görüşmeyi 3 Nisan 1973 tarihinde yaparak tarihe geçen Cooper’in ilk Motorola cep telefonu 850 gram ağırlığında, 25 cm yüksekliğinde, 8 cm derinliğinde ve 4 cm genişliğindeydi. Şu anda üretilen ve avuç içinde kaybolacak kadar küçük cep telefonlarıyla karşılaştırıldığında daha çok bir tuğlayı andıran ilk cep telefonu üretildiği dönem için bir devrim niteliği taşıyordu. (Kalaycı, 2008)
Türk Dil Kurumu tarafından “kişinin yanında taşıyabildiği, kablosuz telefon, mobil telefon” olarak tanımlanan cep telefonu, daha geniş manada, kapsama alanı içerisinde kablosuz telefon sistemini kullanan taşınabilir iletişim ve multimedya aygıt olarak da tanımlanabilir.
Günlük kullanımda önemi tartışılmaz bir hale gelen cep telefonları, özellikle teknolojinin ilerlemesiyle daha gelişmiş, birçok özelliği barındırır hale gelmiştir. (Tan, 2009)Günümüz cep telefonları temel iletişim fonksiyonunun yanı sıra resim, müzik, video arşivi olarak kullanılmakta, modem özelliği sayesinde internet hizmeti sağlamaktadır.
Günümüzde ortalama olarak kullanılan bir cep telefonu içerisinde aşağıdaki bilgilere ulaşmak mümkündür. Yapılacak teknik çalışmalarda başta SMS ve adres defteri olmak üzere aşağıdaki bilgilerin silinmiş olabileceği göz önünde bulundurulmalı ve çalışmalarda bu hususa yer verilmelidir.
Sim Kart
Sim kart, cep telefonlarının servis sağlayıcının telefon hizmetinden yararlanmasını sağlayan ve kimlik bilgilerini barındıran bir mikroçiptir. Sim kart sözcüğü, İngilizce Subscriber Identity Module (Abone Kimlik Modülü) sözcüklerinin baş harfleri ile kart sözcüğünün birleşmesinden meydana gelmiştir. Sim kart cep telefonunun içine yerleştirilir ve görüşmeler bu kart aracılığıyla yapılır.
Sim kartlar 4 karakter ve rakam grubundan oluşan bir PIN (Personal Indentification Number) numarası ile korunurlar. Halihazırda üretilen sim kartlara ait PIN numaraları kırılamamakta ve unutulması durumunda PUK (Personal Unbloking Key) numarasına ihtiyaç duyulmaktadır.
SIM Kartların Dosya Yapıları
SIM kartlar özel bir yapıya sahiptir. İçerisinde hem işlemci hemde hafıza bulunmaktadır. Hafıza içerisinde bulunan dosya sistemi hiyerarşik bir yapıya sahiptir. Üç ana bileşenden oluşur.
Master File System: Buraya root da diyebiliriz. Kök dosya sisteminin bulunduğu kısımdır.
Dedicated Files: Dizin (Directory) hizmeti verilen kısımdır.
Elementary Files: Verilerin yereldığı kısımdır. Burası verileri birkaç şekilde tutmaktadır. Birbiri ardına gelen byte’lardan oluşan kayıtlar, tek boyutlu dizin şekilde kayıt, son girdinin ilk sırada olduğu kayıt biçimleri gibi.
Elementary dosya yapısı içerisinde aşağıdaki bilgiler bulunmaktadır;
Sim kart cep telefonundan çıkarıldığında normal aramalar yapılamaz ve sim kartsız bir cep telefonu ile sadece acil servisler aranılabilir. Sim kart başka bir telefona takıldığında eğer yeni telefon farklı sim kartlara kilitli değilse normal şekilde çalışır.
Standart bir sim kart içerisinde aşağıdaki bilgilere ulaşmak mümkündür. Yapılacak teknik çalışmalarda aşağıdaki bilgilerin silinmiş olabileceği göz önünde bulundurulmalı ve çalışmalarda bu hususa yer verilmelidir.
Hafıza Kartları
Standart bilgisayar medyalarının alabileceği veri kapasitesini artırmaya sağlayan veri depolama ünitesidir. Başta cep telefonu ve fotoğraf makinesi olmak üzere birçok bilgisayar medyasında kapasite artırımı amacıyla kullanılan hafıza kartlarında klasörlenmiş halde veriler bulunmaktadır.
Kapasite bakımından farklılık gösteren hafıza kartları aynı zamanda şekil itibariyle de farklı çeşitleri bulunmaktadır. Günümüzde yaygın olarak kullanılan hafız kart çeşitlerini; cf, microdrive, sd, mmc, xd, memory stick, smart media ve memory stick pro duo olarak sınıflandırabiliriz.
Hafıza kartları çok çeşitli olup, değişik donanımlarda kullanımına bağlı olarak kapasiteleri de değişkenlik gösterebilir. Hafıza kartları bir depolama/yedekleme birimi olduğundan, kapasitesine bağlı olarak her türlü dosya ve veriyi içerebilir. (Tan, 2009)
Cep telefonlarında kullanılan hafıza kartları, telefon modeline göre değişmekle birlikte standart olarak ses ve görüntü dosyalarını içermek, ayrıca bir kısım telefonlarda hızlı arama yapılabilmesi amacıyla adres defteri ve SMS’lerde yedeklenmektedir. Hafıza kartları üzerinde yapılacak veri kurtarma ve inceleme çalışmalarında, harddiskler üzerinde izlenen prosedürler takip edilerek silinmiş verilere profesyonelce müdahale edilebilir.