Nafakanın Kaldırılması Sebepleri ve Şartları nafakanın sosyal ekonomik durumların yanında eşlerin durumlarının değişmesi ile de farklılıklar göstermeye başlaması ile nitelendirebilmektedir.
Nafaka, hakim tarafından boşanma sürecinde ve sonrasında tarafların ve varsa çocukların maddi olarak mağdur duruma düşmemeleri için takdir ettiği, yükümlü olan tarafın diğer tarafa ödeyeceği bir meblağdır. Nafaka çeşitlerini Tedbir nafakası, iştirak nafakası ve yoksulluk nafakası olarak sınıflandırabiliriz. Ayrıntılı bilgi için …
Tedbir nafakas ı: Boşanma davası süreci devam ederken tarafların ve çocukların zaten manevi olarak zarar görülmeye müsait ve hassas bir dönem olan bu dönemde maddi olarak da mağdur olmalarını engellemek amacıyla takdir edilen nafaka türüdür. Ayrıntılı bilgi için …
İştirak Nafakası: Ebeveynler, çocuklarının bakım giderlerini karşılamakla yükümlüdürler. Boşanma gerçekleşip çocukların velayeti taraflardan birine verildiğinde diğer tarafın çocuklara yönelik bakım yükümlülüğü hala devam etmektedir.İştirak nafakası, velayet kendisine verilmeyen tarafın, çocukların bakım ve eğitim giderlerine yönelik ödemesi için takdir edilen nafaka türüdür. Ayrıntılı bilgi için …
Yoksulluk Nafakası : Boşanma sonucu bir taraf yoksulluğa düşecek ise bu mağduriyeti engellemek adına diğer taraftan talep edilecek nafaka türü ise yoksulluk nafakasıdır. Ayrıntılı bilgi için …
Nafakalar, ödeyecek tarafın sosyal ve ekonomik durumu göz önünde bulundurularak hakim tarafından takdir edilmektedir.
Nafaka bir tarafın diğer tarafa ödemekle yükümlü kılındığı, boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek tarafı korumak, çocukların eğitim ve bakım giderlerinin karşılanması gibi amaçlarla ödenmesine hükmolunmuş bir bedeldir. Tarafların mali durumları göz önünde bulundurularak nafakaya hükmedildiğinden, tarafların mali durumları da sabit olmayıp zaman içerisinde değişim göstereceğinden, nafaka üzerinde artırım ve indirim yapılabileceği gibi nafakanın tamamen kaldırılması da mümkündür. Hangi durumlarda nafakanın kendiliğinden kalkacağı hangi durumlarda ise mahkeme kararına gerek duyulacağı aşağıda bahsedeceğimiz üzere kanunda düzenlenmiş bulunmaktadır.
Nafaka, miktarı ve ödenip ödenmemesi tarafların sosyal ve ekonomik düzeyine göre belirlenen bir meblağdır. Tarafların mali durumu, sosyal ve ekonomik düzeyleri değişim gösterdiğinden nafaka miktarının artırılmasına hükmedilebileceği gibi nafakanın tamamen kaldırılmasına da hükmedilebilmektedir.
Nafaka kaldırılması, daha önce hükmedilmiş olan bir nafakanın, nafaka hükmedilmesini gerektiren koşulların ortadan kalkmasıyla, nafakanın ödenmesine devam edilmeyeceğine karar verilmesidir.
Nafakanın kaldırılması söz konusu olan haller kanunda belirtilmiş olup bazı hallerde herhangi bir mahkeme kararına gerek duyulmaksızın nafakanın kendiliğinden kalkacağına hükmedilmişken, bazı hallerde ise nafakanın kaldırılmasının mahkeme kararına bağlı olduğu belirlenmiştir. Nafakanın kendiliğinden kalkacağı haller ve mahkeme kararına ihtiyaç duyulan haller aşağıda belirtilmiştir.
Nafakanın kendiliğinden kalkacağı haller kanunda belirlenmiş olup şu şekildedir:
İrat biçiminde (tek seferde değil, örneğin her ay) ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafaka, aşağıdaki hallerde kendiliğinden kalkar:
Alacaklı taraf yeniden evlenmiş ise artık önceki eşinden boşanmanın etkisi sebebiyle yoksulluğa düşmesi söz konusu olmamaktadır. Kanun koyucu yeniden evlenme durumunda herhangi bir mahkeme kararını gerekli saymadan nafakanın kalkacağını belirtmiştir.
Taraflardan birinin ölümü de, alacaklı veya borçlu fark etmeksizin, nafakanın kendiliğinden kalkmasına sebep olmaktadır.
Bazı hallerde ise nafaka, kendiliğinden kalkmamaktadır. Bunun temelinde ise bu durumların ölüm veya yeni biriyle nikah kadar belirgin olmaması, nafaka kaldırılmasını talep eden ile nafaka alacaklısı arasında bir çekişmeye sebep olabilecek ve mahkeme kararı ile hükme bağlanmasına ihtiyaç duyulan durumlar olmasıdır. Bu haller aşağıdaki gibidir:
Nafaka alacaklısı, evli olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşıyor ise nafaka borçlusu olan tarafın mahkemeye başvurmak yoluyla, ilgili mahkeme kararını alması ile nafakanın ortadan kalkması hükme bağlanır.
Nafaka borçlusu olan taraf, nafaka alacaklısının yoksulluk halinin ortadan kalktığını düşünmekte ise, nafaka ödenmesini gerektirecek bir sebep kalmadığından nafakanın ortadan kalkmasın talep edebilecektir. Bu durumlarda mahkeme kararı ile hükme bağlanarak nafakanın kaldırılması mümkün olmaktadır.
Nafakanın kendiliğinden kalkmayıp mahkeme kararı ile hükme bağlanmasının şart koşulduğu bu durumlar ile ilgili olarak dikkat edilmesi gereken bir husus bulunmaktadır. Nafakanın ödenmesine hükmedilmesi bir mahkeme kararıdır. Bu mahkeme kararı ise kanunda kendiliğinden kalkacağı belirtilen durumlar haricinde ancak bir diğer mahkeme kararı ile ortadan kalkmaktadır. Bu nedenle alacaklı tarafın bir işe girmesi dolayısıyla yoksulluğunun ortadan kalktığını düşünerek, mahkeme kararı ile hükme bağlanmadan nafaka ödemeyi kesen nafaka yükümlüsü, yükümlülüğü henüz kalkmamışken ödemeyi kestiğinden ödemesi gereken miktarlardan kurtulamamış olacaktır. Bu nedenle işlemler, zamanında ve usulünce yapılmalıdır.
Yanlış bilinen bir bilgiliyi düzeltmek gerekirse, kişiler şartlar oluştuğunda kendi kararları ile nafaka ödememekte, dava açmaya gerek duymamaktadır. Oysa ki mahkeme kararını ancak başka bir mahkeme kararı kaldırabilmektedir. Taraflar ise bunun farkında olmayıp eski eşleri çalışmaya başladığında ödemeyi bırakmakta, fakat karşı taraf her hangi bir kaldırma kararı olmadığından nafakanın tahsili için gerekli yollara devam etmekte, hatta hapis kararları bile çıkmaktadır. Bu yüzden gerekli işlemlerin zamanında ve usulüne uygun olarak yapılması faydalı olacaktır
Nafakanın kaldırılması konusunda zaman aşımı mevcut değildir. Tarafların sosyal ve ekonomik koşulları zamanla değişebilmekte ve sabit kalmamaktadır. Bu nedenle tarafların ekonomik durumlarında meydana gelen değişiklik hakkaniyet ilkesi de göz önünde bulundurulduğunda nafaka ödenmemesini gerekli kılıyorsa zamana bağlı olmaksızın mahkeme kararı ile, yahut nafaka alacaklısı taraf evlenmiş veya taraflardan birisi ölmüş ise kanunda belirtildiği üzere kendiliğinden nafaka ortadan kalkmaktadır.
Nafaka kaldırılması davaları için görevli ve yetkili mahkeme, nafaka alacaklısının yerleşim yerinde bulunan Aile Mahkemesi’dir.
Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkili olduğu Medeni Kanun’da belirtilmiştir.