Nitrik Asit
![NİTRİK ASİT AMBALAJ](https://okimya.com.tr/wp-content/uploads/2020/01/NİTRİK-ASİT-AMBALAJ-FOTO-263x300.jpg)
NİTRİK ASİT AMBALAJ
Nitrik Asit Nedir?
Molekül Formülü (Nitrik Asit):
HNO
3
Molekül Ağırlığı:
63.013 g/mol
Kimyasal Adı
: Nitrik Asit
CAS Numarası:
7697-32-2
Nitrojen Asidi olarak adlandırılan renksiz aşındırıcı asit sınıfında bir kimyasaldır. Halk dilinde fortis ruhu ve kezzap olarak adlandırılmaktadır. Molekül Formülü olarak Azot (N) atomu bir taraftan 1 tane Hidroksi (H) diğer taraftan ise 2 tane Oksijen (O) atomlarına birer bağ yaparak oluşturduğu azot oksoasittir.
Piyasada bulunan konsantre formu %60 konsantrasyona sahiptir. Dumanlı olarak tabir edilen HNO3 formu %85 konsantrasyona sahiptir. Şu içerisindeki çözünmüş formu ağırlıkça %85’ten fazla olmalıdır. Dumanlı olarak tabir edilmesinin sebebi üzerinde tüten dumandan kaynaklanmaktadır.
Yüksek mukavemete sahip ürün %90 (h/h) konsantrasyona sahiptir.
Nitrik Asit Diğer İsimleri Aşağıdaki Gibidir;
-
Hidrojen Nitrat
-
Azotik Asit
-
Dumanlı HNO3
-
Aqua Forstis
-
Kezzap
-
Kırmızı Dumanlı HNO3
-
Çözelti Formu (Farklı Konsantrasyonlarda)
-
Konsantre Form
Nasıl Üretilir?
Üretimi 2 yöntem ile yapılmaktadır. Bunlardan 1. Si zayıf asit meydana getiren üretimidir. Bu yöntem oksidasyon, yoğuşma ve emilim yöntemlerinden faydalanmaktadır. Bu reaksiyonda üretilen form %30 ile %70 konsantrasyona sahiptir.
2.Yöntemde zayıf asitten yüksek konsantrasyona sahip ürün elde edebilmek için dehidrasyon, ağartma, yoğunlaştırma ve absorbsiyon işlemlerini içermektedir.
Zayıf HNO3 üretimek için yüksek sıcaklıkta
amonyağın
(NH
3
) katalitik oksidasyonu ile gerçekleşir. Bu işlemin reaksiyonu aşağıdaki gibidir.
4NH
3
+ 5O
2
》4NO + 6H
2
O
Zayıf HNO3 üretiminde kullanılan katalizör; ince telli kare şeklinde inşa edilen %90 platin ve %10 rodyum gazlı bezden yapılmıştır.
Üretimdeki 2. Reaksiyon nitrik oksidin oksidasyonudur. Bu reaksiyon aşağıdaki gibidir.
2NO + O
2
》 2NO
2
《》N
2
O
4
Son reaksiyon absorbsiyon reaksiyonudur. Bu reaksiyonda Azot dioksit (NO
2
) su ile reaksiyona sokulara elde edilir. Bu süreçteki reaksiyon aşağıdaki gibidir.
3NO
2
+ H
2
O 》2HNO
3
+ NO
Amonyağın
nitrik aside oksidasyonu ekzotermik reaksiyondur.
Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Şeffaf yani renksiz veya sarımtrak ve dumanı üzerinde tüten aşındırıcı bir madde.Higroskopik özelliktedir.
Solunması durumunda boğucu özelliğe sahiptir.
Kaynama noktası 121 °C’dir.
Erime noktası -41.5 °C’dir.
Çözünürlük olarak su ile karışabilme özelliğine sahiptir.
Yoğunluğu 20 °C de 1.41 g/mlt dir.
Piyasada %56 lık sulu çözeltisi bulunur.
Nitrik Asit Kullanım Alanları Nerelerdir?
-
Tarım sektöründe
kullanılan gübrelerin imalatı bu kimyasal ile gerçekleştirilir. Çok büyük öneme sahip endüstriyel asittir.
-
Amonyum Nitrat, Sodyum Nitrat, Potasyum Nitrat ve Kalsiyum Nitrat gibi gübrelerin imalatında kullanılır. Bu sektör en büyük kullanım portföyüne sahiptir. Çünkü nitrat kaynağı olarak en iyi kimyasaldır.
-
Patlayıcı, barut ve havai fişeklerin imalatında kullanılan nitratlar ve nitroorganiklerin sentezlenmesinde kullanılır.
-
Naylon üretiminde
adipik asit
, kaprolaktam gibi hammaddeler kullanılır. Bu hammaddeleri üretmek için siklohegzanon kullanılır. Siklohegzanon üretmek için bu kimyasala ihtiyaç duyulur.
-
Laboratuvarda kullanılan en önemli reaktiflerden bir tanesidir.
-
Dış Mekanların Yüzeyinde Bulunan Titanyum bileşiğinin
Hidroflorik Asit
ile birlikte kullanılması durumunda çözülebilir.
-
Gıda sanayisinde kullanılan ısı değişim eşanjörlerinin üzerinde biriken torunların temizlenmesi için mineral asit kaynağı olarak kullanılır.
-
Şu arıtma sistemlerinde mikrobakteriyel bir işlem uygulanıyorsa bu alanda azot kaynağı olarak nitrik asit kullanılmaktadır.
-
Süt ürünleri endüstrisinde, süt tanklarında, kazanlarda ve süt alma hatlarındaki organik kirlilikleri, yağların ve proteinler meydana gelmektedir. Bunlar bakteri üreterek istenmeyen kötü koku ve rahatsız edici durumlara neden olabilir. Süt fabrikaları ve süt işleme tesislerinde temizleme işlemleri nitrik asit ile yapılmaktadır.
Diğer Kullanım Alanları Nerelerdir?
-
Atık su arıtma sektöründe bazı metallerin arıtılması için
sülfürik asit
ile nitrik asit kombinasyonu birlikte kullanılır.
-
Düşük ve yüksek alaşımlı boya yapılmadan önce, alüminyum, düşük kapasiteli çelik, bakır ve çinko alaşımlarının yüzey işlemlerinde
sülfürik asit
,
hidroflorik asit
,
tartarik asit
,
Sitrik Asit
ve kromik asit ile birlikte nitrik asit kullanılır.
-
Amonyum Nitrat, Amonyum Sülfat ve amonyum sülfat gibi gübrelerin imalatında
sülfürik asit
,
fosforik asit
ile birlikte nitrik asit kullanılır.
-
Paslanmaz borular gaz altı kaynak ile bağlantı yapılmaktadır. Paslanmaz borular üzerindeki kaynak izlerini gidermek ve parlatmak için hidroflorik asit ile karıştırılarak kullanılır.
-
Argon kaynağı yapılan paslanmaz metallerde kaynak lekeleri oluşur. Kaynak lekelerini gidermek için bir başka güçlü asit ile çözelti oluşturulur ve meydana gelen kaynak lekeleri parlatılır.
-
Kuşların mide ve bağırsaklarında meydana gelen sindirim sistemlerinde meydana problemleri çözmek için nitrik oksit ve nitrik asit gibi maddeler kullanılır.
-
Selenyum Dioksit
üretiminde oksijen kaynağı olarak kullanılan bileşiktir.
-
Kombilerin ısı eşanjörleri ve Bakır boruların temizliğinde nitrik asit kullanılır. Bu uygulamada daldırma yöntemi ile işlem yapılır.
-
Tarım sektöründe, kayısı ağaçlarının diplerinde damla sulama sistemlerinde toprağın pH’ını düşürerek zararlı otların büyümesini engellemektedir. Bu sayede meyve ağacından daha iyi verim alınmasına fayda sağlamaktadır.
-
Korozyona karşı dayanıklı metal pigmentlerin üretiminde inorganik çözücü asiti olarak kullanılmaktadır. Bu inorganik asit yerine bu uygulamada başka bir inorganik asit olan
Sülfürik Asit
ve
Hidroklorik Asit
kullanılabilir.
-
Potasyum nitrat üretiminde kullanılan ana bileşiklerden bir tanesidir.
-
Kazan Temizliği için üretilen kimyasallardan bir tanesidir.
Kazan içerisindeki kirecin temizlenmesi için kullanılır. Aynı zamanda
Hidroflorik Asit
de kullanılabilir.
Fiyatlarına Etki Eden Faktörler Nelerdir?
Nitrik Asit fiyat olarak amonyak ve oksijen fiyatlarına doğrudan bağlıdır. Üretimde kullanılan amonyak ve oksijen fiyatları arttığında nitrik asit satışı yapan firmalar fiyatları artıracaktır.
Özellikle yaz aylarından önce gübre üretimi artmasından dolayı piyasada bulunan amonyak fiyatları yukarı yönlü bir seyir yapacaktır. Bu da nitrik asit fiyatlarının artmasına neden olacaktır.
Endüstriyel sanayinin gelişmesi ile birlikte nitrik asit kullanımı her geçen sene artmıştır. Kullanım oranı piyasadaki fiyatların yükselmesine neden olmuştur.
Bir ülkedeki savunma sanayisinin gelişmesi ile bu alanda kullanılan maddelerin miktarı da artış göstermektedir. Bundan dolayı patlayıcı üretimi artmasından kaynaklık nitrik asit fiyatları artış yapacaktır.