COVID-19 PANDEMİ AFETİ SONRASI EĞİTİME KALDIĞIMIZ YERDEN NASIL DEVAM EDECEĞİZ EĞİTİMDE KADEMELİ NORMALLEŞMEDE ATILABİLECEK ADIMLAR VE HER ADIMDA ALINABİLECEK ÖNLEMLER

Mayıs 12, 2020

Yük. Müh. Ertan Halaç

Salgın süresince sosyoekonomik sorunlar yanında en çok tedirginlik duyulan konulardan bir tanesi de okul öncesi eğitimden yüksek öğretime kadar tüm kademelerdeki eğitimin en iyi şekilde sürdürülmesi olarak algılanmaktadır. Çünkü tüm sınıfların okuldaki eğitimin aynısını evdeyken de almaları üzerinde önemle durulurken ortaöğretim ile lise ve dengi okulların son sınıf öğrencilerinin bir üst kademede seçecekleri okula yerleşmeleri için konulan sınavlara katılacak olmaları önemce bir adım ileriye çıkmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı, elektronik ortam olan EBA üzerinden öğretmenler aracılığıyla yayın yaparak eğitimi mevcut imkânlarla başarılı bir şekilde evden yürütmeye çalışmaktadır. Öğretmenler ise evlerinde sahip oldukları teknolojik ve fiziki olanakları kullanarak, gerektiğinde aile fertlerinden bire bir destek alarak, internetten açıklayıcı yazıları okuyarak, meslektaşlarının yardımını alarak planlanan bu eğitimleri belli saatlerde öğrencilerine vermekte, derslerle ilgili video klipler ve sorular hazırlayıp onların derslerden geri kalmamaları için canla başla çalışmaktadır. Açıkça söylemek gerekirse bu yadsınamaz bir başarıdır ve Bakanlıkça yapılan yatırımların da semerisini gözlerimizle görmektir.
Aslında öğretmenler, sadece eğitim vermekle kalmayıp EVDE KAL – ÖĞRETMENİN YANINDA PROJESİ ile verilen ödevleri yapıp yapmadıklarını, moral ve motivasyon durumlarını, sağlıklarını, psikolojilerini telefonla ve diğer iletişim yollarıyla onları evlerinde de kontrol ve takip etmektedir. Ayrıca sorunu olan öğrenciler var ise velilerle ve Rehber Öğretmenlerle görüşüp sorunlarına çözüm bulunmaya çaba sarf etmektedir. Bu salgın süresince evde kalan velilere de çok iş düştüğünü söylemeden edemeyeceğiz.

Durum bu iken; iyi bir organizasyon altında bilimsel temellere dayalı olarak profesyonel ekiplerce yapılan filyasyon uygulamalarında elde edilen muvaffakiyet, vaka sayılarının düşmesinde, isabetli test yapılmasında, temaslılara, hasta olanlara ve bulaştırıcı kaynaklara doğrudan ulaşılmasında çok değerli rol oynamıştır. Elde edilen bu başarının bir sonucu olarak hastalıkla mücadeleyi özetleyen sayısal veriler; birçok alanda pandemi sonrasına normal hayata dönüş çalışmalarını da gündeme getirmiştir.

En çok gündem konusu olan okulların normal eğitim düzenine dönüş çalışmaları kapsamında; herkes alıştığımız o eski günlere bir an önce dönülmesini cani gönülden arzu etmektedir. Ancak bahsettiğimiz bu yumuşak geçişte geri dönüşü olmayan bir yola girmek de mümkündür. Bu durum; şu ana kadar elde ettiğimiz başarıları silip işin içinden çıkılamayacak bir başarısızlığa doğru bizi itip yönlendirebilir.

Okulların bulaşı yönünden toplumsal önemi oldukça dikkat çekicidir ve aşağıdaki konularda incelemeye de değerdir. Bunlar;

Birçok okul binasının öğrencilerin sosyal mesafeyi korumalarını engelleyecek ve gereksiz insan yoğunluğuna sebep olabilecek düzeyde fiziki alan olarak yetersiz kalması,
Bir yayılma halinde yaklaşık öğrenci sayısı kadar ailenin toplumda etkilenecek olması,
Sınıflarda sosyal mesafenin korunmasını engelleyecek oturma düzeni uygulanması,
Merdiven, kapı, tuvalet gibi yerlerde korunma tedbirlerine uymada zorlanılacak olması,
Öğrencilerin ve öğretmenlerin maruziyet yönünden okulda çok uzun süre kalacak olmaları,
Bazı insanların, özellikle de gençlerin, belirti göstermeden virüs taşıyıcısı olabilecek olmaları,
Tedbir alınmadığında bir taşıyıcının aynı anda yüzlerce kişiye bulaştırma olasılığı bulunması,
Küçük yaş gruplarındaki öğrencilerin bilinç ve dikkat düzeyinin Korona Virüsle mücadelede yetersiz kalabilecek olması,
Öğrencilerin evlerine giderken kırtasiye, kafe, restoran vb. birçok yere uğrayacak olması,
Öğrenci ve personelin yolda, araçlarda ve dükkânlarda birçok insanla karşılaşacak olması,
Maske vb. korunma donanımı ile dezenfektan temininin okul için bir süre sorun olacak olması,
Salgının okulda yayılması halinde çok sayıda ve aynı anda ortaya çıkabilecek vakaların sağlık teşkillerinde verilen hizmeti aksatacak düzeye erişebilecek olması,
Salgının okulu etkisi altına alması halinde uzun süre okulda eğitim ve öğretimin aksayacak olması,

olarak sıralanabilir.

Aşağıda başlıklar normalleşmeye bir nebze katkıda bulunabilmek maksadıyla anlaşılırlığı artırmak ve metin tipi yazıdan uzaklaşmak için madde madde incelenmiştir;

1- Bir sorunla karşılaşıldığında eldeki imkânların ne olduğunu araştırmak çözüme giden yolun başıdır, bazen çözümün en büyük parçasıdır. Bu konuda bize yardımcı olabilecek en yakın destekçimiz Yönetim Araçlarımızdır. Bunlar nedir diye kendimize sorduğumuzda elimizde çok çeşitli kaynaklar vardır. Yani yalnız değiliz. Zaten idare de olayı yakından takip etmekte, yapılan açıklamalara göre masa başı simülasyonlar da uzmanlarca yapılmaktadır. O zaman; aklımıza gelen şu soruların cevaplarını bulmak problemin çözümüne bir nebze katkıda bulunacaktır. Ancak okul olarak yönetim gücümüzü belirleyen konular nelerdir, aslında onlara yakından bakmak lazımdır. Bunları kullanarak ve idarenin de desteğini arkamızda hissederek pandemi ile mücadele etmek, hatta süreci etkin bir şekilde yönetmek mümkündür. Genel olarak bir okuldaki Yönetim Araçlarımız aşağıdaki gibidir;

a- İdaremiz

- Milli Eğitim Bakanlığımız
- Sağlık Bakanlığımız
- Öğretmenlerimiz/çalışanlarımız

b- İnsan gücümüz

- Okul personelimiz (okul idaresi, öğretmen ve diğer çalışanlar)
- Okul Aile Birliğimiz ve velilerimiz
- Öğrencilerimiz
- Tüm toplumumuz

c- Mali ve lojistik gücümüz
d- Yönetimsel ve teknolojik bilgi birikimimiz(okul idaresi ve tüm personel)
e- Teknolojik alt yapımız ve imkânlarımız (derslikler, ders eğitim araç ve gereçleri, 3-D baskı yapabilen yazıcılar, diğer teknolojik cihaz, alet ve donanım vb.)
f- Okul binamız (Fiziki kullanım alanları ve yapılacak geçici tahsisat alanları)
g- Zamanımız

2- Bulaşının önlenmesi ve etkilerinin en aza indirilmesi için cevaplandırılması gereken temel sorular;

a- Kovid-19 Pandemisinin çocuklar üzerindeki bulaşıcılık ve belirtileri konusunda yeteri kadar araştırma yapılıp bilgi toplanamadığı görülmektedir. Ancak çocukların ve gençlerin bulaştırıcı ve taşıyıcı oldukları konusunda elimizde bilgiler vardır. Pandeminin çocuklardaki belirtileri, vaka sayısı ve tedavi sonuçları tam olarak tespit edildi mi ve bu konuda veliler aydınlatılacak mı?
b- Eğitime sınırlı sayıda öğrenci ve belli seviyedeki sınıflarla başlamak avantajlı olabilir. Pandemi dikkate alındığında her kademedeki tüm sınıfların eğitime başlaması gerekir mi?
c- Birim alan başına düşen insan yoğunluğunu azaltmak, sosyal mesafenin korunmasının temel amacıdır ve bu konuda önlem alınabilir. Aynı ders için bile dönüşümlü uzaktan eğitim yapılabilir. Bir kısmın evden, bir kısmın ise okulda eğitim görmesi mümkün değil mi?
d- Yeterli önlemler alınamayıp öğrencilerin bilinç düzeyleri de arttırılamadığı takdirde salgının aynı anda birçok aileye yayılması muhtemeldir. Salgının ikinci bir dalga halinde etrafa yayılmasında okullar başrol oynayabilir mi?
e- Sosyal mesafeyi ortadan kaldıran oyunlar, folklor gösterileri ve spor aktiviteleri bir süreliğine iptal mi edilecek mi?
f- Sosyal mesafenin korunması ve öğrenci yoğunluğunun azaltılması için öğrenci sayısının düşürülmesi gerekebilir. Böyle bir durumda; farklı kademelerdeki okulların veya okul içindeki sınıfların önceliği olmalıdır. Sınava girecek öğrencilerin bulunduğu sınıflara öncelik verilebilir mi?
g- Eski düzenle şu an içinde yaşadığımız pandemi afeti süresince eğitimin tam kapasiteyle önlem alınmadan yürütülmesi mümkün müdür?
h- Böyle bir düşüncedeysek Pandemi Sonrası Eğitim Süreçlerinde Risk Analizi yapıldı mı?
i- İncinebilirlik ve hassas olunan konularda çalışmalar yapılabildi mi?
j- Normale dönüş kaçınılmaz ise ilk yapılması gerekenler nelerdir?
k- Okulda bulaşının neden olabileceği zararlar ve sonuçları nelerdir?
l- Bulaşının kaynakları ve yayılma yönleri nelerdir?

3- Pandemi yönünden veli, işyeri, okul ve öğrenci ilişkisinin kurulması ve katılımın sağlanması

a- Öğrencinin bilinçlendirilmesi ve hata görüldüğünde uyarılması
b- Evden eğitim alanların ders ve psikolojik yönden yönünden yönetilmesi
c- Bulaşının çocuklara evde, yolda, kırtasiye vb. dükkânlarda geçmesinin önlenmesi
d- Bulaşı tespiti halinde okula, veliye ve idareye bildirim yapılması
e- Evde mevcut bir vaka ve temaslı halinde okula veli veya öğrenci tarafından ivedilikle bilgi verilmesi

4- Bu pandemide içeriden dışarıya ve dışarıdan içeriye doğru bir bulaşı akışı mümkündür. Böyle bir durum için Pandemide Okul Bulaşı Zinciri oluşturulmalı ve durum detaylı olarak incelenmelidir. Her bir grubun bulaşı riskini azaltmak veya ortadan kaldırmak sınırlama ve bilinçlendirme eğitimiyle olacaktır. Bulaşı yönleri listelenmiştir;

a- Veliler-öğrenciler-sınıftaki öğrenciler/öğretmen/çalışanlar-okul-veliler-toplum
b- Öğrenciler-sınıftaki öğrenciler/öğretmenler/çalışanlar-okul-veliler-toplum
c- Öğretmenler/çalışanlar-sınıftaki öğrenciler-okul-veliler-toplum
d- Görevli/Ziyaretçi/misafir- öğrenciler/öğretmenler/çalışanlar-okul-veliler-toplum

5- Pandemi sonrası Okullarda Verilen Eğitimin Normalleşme Analizi aşağıdaki yönlerden yapılabilir.

a- Okullarda sosyal mesafeyi korumayı önleyen fiziksel ve mimari sorunlar
b- Telafisi zaman içinde mümkün olan ve olmayan derslerin tüm eğitim kademleri ve dersler için belirlenmesi

1. 1. 1. 1. Zaman içinde eğitim takviyesi yapılabilecek sınıfların tespit edilmesi
      2. Bir sonraki yıl hazırlık dönemi konulması ve yıla erken başlanması
      3. Mezun olacak sınıfların bir sonraki eğitim aşamasındaki başarıları için daha mı öncelikli oldukları düşünülmelidir?
      4. Öğrenciler sınava nasıl hazırlık nasıl yapacak?

c- Tüm eğitim kademelerindeki öğrencilerin bizzat gelerek okulda eğitim almasının zorunlu olup olmadığının tespit edilmesi gerekecektir.

1. 1. 1. 1. Anaokulu
      2. İlkokul (1, 2, 3, 4 ve 5nci sınıflar)
      3. Ortaokul (1, 2 ve 3ncü sınıflar)
      4. Lise ve dengi (1, 2, 3, 4ncü sınıflar)
      5. Yüksekokul
      6. Lisansüstü

d- Alınacak tedbirler günlük okul yaşamını ve verilecek eğitimin hızını yavaşlatacaktır.
e- Sınıflardaki oturma düzeninin sosyal mesafe kuralına göre değişmesi gerekecektir.
f- Öğretmen, veli ve çalışanlar çok daha fazla fedakârlık yapmak durumunda kalacaktır.
g- Öğrenci, çalışan veya öğretmenlerden temaslı veya hasta olması halinde bunların okuldan uzaklaştırılması gerekecektir.
h- İdarece Pandemide Okul Denetleme ve İzleme Ekibi oluşturulup farkındalık ve bilinç düzeyini arttırmak gerekecektir.
i- Sınıfların Pandemide Risk Algılama ve Bilinç Düzeyinin belirlenmesi gerekir.
j- Uyarmadan kurallara hangi kademeler daha çok uyabilir sorusunun cevabı Rehberlik Bölümünce verilebilir.
k- Kaynaştırma Öğrencilerinin durumunun kurallara uyumları yönünden belirlenmesi lazımdır.
l-İnsan davranışlarıyla ilgili sorunlar çözülmeli ve kurallara uyma disiplini her kademede sağlanmalıdır.
m- Uygulamaları denetlemede kalabalık öğrenci kitleri, öğrencilerin disiplin anlayışı ve kurallara uyum seviyesinin yetersizliği zafiyet oluşabilecektir.
n- Öğrencilerin yaşlarına, kronik hastalıklarına ve sınıflarına göre dikkati ve tehlikelerin onlara öğretilebilirliği
o- Komple okul mevcudu dikkate alındığında günlük koruyucu malzeme ikmali önemli bir sorun haline gelecektir.
p- Öğrencilerin bilinç düzeyine ve istekli olmalarına göre okula gelmeleri planlanabilir. Evde kalanlara okulda çekilen video klipler veya Akıllı Tahtalardan alına görüntüler gönderilebilir.

6- Sosyal mesafenin korunmasında karşımıza bazı sorunlu alanlar ve uygulamalar çıkabilecektir.

a- Dersliklerdeki yakın oturma düzeni,
b- Ders zili çalınca kapı geçişlerindeki yaşanan yoğunluk,
c- Merdiven ve koridorlardaki karşılaşmalar,
d- Koşan öğrencilerin diğerlerine çarpması,
e- Disiplin dışı davranışlar nedeniyle yakınlaşma; kavga, gerginlik ve tartışmalar,
f- Ders başlangıcında ana giriş kapılarında yaşanacak öğrenci yoğunluğu,
g- Öğretmenler odasındaki alan darlığı ve insan yoğunluğu,
h- Spor ve oyunlar nedeniyle aradaki fiziki mesafenin kısalması veya kalkması,
i- Ortak çalışma, ödev yapma ve uygulamaların azaltılması,

7- Öğrenci yoğunluğunu azaltmak, karşılaşmaları önlemek, maruziyeti en aza indirme için öğrenci seyreltme teknikleri uygulanabilir.

a- Aynı anda ders yapacak öğrencilerin okuldaki veya sınıftaki sayısını azaltma

1. 1. 1. 1. Belli günlerde belli sınıfları derse alma
      2. İsteğe bağlı okula gelmeyi serbest bırakma
      3. Sınıftaki öğrencileri birden fazla bölüme ayırma ve ayrı saatlerde ders yapma
      4. Uzaktan eğitim yapma
        
        EBA kanalıyla eğitim yapma
        
        Video konferansla bağlanıp evden ders yapma
        
        Okuldaki dersleri video klip haline getirme ve öğrencilere gönderme
        
        Akıllı tahta Kullanma ve dersi buradan kopyalama

b- Programı haftanın tüm günlerine ve gün içindeki tüm saatlere yayarak zaman kazanılabilir.

1. 1. 1. 1. Günü birden fazla zaman bölümüne ayırma
      2. Günlük mesaiyi uzatma
      3. Öğrencileri öğlenci-sabahçı ve hatta gececilere ayırma
      4. Tatil günlerine ders koyma
      5. Teneffüs sayısını azaltma
      6. Dersleri bloklama ya da iki dersi blok halinde yapma
      7. Ders süreleri kısaltma

c- Alan arttırma, geniş alanları kullanma ve yer kazanma teknikleri uygulanabilir.

1. 1. 1. 1. Konferans veya toplantı salonlarında ders yapma
      2. Tatil günlerinde boş olan okulu kullanma
      3. Mesai dışında okulu kullanma

8- Okulda yapılması gerçekten gereken dersleri belirleyecek kriterler oluşturulabilir. Örneğin; sınavlarda içeriğinden soru çıkacak dersler gruplanabilir.

a- Matematik, Türkçe, fizik, biyoloji, sosyal bilgiler ve fen grubu dersler
b- Beden eğitimi, resim ve diğer dersler

9- Varsa virüse karşı maruziyeti azaltma yolları aranabilir.

a- Teneffüs sayısını azaltma
b- Dersleri bloklama
c- Okulda kalma süresini düşürme amacıyla ders sürelerini kısaltma
d- “ Az ders, çok ödev ” tekniği uygulama
e- Binaya farklı noktalardan giriş ve çıkış imkânı sağlama
f- Öğrenci gruplarının karşılaşmasını önlemek için derse giriş ve çıkışlar arasında fasıla bırakmak
g- Bahçede veya gezilecek alanlarda sosyal mesafeye uygun olarak yere yürüyüş kılavuz çizgileri çizilmesi
h- Sınıflarda sosyal mesafeye uygun yeni oturma düzeni yapma

10- Okullarda kimin, neyi, neyle, ne zaman ve nasıl yapacağı konusunda Bulaşı Önlemede Sorumluluk Matrisi oluşturulması organizasyon ve iş akışı yönünden fayda sağlayacaktır. Böyle bir matris görev dağılımında kaliteyi arttırarak önemli rol oynayabilir.

11- Okulda Pandemi Komitesi için aşağıdaki organizasyon oluşturulabilir;

a- Müdür
b- Müdür Yardımcısı
c- Sınıf Öğretmenleri
d- Diğer sorumlular ve görevliler

12- Öğrencilerin katılımını sağlamak maksadıyla Okul Kovid-19 Pandemi Kolu kurulabilir;

Görevliler: İdareden bir öğretmen ile her sınıftan temsilcilerden oluşur.

Amaç: Pandemi uygulamalarının etkinliğinin gözlenmesi, öğrencilerin maske, eldiven ve dezenfektan gibi malzeme eksikliklerinin takibi, öğrenci davranışlarının izlenmesi, kurallara uymakta güçlük çekenlere yardım edilmesi, uyarı levha ve işaretlerinin güvenliğinin sağlanması, ihtiyaç duyulan malzemelerin idareye bildirilmesi, öğrenciler içinde cereyan eden salgına neden olabilecek ihlallerin ve olayların raporlanması

a- Kol Sorumlusu Öğretmen müdürce atanır.
b- Bu koldan sorumlu öğretmen Okul Pandemi Komitesinin de tabii üyesidir.
c- Pandemi kalktığında bu kol da kaldırılır.
d- Öğrencilerden enfeksiyon belirtileri gösterenlerin tespit edilerek idareye bildirilmesi
e- Pandemi Okur-Yazarlığı konusunda ilgili sorumluya yardımcı olmak
f- Tanıtıcı yazı, resim, faaliyetler ile öğrencilerin bilinç düzeylerini yükseltmek
g- Her sınıftan bir temsilci seçilerek kuralların uygulanıp uygulanmadığının
izlenmesi
h- Kurallara uymayanların uygun bir diller uyarılması
i- Hatalı davranışlarda doğru uygulamanın ve hareket tarzının gösterilmesi

13- Aşağıdaki konularda sorumlular veya görevliler atanabilir;

a- Pandemide Okul Sosyal Mesafe ve Maske Kontrol Sorumluları

1. 1. 1. 1. Görevliler: Tüm öğretmen, Nöbetçi Öğretmen ve çalışanlar görevlidir.
      2. Amaç: Bahçe, Koridor ve sınıflarda sosyal mesafenin korunması
      3. Maske takma eğitimi
      4. Okul girişinde maske kontrolü
      5. Maskelerin uygun takılmasının kontrolü
      6. Maskesi olmayanlara maske verilmesi
      7. Farkındalık yaratma ve bilinçlendirme posteri hazırlama

b- Pandemi Okuryazarlığı Eğitim Sorumlusu

1. 1. 1. 1. Görevliler: Tercihan biyoloji, fen ve teknoloji öğretmenleri görevlidir.
      2. Amaç: Pandemi bilinç ve bilgi düzeyini arttırma, farkındalık yaratma, önlemleri benimsetme, kurallara uyumu teşvik etme ve ödüllendirme, poster ve uyarı işaretlerinin anlamlarını belletme, dikkati arttırma, sorumluluk sahibi olma bilinci kazandırma, kendini, çevresini ve ailesini pandemiden koruma
      3. Poster hazırlama veya temin etme ve görülebilecek yerlere asma
      4. Uyarıcı levhalar temin etme ve asma
      5. Uzaktan eğitim düzenleme
      6. Sınıfta eğitim düzenleme
      7. Tedbirlerin önemini poster ve uyarıcı işaretlerle açıklama

c-Pandemide Okul Hijyen ve Dezenfeksiyon Sorumlusu

1. 1. 1. 1. Görevliler: Tercihan biyoloji, fen ve teknoloji öğretmenleri görevlidir
      2. Amaç: Pandemi süresince bulaşının önlenmesi için personel ve öğrencilerin hijyen kurallarına uyumun sağlanması ve önlemlerin uygulamaya geçirilmesi
      3. El yıkama ve el dezenfeksiyonun önemi ve yapılma şeklinin eğitimi
      4. Öğrencilerin kurallara uyumunun izlenmesi ve uyarılması
      5. Şahsen veya anonsla uyarı sistemi kurulması
      6. Dezenfektan, eldiven, maske temini ve maske stok kontrolü
      7. Temizlik görevlilerinin Pandemide Günlük Hijyen Uygulama Programı yapılması
      8. Dezenfektan dispenserleri veya kaplarının doldurulması
      9. Dezenfektan dispenserlerinin montajı
      10. Ortam dezenfeksiyonun sislemeyle, çok dokunulan kapı, kapı kolu, tırabzan, korkuluk, tahta ve sıraların silinerek, tuvaletlerin yıkanarak dezenfekte edilmesi
      11. Uyarıcı levha ve posterlerin duvarlara asılması
      12. Sesli anonsla uyarı yapılması
      13. Ateş ölçülmesi ve sağlık kuruluşlarıyla irtibatın sağlanması
      14. Evinde karantina uygulanan öğrencilerin belirlenmesi
      15. Maske, eldiven ve koruyucu donanımın kullanım sonrası bertarafı için Tıbbi Atık Çöp Kutusu konulması ve düzenli boşaltılmasının sağlanması, bu konu ile ilgili belediye ile irtibata geçilmesi
      16. Odaların havalandırılmasının kontrolü

14- Covid-19 bulaşısının okulda yayılmasını önlemeya yardımcı olacak faktörler aşağıdaki gibi belirlenebilir.

a- Fiziksel önlemler

1. 1. 1. 1. El yıkama ve el dezenfeksiyonu kullanımı
      2. Sosyal Mesafenin korunması(otururken, yürürken, sıradayken, konuşurken, oynarken, konu anlatırken vb.)
      3. Maske, yüz siperliği veya diğer kişisel koruyucu donanım takılması/giyilmesi
      4. Ortam ve yüzey dezenfeksiyonu yapılması
      5. Temizlik ve dezenfeksiyon görevlilerine tulum verilmesi

b- Kişisel önlemler

1. 1. 1. 1. Kurallara kişisel olarak uyum sağlanması
      2. Öğrencilerde otokontrolün sağlanması
      3. Kişisel eşyaların başkalarınca kullanılmaması
      4. Velilerin önlemlerin uygulanmasında desteğinin alınması
      5. Sınıflardan sırayla sakince ve koşmadan çıkma
      6. El yıkamayı alışkanlık haline getirme
      7. Okula maskesiz öğrenci gönderilmemesi ve evde kontrolün yapılması
      8. Herkese eşit kişisel sorumluluk yükleyen Yaygın Sorumluluk Anlayışı Prensibinin okulda yaygınlaştırılması ve yerleştirilmesi
      9. Uymayanlara sözlü ve yazılı uyarı yapılması, rehberlik servisi ve velilerin desteğinin alınması
      10. Acil haller dışında koşmanın yasaklanması

c- Lojistik önlemler

1. 1. 1. 1. Okul Pandemi Lojistik Sorumlusu atanması
      2. Tedarik edilecek ve ihtiyaç duyulan malzemelerin cins ve miktarlarının belirlenmesi
      3. Tedarikçilerin veya tedarik makamlarının belirlenmesi
      4. Tedarik noktalarıyla temas kurulması
      5. Malzemeler için depo alanı ayrılması

d- Mali önlemler

1. 1. 1. 1. Dezenfektan kapları ücretsiz alınamıyorsa bunlar için bütçe ayrılması
      2. Poster ve uyarıcı levhaların edinilmesi için bütçe tahsis edilmesi
      3. Okul Aile Birliğinin desteğinin alınması

e- İdari önlemler

1. 1. 1. 1. Okul Kovid-19 Bulaşı Komitesi oluşturulması
      2. Derslerin bloklanması ve ders sürelerinin kısaltılması
      3. Fiziki önlemlerin alınması, uygulanması ve denetlenmesi,
      4. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğüne önlem uygulamalarıyla ilgili rutin raporlama yapılması,
      5. İdarece önlemleri uygulama disiplini sağlanması ve gerektiğinde yaptırım uygulanması,
      6. Öğrencilerin, öğretmenlerin, çalışanların ve velilerin bilinçlendirilmesi ve dikkatlerinin arttırılması,
      7. Hasta olanların belirlenmesi, ayrılması ve idareye temaslılarla birlikte bildirilmesi
      8. Eğitimde öncelikleri belirlemek için her sınıfın ihtiyaçlarını ve öğrencilerinin durumlarını ayrı ayrı değerlendirme,
      9. Sınıfları önceleme, bölme, ayırma, seyretme, yayma, seyrekleştirme tekniklerinin her aşamada kullanılması,
      10. Hastaların tespiti ve bildirilmesi.

15- Okullarda pandemiye karşı ne gibi önlemler alabiliriz?

a- Girişte kimlik ve maskelerin kontrol edilmesi, (ÖNEMLİ!)
b- Alından sıcaklık ölçümü yapılması, (ÖNEMLİ!)
c- Maske ve eldivenlerin Tıbbi Atık Çöp Kutularına atılmasının sağlanması, (ÖNEMLİ!)
d- Kantin ve kafe gibi yerlerde kuyrukların önlenmesi, gerektiğinde bu gibi ünitelerin kapatılması, (ÖNEMLİ!)
e- Kantin ve kafelerin durumu, sosyal mesafenin korunması, yığılmalar, ihtiyaçların karşılanması, sözleşme hukuku açısından ivedilikle değerlendirilmesi, (ÖNEMLİ!)
f- Öğrenci ailelerinde hasta veya temaslı olan varsa öğrencinin eve gönderilmesi, bu konu üzerinde durularak liste tutulması, (ÖNEMLİ!)
e- Bir temas veya bulaşı tespiti halinde olaya süratle müdahale etmek için bir sağlık otoritesiyle veya üst kuruluşla sürekli temasta bulunulması, (ÖNEMLİ!)
g- Spor yaparken ikili ve takım oyunlarının önlenmesi,
h-Her türlü etkinlikte bağırma ve tezahürat gibi virüsü aeresol ve damlacık şeklinde yayacak davranışlardan kaçınılması, (ÖNEMLİ!)
i -Öğrenciler arasında silgi, kalemtıraş gibi malzeme hareketinin durdurulması, (ÖNEMLİ!)
j- Okulda ortak olarak kullanılan tüm alanların dezenfeksiyonu ve dezenfeksiyon işlemleri için gün içinde zaman ayrılması, (ÖNEMLİ!)
k- Eğitim programının ve günlük mesainin insan yoğunluğuna neden olmayacak şekilde yeniden düzenlenmesi, (ÖNEMLİ!)

16- Okula yabancıların girmesinin sınırlandırılması için alınacak önlemler;

a- Yabancıların, misafirlerin ve veliler de dâhil okula girişinin sınırlandırılması, (ÖNEMLİ!)
b- Öğrenci, öğretmen ve çalışanlar dışında etrafta dolaşmanın önlemesi, (ÖNEMLİ!)
c- Okul personeli hariç öğrencilerin yabancılarla temasının önlenmesi, (ÖNEMLİ!)
d- Pandemide Paket, Evrak ve Mal Teslimat Noktası oluşturulması, (ÖNEMLİ!)
e- Zorunlu gelen misafirlerin maske takmasının ve hijyen kurallarına uymalarının sağlanması, (ÖNEMLİ!)
f- Veli toplantılarının ertelenmesi ve bilgilendirmenin uzaktan bağlantıyla yapılması, (ÖNEMLİ!)

17- Karşılaşmaların ve yoğunluğun önlenmesi için giriş ve çıkışlar ile koridorlarda alınabilecek önlemler;

a- Merdivenlerde çıkış ve inişlerin şeritlerle işaretlenmesi, (ÖNEMLİ!)
b- Giriş, çıkış, geliş ve gidişlerin levhalarla grafiksel ve yazılı olarak işaretlenmesi, (ÖNEMLİ!)
c- Koridorda gidiş ve gelişlerin işaretlenerek karşılaşmaların önlenmesi, (ÖNEMLİ!)
d- Binaya mümkünse farklı kapılardan giriş ve çıkış verilmesi, (ÖNEMLİ!)
e- Tüm çift kanatlı kaplıların açılması ve geçişin rahatlatılması,
f- Binanın tüm giriş ve çıkışlarından güvenlik sağlanarak istifade edilmesi,
g- Nöbetçi öğretmenlerin aktif kontrolünün sağlanması,
h- Ses yayın sisteminin etkin kullanılması.

18- Etkin bir korunma için maske eldiven, dezenfektan gibi malzemelerin temini konuları incelenmelidir;

a- Çocukların yüz şekil ve boyutları dikkate alındığında yetişkinlerden farklı her boy maske kullanılması gerekecektir.

1. 1. 1. 1. Farklı boy maske üretilecek mi?
      2. Yaş gruplarına göre maske temin edilecek mi?

b- Öğretmenler, İş Güvenliği Kanunu ’na göre birer çalışandır. KKD tedariki de işverene aittir.

1. 1. 1. 1. Öğretmenlerimize N95 veya benzeri koruyuculuk seviyesinde KKD(Kişisel Koruyucu Donanım) verilecek mi?
      2. Bu donanım nereden temin edilecek?
      3. Kişi başı istihkak haftalık kaç adet olacak?

c- Okulda bulaşının önlenmesi için temizlik, hijyen ve dezenfeksiyon önem kazanacaktır.

1. 1. 1. 1. Dezenfeksiyon nasıl yapılacak ve hijyen nasıl sağlanacak?
      2. Bir prosedür önerildi mi?
      3. Okullar yeni döneme dezenfeksiyon yönünden personel ve malzeme olarak hazır mı?
      4. Tedarik nereden yapılacak?

d- Maske, eldiven ve diğer koruyucu donanım için stok tutulması gerekecektir.

1. 1. 1. 1. Maskeyi kim sağlayacak?
      2. Okullarda stok tutulacak mı?
      3. Öğrencilere maske temin edilecek mi?

e- Maske, dezenfektan, dezenfektan dispenseri, tulum vb. gibi malzemeler idareci, öğretmen, öğrenci, çalışan sayısına göre hesaplanmalıdır.

1. 1. 1. 1. Tutulması gerekecek stok miktarı sayıya göre ne kadar olacak?
      2. Hesaplama nasıl yapılacak?
      3. İdarece bir çözüm üretilecek mi?

f- Dezenfeksiyon ve temizlik için daha çok zaman ayrılacak, profesyonel ekiplerden bile destek alınabilecektir.

g- Koruyucu donanım ve dezenfeksiyon malzemelerinin belli aralıklarla tedarik edilmesi gerekecektir.

1. 1. 1. 1. Bu malzemeler nereden temin edilecektir?
      2. Tedarikle ilgili düzenleme ve planlama yapıldı mı?
      3. Miktarların ne kadar olacağına dair dayanak nedir?

19- Öğrencilerin kişisel eğitimi, disiplinleri ve bilinç düzeyleriyle ilgili konular

a- Öğrencilerin okul kademesine, yaşa ve sınıfa göre bilinç ve dikkat düzeyleri yeterli mi?
b- Okulda koruyucu donanım takmaya veya giymeye ne kadar özen gösterilecek?
c- Sosyal Mesafe Bilinci nasıl kazandırılabilir?
d- Ortama uyum sağlayamayacak bazı küçük sınıfların evden eğitimi devam edebilir mi?
e- Çocukların evde kalması çalışan velileri nasıl etkiler?
f- Okullar açılmadan önce öğretmenlere salgın uzmanları tarafından ne gibi eğitimler verilmelidir?
g- Korona Farkındalık ve Korunma Eğitimi okullar açılmadan uzaktan EBA üzerinden öğrencilere verilebilir mi?
h- Mücadeleyi en iyi yürüten ekiplere ve uygulayan öğrencilere idarece ve üst yönetimce sanal veya gerçek ödül verilecek mi?

20- Korona Salgınıyla Mücadelenin Altın Prensipleri gibi bir sloganla öğrencilerin dikkati çekilebilir.

a- Maskeni Tak!
b- Mesafeni Koru!
c- Ellerini Yıka!
d- Elini ağzına, burnuna ve gözüne değdirme!
e- Kolunun içine hapşır ve öksür!
f- Tokalaşma ve sarılma!
g- El ele tutuşma!

Sonuç olarak; bir toplumda bilimsellik, ciddiyet ve disiplin her şeyin üzerindedir. Bunları şiar edinen bir toplum; savaşlarla, afetlerle, krizlerle, salgınlarla mağdur olabilir ama yetenekli, disiplinli ve birlik ruhuna sahip vatandaşları sayesinde küllerinden yine doğar, tarihteki kadim yerine çok daha heybetli, çok daha mağrur bir şekilde oturur.

Ancak zafer sarhoşluğu içinde rehavete kapılmak, Korona Virüsünün gizlice kurduğu sinsi tuzağa toplum olarak bilerek atlamaktır, düşmek bile değildir. Normalleşme çalışmalarının hızlandığı bu günlerde okullar için çok yönlü ve detaylı Risk Analizi yaparak mevcut durumu sakince inceleyip idareye raporlamak gerek epidemiyologların, gerekse eğitim uzmanlarının en önemli görevleri arasındadır. Çünkü çocuklarımız geleceğimizdir, içinde yaşadığımız toplumun da en masum üyeleridir.

Ayrıca, yüzüne bakmaya dahi kıyamadığımız, hiçbir şeye değişmeyeceğimiz evlatlarımızı gözü kapalı emanet ettiğimiz, toplumsal bilinci ve disiplini kazandıran yegâne yer okuldur, başka bir yer de asla değildir.

Okullarında tertip, düzen ve disiplini her yönüyle amaç edinen, disiplin anlayışını bırakın bozmayı, gevşetmeyi dahi akıllarından geçirmeyen, iyi eğitimi her şeyin üstünde tutan dünya toplumları; hayatın her safhasında ihtiyaç duyulan yetenekli, dikkatli, saygılı ve kaliteli vatandaşlar yetiştirmenin haklı gururunu her zaman duyacaktır.

Dünyanın neresine gidersek gidelim, en değerli şeyin kaliteli insan ve iyi eğitim olduğunu bana öğreten, her türlü zorluğa göğüs gerebilecek bilgi ve beceriyi bana kazandıran öğretmenlerimin önünde bu vesileyle saygıyla eğilirim. Unutulmamalıdır ki; iyi bir eğitim, sadece mesleki açıdan koldaki altın bilezik değil, aynı zamanda tüm kapıları açan sihirli bir anahtardır da.

Bu yazımız, zihinlerde sadece bir fikir hareketliliği sağlamak ve sorumlularda farkındalık yaratmak için hazırlanmış ve değerli incelemenize sunulmuştur. Daha mükemmel düşünceler ve analizler bizzat eğitim ve öğretim işleriyle yakinen uğraşan uzmanlardan, örgün eğitim teşkillerinde görev yapan idareci, öğretmen, öğrenci, veli, çalışan ve görevlilerden gelecektir. Buna adım gibi de eminim. Muhtemel ve örnek uygulamalar ekteki şekillerde yer almaktadır ve istifadenize arz edilmiştir..

Son söz: “Ne ekersen onu biçersin.” Sağlıklı günler diler, şükranlarımı sunarım

Şekil 10: Yeni Korona Virüsünden korunma yollarını gösterir Bakanlıkça hazırlanan bir poster

Yük. Müh. Ertan Halaç – 12 Mayıs 2020