Ölümlü Veya Yaralamalı Trafik Kazalarında Tazminat Davası Trafik kazalarının sıkça olduğu günümüzde sorulan soruların başında gelmektedir.
Trafik kazası, bir veya birden fazla karayolu taşıtının başka bir taşıta, insana ya da bir canlıya zarar vermesidir. Bayramlarda, özel günlerde ve tatillerde trafik kazası miktarı çok yüksek oranlara çıkmaktadır. Özellikle İstanbul gibi trafik sorunu olan ve kalabalık bir şehirde trafik kazasının sık sık yaşanılması kaçınılmaz hale gelmiştir. Yaralamalı trafik kazası ve ölümlü trafik kazası gibi durumlarda istenebilecek çeşitli tazminatlar ortaya çıkmaktadır.
Trafik kazasında mağduriyetin giderilmesi için tazminat ödemeleri yapılmaktadır. Trafik kazasının sonucunda oluşan zarara göre alınacak tazminatın nasıl hesaplanacağı da değişmektedir. Trafik kazasındaki maddi hasar için ödenecek olan tazminatta kusur oranı dikkate alınır. Örneğin; trafik kazasında %70 kusurlu olan taraf zararın da %70’inden sorumlu olacaktır.
Ölümlü trafik kazasında hakim tazminata ölen kişinin yaşını, gelirini ve yaşasaydı ne kadar yaşayacağını göz önünde tutarak karar verir. Ölümlü trafik kazasında ölen kişinin ölmeden önceki tedavi giderleri ile cenaze masrafları da tazminat hesaplamasında dikkate alınır. Ayrıca ölümlü trafik kazasında ölen kişinin yakınları manevi tazminat talebinde de bulunabilir.Hakim ölümlü trafik kazası nedeniyle tazminata hükmetmeden önce indirim sebebi varsa bunları da göz önünde tutar.
Ölümlü trafik kazasında önemli bir konu da destekten yoksun kalma tazminatıdır. Ölümlü trafik kazasında hayatını kaybeden kişinin yaşadığı sürece maddi destek de bulunduğu kişiler bu tazminattan yararlanabilir. Bu kişiler kural olarak ölümlü trafik kazasında ölen kişinin eşi, çocukları ve ebeveynleridir. Fakat ölümlü trafik kazasında ölen kişi ile kan bağı olmayan kişiler de destek aldığını ispat ederek bu tazminatı isteyebilir.
Eğer ölümlü trafik kazasında bir çocuk hayatını kaybettiyse yine destekten yoksun kalma tazminatı gündeme gelecektir. Bu tipteki destekten yoksun kalma tazminatı hesaplanırken çocuğun yaşasaydı ilerde anne-babasına destek olacağı varsayımında bulunulur. Bu destekten yoksun kalma tazminatını ölen çocuğun anne-babası talep edebilir. Çocuğun hayatını kaybettiği ölümlü trafik kazasında destek yoksun kalma tazminatının hesabında çocuğun yaşı, ileride yapma olasılığı bulunan desteğin miktarı ve ebeveynlerin yaşı göz önünde tutulur.
Yani ölümlü trafik kazasında istenebilecek tazminatlar şunlardır;
Yaralamalı trafik kazasında ölümlü trafik kazasından farklı olarak destekten yoksun kalma tazminatı gündeme gelmez. Çünkü yaralamalı trafik kazasında yaralanan kişi hala hayattadır ve destek olduğu kişiler bu destekten mahrum kalmamıştır. Fakat trafik kazasında yaralanan kişi başka tazminatları isteme hakkına sahiptir. Yaralamalı trafik kazasında yaralanan kişi bu süreçte yaptığı tedavi masraflarının tazminatını, tedavi sebebiyle çalışamadığı süre boyunca mahrum kaldığı maaşını ve gelirlerini, iş görememezlik tazminatını ve manevi tazminatı talep edebilir.
Trafik kazası nedeniyle iş görememezlik tazminatı yaralanan kişi tekrar çalışamayacağı ya da eskisi gibi çalışamayacağı durumlarda gündeme gelir. Trafik kazasında yaralanan kişinin vücut bütünlüğü bozulduysa ya da hareketleri kısıtlandıysa iş görememezlik tazminatı alabileceği kabul edilir.
Yani yaralamalı trafik kazasında istenebilecek tazminatlar şunlardır;
Trafik kazasında araçta meydana gelen hasarı daha az kusurlu taraf isteyebilir. Trafik kazasında kusurlu olan taraf kusuru oranında bu zarardan sorumlu olacaktır. Bunun dışında trafik kazasının ölümle veya yaralamayla sonuçlanması durumlarında çeşitli başka tazminatlar da istenebilir. Trafik kazası elem ve üzüntüye sebep olduysa buna dayanılarak manevi tazminat da istenebilir.
Trafik kazası sonucu ölüm meydana gelmediyse mağdur maddi ve manevi tazminat davalarını kendisi açmaktadır. Fakat trafik kazası sonucu ölüm meydana geldiyse maddi ve manevi tazminatı zarar gören ailesi ve yakınları açmaktadır. Eğer trafik kazasından sonra mağdur ölmeden önce maddi ve manevi tazminat davası açtıysa ve davaları açtıktan sonra öldüyse bu davaları ailesi devam ettirebilir.
Trafik kazasında maddi ve manevi tazminat davaları zararı veren kazanın tarafına karşı açılabilir. Kazada şoföre ve aracın sahibi şoför dışında biriyse hem şoför hem araç sahibine dava açılabilir. Fakat trafik kazaları çok fazla tazminata sebep olduğu için zararı veren kişinin bu tazminat miktarlarını karşılaması zordur. Zarar gören bu gibi durumlarda mağdur olmamak için tazminat davalarını sigorta şirketlerine açabilmektedir. Bu tazminat miktarlarını sigorta şirketleriyle anlaşarak alabileceği gibi sigorta şirketlerine dava açarak mahkemenin hükme bağlamasını da isteyebilir. Kısacası trafik kazasında tazminat davası aracı süren kişiye, aracı işleten kişiye, aracın sahibine ya da sigorta şirketlerine açılabilir.
Trafik kazası sonucunda kişi sakat kaldıysa, iş görememezlik tazminatı ve tedavi masraflarının tazminatı gündeme gelecektir. Kişinin sakatlığı bir daha çalışamamasına ya da çalışma veriminin düşmesine sebep oluyorsa sakatlanan kişi iş görememezlik tazminatı talep edebilir. Ayrıca sakatlanan kişi sakatlığının tedavisi için harcadığı ve harcayacağı tedavi masraflarının tazminatını da talep etme hakkına sahiptir.
Sakatlıklar kişinin psikolojik durumunu da sarsmaktadır. Sakatlanan kişi sakatlığı sebebiyle ağır elem ve üzüntü içerisindeyse manevi tazminatı da isteyebilir.
Trafik kazasında tedavi masrafları tazminatını talep edilebilmektedir. Trafik kazası sebebiyle yapılacak olan uzun süreli tedaviler büyük masraflara sebep olduğundan genelde yaralamaya sebep veren kişiden bunların alınması güç olabilir. Bu sebeple uygulamada uzun süre devam eden tedavinin masrafları sigorta şirketlerinden tazmin edilme yoluna gidilir.
Trafik kazasının sonucunda kişi tedavi esnasında ve sonrasında evde ya da hastanede dinlenilmesi gereken sürede mağdurun kazanç kayıpları söz konusu olabilir. Örneğin; trafik kazası sonucu yaralanan esnafın tedavi sebebiyle dükkanının kapalı kaldığı günlerdeki olası kazancı tazminat olarak istenebilir.
Yaralamalı trafik kazası sonucunda uzuv kaybı, sakatlık ya da hareketlerin kısıtlanması gibi çalışma gücünü azaltan ya da çalışma gücünü ortadan kaldıran durumlar ortaya çıkabilir. Bu durumlarda mağdur iş görememezlik tazminatı almaya hak kazanır.
Trafik kazası sonucunda ortaya çıkan zararlar mağdurun ekonomik geleceğini sarsıyorsa buradan kaynaklanan kayıplar tazmin edilebilir. Örneğin; bir ressamın trafik kazası sonucu ellerini kaybetmesi ekonomik geleceğini sarsar ve bu sebeple tazminat talep edebilir.
Ölümlü trafik kazasında eşi vefat eden kişi ve çocuklar için tazminat hakları doğacaktır. Öncelikle kişi sağ olsaydı kendisinin açabileceği bütün tazminat davalarını eşi ve çocukları açabilir. Yani ölümlü trafik kazasında ölen kişinin eşi ve çocukları kaza sonucunda oluşan maddi hasarın, ölen kişinin tedavi masraflarının tazminatının, ölen kişinin cenaze masraflarının tazminatının, duydukları elem ve üzüntü sebebiyle manevi tazminatlarının ve destekten yoksun kalma tazminatlarının ödenmesini isteyebilirler.
Destek yoksun kalma tazminatı ölümlü trafik kazası sonucu kişinin hayattayken maddi destekte bulunduğu kişilere verilir. Bu kişiler iki gruba ayrılmaktadır;
Trafik kazasında genel kural olarak zamanaşımı zararın ve zarar verenin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, her halde ise 10 yıldır. Fakat istisnası Ceza Kanunu’nun daha uzun süreler öngörmesidir. Ceza kanunu ölümlü trafik kazası için 15, yaralamalı trafik kazası için 8 yıllık bir zamanaşımı süresi belirlemiştir.
Trafik kazasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Fakat taraflar arasına trafik kazasına sebebiyet veren aracın işletilmesinden sorumlu olan araç sahibi de girerse dava Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açılır.
Trafik kazasında yetkili mahkemeler davalılardan birinin yerleşim yerindeki, trafik kazasının meydana geldiği yerdeki, davacının yerleşim yerindeki, sigortacının merkezinin bulunduğu yer mahkemesi ya da sigorta sözleşmesinin yapıldığı acentanın bulunduğu yer mahkemesidir.