Ortodontik tedaviler, diş-çene-yüz bölgesini ilgilendiren bozuklukların oluşmasını önlemek; mevcut bozuklukların ilerlemesini durdurmak ve tedavi etmek; bununla birlikte iyi bir estetik ve fonksiyon (ısırma, çiğneme, konuşma, gülme) sağlamayı hedefleyen uzmanlık dalıdır.
Dişlerdeki çapraşıklığın sebebi yer darlığıdır, yer açmak için çene genişletilebilir, dişler dışa doğru açılabilir veya diş eksiltilir. Hangisinin uygun olduğuna doktorunuz karar verecektir. Tedavi amacıyla dişlerin üzerine braket yapıştırılıp bunların içinden hafızalı teller geçirilir. Tedavinin gerekliliğine göre vidalar, çene genişletme apareyleri, yaylar, lastikler vb. kullanılabilmektedir. Kimi zaman da hasta tarafından takıp çıkarılması gereken ağız dışı aygıtların veya ağız içi alt ve üst çeneyi bağlayan lastikler kullanılması gerekebilir. Bunların kullanımları ile ilgili talimatlara uyulması tedavi başarısı için çok önemlidir.
Uygulama sırasında ağrı olmaz ancak hem dişlerin yanak iç mukazasının tahrişine hem de dişlerin hareketine bağlı rahatsızlık olmaktadır. Bu rahatsızlık ilk günden sonra gittikçe azalarak bir hafta devam edebilir. Ortodontik tedavi sadece dişlerin ön tarafına braket takılarak uygulanacaksa konuşmayı kesinlikle etkilemez. Ancak çene genişletmesi gibi damak kısmına aparey uygulanacaksa ilk birkaç gün konuşma etkilenebilir.
Ortodontik tedaviler için en uygun yaş kişiden kişiye degişmektedir. Eğer çenelerin gelişimiyle ilgili bir problem yoksa ve dişler kapaniş bozukluğuna bağlı travmaya maruz kalmıyorsa en uygun yaş daimi dişlerin sürduğü ergenlik dönemdir. Bu dönemde hem diş hareketi daha hızlı olur hem de çocuğun tellerini kabullenmesi daha kolay olacaktır. Bununla birlikte dişsel problemler her yaşta düzeltilebilir. Ancak yaşa göre tedavi planlaması değişebilir. Eğer hastada iskelketsel cene bozuklukları (çene çok önde veya geride olabilir) varsa bazı durumlarda ergenlik döneminde büyüme yönlendirilebilir. Ancak ileri düzeydeyse, yaşla birlikte ilerleyeceği düşünülüyorsa veya hasta erişkin ise, 18 yaş sonrası hastane koşullarında genel anestezi altında uygulanacak bir cerrahi uygulaması ile düzeltilir.
Ortodontik tedavilerin süresi için bir çok faktör vardır. Ortodontik problemin cinsi, şiddeti, hastanın yaşı, diş köklerinin uzunluğu, kemiğin sertliği gibi değistirilemeyen faktörler olmakla birlikte hastanın randevularina zamanında gelmesi, beslenmesine ve ağız hijyenine dikkat etmesi, verilen aparey, elastikleri uygun kullanması süreyi etkileyen önemli faktörlerdendir.
Ortodontik tedavi sırasında hastalar bazı olumsuzluklar yaşayabilir. Dişlerdeki metal ve lastik aygıtlar geçici yeme-konuşma-yutkunma güçlüğü yaratabilir. Dudak-yanak ve dilde yaralar oluşabilir. Ağız bakımı zorlaşabilir. Kimi zaman da braketlerin kopması, tellerin kırılması gibi istenmeyen durumlar gelişebilir. Bu sıkıntıları kolayca atlatabilmek için hekimin talimatlarına mutlaka uyulmalıdır.
Kpasnış bozuklukları eklem problemine sebep olmakla birlikte
Tedaviye başlamadan önce tüm dişler muayene ettirilmeli, varsa çürük dişler tedavi edilmelidir. Ortodontik tedavi, ağız hijyeni sağlandığı sürece leke veya çürüğe kesinlikle sebep olmaz. Ancak teller gıda tutulumunu arttırdıkları icin fırçalamaya çok daha özen gösterilmesi gerekir. Çünkü braketlerin arasında ve dişeti ile braket arasındaki bölgede gıda artıklari birikir ve yeterli fırçalanmayan dişlerde çürük, kalıcı beyaz lekeler ve dişetlerinde iltihaplar, ağız kokusu gelişebilir. Tedavi sırasında Bu nedenle dişler ana ve ara öğünlerden sonra düzenli olarak, tellerin alt/üst/aralarındaki tüm gıda artıklarının uzaklaştırıldığından emin olana kadar fırçalanmalıdır. Diş fırçası olarak orta sıra kılları daha kısa olan ortodontik diş fırçaları temizleme yapıldıktan sonra braket aralarındaki artıkları temizlemek için ara yüz fırçaları kullanmanız önerilir. Ortodontik fırça ve ara yüz fırçaları eczanelerde satılmaktadır (motorlu diş fırçalarına takılan ortodontik ve ara yüz başlıkları da mevcuttur). Fırçalama sonrası ağız gargarası da kullanılabilir.
Braketler dişlerin yüzeyine, tedavi sonrası çıkartırken dişlere zarar vermeyecek sağlamlıkta yapıştırılmaktadır. Ancak sert gıdalar braketlerin kopmasına sebep olur. Dolayısıyla tedavi süresince yiyecekleri küçük lokmalar halinde yemeli. Dişlerle koparma hareketi yapmamaya özen göstermeli, çekirdekli gıdaları çekirdeğini ayıkladıktan sonra tüketmelisiniz. Kola gazoz gibi asitli maddeler hem dişlerin çürümesine sebep olmakta hem de yapıştırıcı maddeyi çözerek braketlerin kopmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla kesinlikle tüketilmemesi önerilir. Çay, kahve, sigaranın teller açısından zararı yoktur ama dişlerde ve telleri tutan lastiklerde sararmaya neden olup görüntüyü bozmaktadır.
Yirmi yaş dişleri tedaviye engel değildir ancak bu dişler için sürecek yer yoksa tedavi öncesi, tedavi süresince veya tedavi sonrasi cerrahi yöntemlerle alınması tercih edilir.
Ortodontik tedavi ağız hijyeni sağlandığı sürece dişlere zarar vermez ancak bazı hastalarda diş köklerinin boyunda bir kısalma (kök erimesi) meydana gelebilir. Eğer ciddi bir kısalma söz konusu ise tedavi hekim tarafından sonlandırılabilir.
Her ortodontik tedavinin sonunda, dişlerde hareket etme ve tedavinin başındaki ilk konumuna geri dönme eğilimi söz konusudur. Bu nedenle aktif ortodontik tedavi biter bitmez pasif ortodontik tedavi olan “pekiştirme tedavisi”ne başlanmalıdır. Bu tedavide ya dişlerin iç tarafına sabit olarak bir tel yapıştırılır ya da hastanın takıp çıkarılabileceği bir pekiştirme aygıtı kullanılır. Sizin için hangisinin uygun olduğuna doktorunuz karar verir. Pekiştirme tedavisi en az aktif tedavi kadar önemlidir.