İÇİNDEKİLER
Vücudun bağışıklık sistemi veya immün sistem, kişiyi hastalık ve enfeksiyonlardan koruyan karmaşık bir sistemdir. Vücudu yabancı ve zararlı maddelerden koruyan immün sistemin hatalı çalışması sonucunda otoimmün hastalıklar ortaya çıkar savunma mekanizmamız olan bağışıklık sistemi yanlışlıkla zararlı patojenler ve tümörler yerine vücudun sağlıklı hücrelere saldırarak hastalığa yol açar.
Otoimmün hastalıklarda genetik geçişlerin ve çevresel faktörlerin etkisi olduğu düşünülse de nedeni tam olarak bilinmemektedir. Kimyasal maddelere maruz kalma, paketlenmiş gıdaların tüketimi, yüksek yağ ve şeker oranına sahip ya da işlenmiş yiyeceklerle beslenmenin bağışıklık tepkisine yol açarak iltihaplanmaya neden olabileceği düşünülüyor.
Otoimmün hastalıkların toplumlarda görülme oranı her geçen gün artıyor. Özellikle kadınlarda daha sık karşılaşılan otoimmün hastalıkların bir çoğunun adını yakın zamana kadar bilmiyorken artık birçoğu büyük oranda hayatımıza girdi. En sık karşılaştıklarımız; Sedef Hastalğı, çölyak hastalığı, romatoid artrit ( eklem iltihabı ) , graves hastalığı, haşimatı tiroiti, multipl skleroz (MS) , sistemik lupus eritematozus olarak sayılabilir. Ancak her birini saymaya kalkarsak bilinden 80 in üzerinde otoimmün hastalık çeşidi var. Her geçen gün otoimmün hastalıklara yenileri ekleniyor ve toplumda görülme oranlarında ciddi bir artış gözlemleniyor.
Otoimmün hastalıkların en sık görülen ortak özellikleri atak şeklinde gözükmeleridir. Yani otoimmün hastalıklarda şikayetler dönemsel olarak artar ya da azalır. Şikayetlerin hafifleme dönemlerinde hastalar iyileştiklerini düşünebilirler ancak genelde hafifleme dönemlerini alevlenme dönemleri takip eder. Stres, sağlıksız beslenme , sigara tüketimi gibi faktörlerin alevlenme dönemlerini tetiklediği düşünülmektedir. Yorgun hissetme, kas ağrıları, eklemlerde şişlik, kızarıklık, döküntü, konsantrasyon zorlukları, saç dökülmesi, deri problemleri pek çok otoimmün hastalığın ortak özelliğidir.
Otoimmün hastalıkların teşhisi çok titizlikle uzman bir hekim tarafından yapılmalıdır. Şikayetler ve hasta hikayesi çok iyi dinlenmelidir. Otoimmün rahatsızlıklar bağışıklık sisteminin karmaşık yapısından kaynaklandığı için bu hastalıklara teşhis koymak tek bir test ya da tahlil ile mümkün olmayabilir. Antinükleer antikor testi (ANA) sonucu otoimmün hastalığa teşhis koyulması açısından hekime yardımcı olabilecek testlerdendir. Bu test sonucu kişinin bir otoimmün hastalığa sahip olduğu konusunda bilgi verse de hangi hastalığa sahip olduğu konusunda net bir bilgi veremeyebilir. Ancak hiçbir test sonucu tek başına teşhis koymak için yeterli değildir. Otoimmün hastalıkların teşhisi titizlikle konulmalıdır.
Otoimmün hastalıkların kesin tedavisi yoktur. Ancak hastalığın neden olduğu rahatsızlıklar iyi yönetilip uygun tedavi uygulanarak kişilerin hayatlarına sorunsuz devam etmeleri amaçlanır. Hastalıklarda görülen alevlenme dönemlerinin sürelerini kısa tutmak, alevlenme sıklıklarını ve şiddetini azaltmak otoimmün hastalıkların tedavisindeki en büyük amaçtır.
Ağrı , acı , şişlik, kızarıklık gibi rahatsızlıkları önlemek için cilt döküntülerini hafifleten krem,losyon vb İbuprofen ve naproksen gibi steroid olmayan anti-inflamatuvar ilaçlar kullanılabilir .
Otoimmün hastalıkların bir çoğunda en önemli faktör beslenmedir. Alevlenmeyi önleyen diyetlerin titizlikle uygulanması kişiyi çok rahatlatacaktır. Beslenme sistemindeki değişikliğin yanı sıra kişinin hareketli bir hayat biçimi olması, düzenli egzersiz yapması , bol su tüketimi de faydalı olacaktır. Otoimmün hastalıklar bağışıklık sisteminin zayıflığından kaynaklanmaz. Bağışıklık sisteminin hatalı çalışmasından kaynaklanır. Yine de bağışıklık sistemini destekleyici ilaçlar fayda sağlayabilir.