Ziyaretçilere ve arama motorlarına eşsiz içerik sağlamak için iki kişi tarafından araştırılan farklı olaylara dayanan, az kullanılan fakat çok etkili olan bir yöntemin ileri arama motoru optimizasyonu için çok büyük önem taşıdığını düşünüyorum. O zaman daha ayrıntılı incelemeye başlayalım.
Çerez Nedir?
Çerezler, web sitelerinin bir ziyaretçiyi zaman içinde izleyebilmelerini mümkün kılan ve o ziyaretçinin hard diskine bırakabildikleri küçük metin dosyalarıdır. gcCocbqp.lceqo.nl3.gsr.awhoer.net’a her girdiğinizde sitenin kullanıcı adınızı hatırlamasını ya da tarayıcınızı her açtığınızda Hotmail hesabınıza giriş yapmak zorunda kalmamanızı sağlayan dosyalar çerezlerdir. Çerez verileri, siteye en son ne zaman giriş yaptığınız, ID numaranız ve ziyaretiniz hakkında bilgiler içerir.
Bir site geliştiricisi olarak, izlenme amacıyla çerezleri kullanan ziyaretçilerinizi hatırlamak veya ziyaretçilerinizin işlemleri veya tercihlerine dayanan farklı bilgileri gösterebilmek için değişik seçenekler oluşturabilirsiniz. Genel olarak kullanımı, kullanıcı adını hatırlama, alışveriş sepeti ile ilgili bilgilerin veya daha önce görüntülenen içeriğin tutulması şeklindedir. Örneğin, Moz’daki hesabınıza giriş yaparsanız hesabım sayfanızda size bloğu nasıl görüntülemek istediğinize dair seçenekler sunacağız ve bir dahaki ziyaretinizde sitemiz bunu hatırlıyor olacak.
Oturum Kimliği Nedir?
Oturum kimlikleri işlev açısından çerezlere denktir ancak aralarında büyük bir fark vardır. Tarayıcınızı kapattığınızda veya yeniden başlattığınızda genelde oturum kimliği bilgisi hard diskinizden silinmiş olur. Ziyaret ettiğiniz web sitesi veri veya işlemlerinizi hatırlayabilir ancak bilgisayarınızda çalışır halde olmayan oturum kimliklerini hatırlayamaz (tarayıcı kapatıldığında varsayılan oturum kimlikleri de sonlanır). Kısaca, bu kimliklere geçici çerezler diyebiliriz (ancak aşağıda göreceğimiz üzere bunları denetlemek için çeşitli yöntemler vardır).
Teknik açıdan bakacak olursak, oturum kimlikleri son kullanma tarihleri olmayan çerezler gibidir, ancak oturum kimlikleri için çerezlere benzer şekilde son kullanma tarihi belirlenebilir. Bu bağlamda düşünürsek çerezlerle neredeyse aynı olduklarını söyleyebiliriz. Sıklıkla URL kodlarında kullanılmalarına rağmen, oturum kimlikleri arama motorları için büyük sorunlara sebep olabilecek (çünkü her istediğinizde kopya içerik için eşsiz bir URL oluşur) bir uyarıyı da beraberlerinde getirirler. Ancak genelde, oturum açılmamış sayfayı botlara göstermek için 301 yönlendirmesi kullanılır (detayları burada bulabilirsiniz – oturum kimliklerini çıkararak arama motoru gizleme sistemi).
NOT: Bütün kullanıcılar istedikleri takdirde hem oturum kimliklerini hem de çerezleri tarayıcı ayarlarından düzenleyebilmelidirler. Bu genelde web tarayıcısının işini zorlaştırdığı için çoğu sitede içeriğin görüntülenmesi için çerezlerin/oturumların gerekli olduğunu belirten bir yazıyla karşılaşırsınız. Çerezler, bazen ısrarcı olsalar da, yarı düzenli bir şekilde kullanıcılar tarafından temizlenirler. 2007’de yapılan Comscore çalışması kullanıcıların %33’ünün bilgisayarlarını en az ayda bir kere çerezlerden arındırdıklarını ortaya çıkarmıştır.
Arama Motorları Çerez ve Oturum Kimliklerini Nasıl Algılar?
Algılamazlar! Arama motoru örümcekleri çerezleri veya oturum kimliklerini algılamak üzere ayarlanmamışlardır ve bu fonksiyondan yoksun tarayıcılar gibi işlerler. Ancak, çerezleri kabul etmeyen tarayıcıları kullanan ziyaretçilerin aksine, bazen örümcekler, buna özellikle izin vermiş web sitesi yöneticileri nedeniyle kaldırılmış içeriğe erişebilirler. Çoğu sitenin çerezleri veya oturumları gerekli kılan sayfaları vardır fakat arama motorları botlarının içeriğe ulaşmalarına izin veren bazı özel kuralları da mevcuttur. Teknik açıdan baktığımızda bu bir tür gizleme sistemi olsa da arama motorları genelde bu tip bölünmüş içerik dağıtımına izin verirler.
Arama motorların çerez/oturum kısıtlaması olan sayfalara nadiren erişebilmelerine rağmen, çoğu çerez ve oturum kimliği kullanımı erişimi sınırlayan içerik, link ve sayfaların oluşumuna sebep olur. Site geliştiriciler olarak, hem insanlar hem de motorlar için en uygun şekilde işleyen daha akıllı siteler ve sayfalar hazırlamak için “genelgeçer gizleme sistemi” gücünü geliştirebiliriz.
Arama Motoru Erişimini Denetlemek için Neden Çerezleri veya Oturum Kimliklerini Kullanmayı Tercih Edeyim?
Arama motorlarını denetleme amacıyla çerezlerin ve oturum kimliklerini geliştirilebilmeniz için birçok yöntem var. Bu araçlarla uygulanabilecek temel stratejileri sıraladığım listeyi aşağıda bulabilirsiniz. Ancak bunlardan başka sayamayacağımız kadar çok yöntemin olduğunu da unutmayalım!
* Link Akışını Şekillendirirken Birden Fazla Yol Sunun
Ziyaretçilerin görüntülemek istedikleri içerik veya ona ulaşma yolları farklıdır. Sitenizde içeriğe erişim birden fazla şekilde yapılabiliyorsa (tarih, konu, etiket, ilişiklik, oylamalar vb gibi) bu sizin yararınızadır ancak arama motoru canlısı tek bir yönlendirici yapıya odaklanarak daha iyi optimize edilecek sıralama dereceniz veya link akışınıza zarar verir. Hard diskinde çerez bulunan kullanıcılara ve motorlara ayrı ayrı yönlendirmelerde bulunursanız hem pastanız durur hem karnınız doyar.
* Sayfa İçeriğinin Belirli Bölümlerini Arama Motoru Endekslerinden Uzak Tutun
Çoğu sayfa hem sadece insan ziyaretçilere göstermeyi tercih ettiğiniz hem de motorlara da göstermeyi isteyebileceğiniz bölümlerden oluşan içeriğe sahiptir. Bunlar reklamlar, sadece üyelerin görebileceği bilgiler, linkler veya zenginleştirilmiş medya uygulamaları dahi olabilir. Çerezleri kabul etmeyen kullanıcılar basit bir içerik görürken çerezlere izin verenlerin geniş içeriği görmeleri oldukça önemli bir ayrım teşkil ediyor. Bunun genellikle, oturum açmakla bağlantılı olduğunu yani sadece kayıtlı kullanıcıların içeriğin tamamına erişebileceklerini de (Örneğin; Facebook veya LinkedIn gibi sitelerde) belirtmek isterim.
* “Sadece İnsanlar” veya “Sadece Kayıtlı Kullanıcıların” Erişebileceği Sayfalar Hazırlayın
Bir sitede genelde arama motorlarının erişimini kısıtlamak isteyeceğiniz sayfalar veya bazı bölümler olur. Bunu çerezler/ oturumlar sayesinde kolaylıkla yapabilirsiniz, hatta bu şekilde “kayıtlı kullanıcılarınızın” artmasını sağlayarak aranma trafiğinizi de arttırabilirsiniz. Örneğin, belirli kişilere açmak istediğiniz başarılı bir içeriğiniz varsa, bu içeriğin küçük bir kısmını göstererek kayıtlı olunduğu takdirde (böylelikle aynı URL ile içeriğin tamamına erişim sağlanabilir) tamamını okuyabileceklerini belirten bir yazı koyabilirsiniz. Kayıtlı kullanıcılar, URL örümceklerinin oluşturduğu endeks ve sıralamaya tabii olmaya devam ederler fakat önbellekteki bilgileri başkalarına ücretsiz veremezler. Bu gibi durumlarda, arama motorlarının sadece kayıtlı olmayanların görebileceği sayfadaki içeriği “görebileceğini” unutmayın ve buna bağlı olarak da mümkün olan en yoğun trafik oranlarını elde edebilmek için başlık ve kısa bölümlerinizde anahtar kelimelerinizin bulunmasına özen gösterin.
* Kopya İçeriklerden Kaçının
Çerezlerin ve oturumların en çok kullanılma sebeplerinden biri ziyaretçilere istediklerini seçme olanağı tanırken, örümceklerin aynı içeriğin diğer versiyonlarına erişmelerini engellemektir. Örneğin, Moz’da siteye giriş yapmış kullanıcılar blog ana sayfamızdaki bütün blogları görebiliyorken, arama motorları ve kayıtlı olmayan kullanıcılar sadece bazı kısa bölümleri görebiliyor. Bu da içeriğimizin birden fazla sayfada (blog ana sayfası ve yazıların yer aldığı belirli sayfalar) listelenmesini önleyerek üyelerimiz için olumlu kullanıcı deneyimleri sağlıyor. Bu konuyu bloglardaki sayfalandırma ve kopya içeriklerle baş etmeyle ilgili yazımda daha detaylı şekilde anlattım.
* Bir Kullanıcının İşlemlerine veya İşlem Düzenine Uygun İçerik Görüntüleyin
Çoğu site, kullanıcılarının işlemlerini takip etmekten ve ilgilendikleri alanlara en uygun içeriği sunmaktan hoşlanır. E-ticaret siteleri için bu ilgilenilebilecek veya en son görüntülenen ürünler anlamına gelirken, çoğu medya web sitesi için reklam anlamına gelir. ziyaretçilere en son baktıkları kıyafetleri göstererek buna iyi bir örnek teşkil ediyor.