Sizce iyi bir hayatın tanımı “mutlu bir hayat” mıdır? Ya da anlamlı bir hayat mı? Evet, olabilir. Ancak, iyi yaşamın bugüne kadar çok fazla dikkat edilmeyen başka bir boyutu daha var. Psikolojik olarak iyi olmak, gerçekten iyi bir yaşama katkıda bulunabilecek bir zenginlik olabilir.
Psikolojik açıdan iyi bir yaşamı “çeşitli ilginç ve kişinin bakış açılarını değiştiren deneyimler sağlayan bir yaşam” olarak tanımlayabiliriz.
Yani, aslında psikolojik olarak iyi bir yaşam, insanların arzu ettiği yaşam türlerinden biridir….
Mutlu,anlamlı ve psikolojik olarak zengin olan yaşamların bazı ortak noktaları vardır. Ancak, psikolojik açıdan zengin bir yaşam, diğer iki tür iyi yaşamdan farklıdır.
Psikolojik açıdan zengin bir yaşamın üç temel özelliği; çeşitlilik, ilginçlik ve bakış açısını değiştiren deneyimlerdir.
Bunun yanında; mutlu bir yaşamın özellikleri çok farklıdır ve rahatlık, güvenlik ve neşe içerir. Anlamlı bir yaşamın özellikleri de farklıdır ve anlam ve amaç içerir.
Meraklı insanlar deneyime açıktır. Alışılmamış tavırları, sanatsal duyarlılığı, entelektüel merakı, esnekliği, duygu derinlikleri vardır.
Hem olumlu hem de olumsuz duyguları yoğun bir şekilde yaşarlar. Yani, yalnızca yoğun duygular yaşamak yeterli değildir. Ayrıca, bu duygusal deneyimleri düşünmeniz ve onları anlamlandırmaya çalışmanız gerekir.
Kişisel gelişim, özerklik, kendini kabul, yaşam amacı ve olumlu ilişkiler de psikolojik olarak iyi bir yaşamla ilişkilidir. Yapılmış bir araştırmaya göre, psikolojik açıdan zengin hayatlar süren insanlar her zaman aynı kişilerle takılmıyorlar ya da hayatları boyunca tek bir amaç peşinde koşmuyorlar.
Psikolojik olarak iyi bir yaşam süren insanlar, genel olarak daha liberal olma eğilimindedir. Aynı araştırmaya göre “mutlu ve anlamlı hayatlar sürenler, sosyal düzen ve statüyü korumayı tercih etme eğilimindeyken, psikolojik açıdan zengin hayatlar sürenler, sosyal değişimi kucaklamayı tercih eder.”.
Mutlu bir hayat yaşamak ister misiniz? Paranız, zamanınız ve yeterli ilişkileriniz varsa, bu size yardımcı olacaktır. Peki, anlamlı bir hayat mı istiyorsunuz? Ahlaki ilkelere, geniş anlamda ilişkilere ve tutarlılığa sahip olmak yardımcı olabilir.
Bazı yaşam deneyimleri psikolojik açıdan zengin bir yaşamla ilişkilendirilir. Bunlar arasında:
Örneğin; boşanma acı verici bir deneyim olabilir. Ancak, aynı zamanda bakış açınızı psikolojik olarak zenginleştirecek şekilde değiştirebilir.
Mutlu hayatlar süren insanlar kişisel tatmin alırlar. Anlamlı hayatlar yaşayan insanlar, topluma katkıda bulunurlar. Psikolojik olarak iyi bir yaşam süren insanlar ise bilgelikle ödüllendirilir. Bu kişiler:
Bu bilgelik, psikolojik açıdan zengin bir yaşam süren insanların farklı yaşam deneyimlerinden, onları farklı bakış açılarıyla tanıştıran ve onlara yaşamın karmaşıklıklarını gösteren deneyimlerden gelmektedir.
Psikolojik olarak iyi bir yaşam süren bir insan; günlük yaşamında sadece rutin değil, bazı yeni faaliyetlerde de bulunur. Öğrenciyse daha zorlu dersler alır veya sadece iyi notlar almaya değil, bir şeyler öğrenmeye de önem verir.
Mutlu hayatlar süren insanlar, ölüm döşeğinde “eğlendim!” diyebilir. Anlamlı hayatlar süren insanlar “bir fark yarattım” diyebilir. Psikolojik açıdan zengin hayatlar süren insanlar ise “ne yolculuktu!” diyebilir.
Kierkegaard’ a göre;
“Güvenli, saygın bir işi ve çocukları olan evli bir kişi, mutlu ve birçok açıdan anlamlı bir hayata sahip olabilir. Ancak bunun, bakış açılarını değiştiren deneyimler açısından zengin bir hayat olması şart değildir. Çoğu insan, böylesine geleneksel, güvenli ve saygın bir yaşamı seçse de, diğerleri geleneksel olmayan, istikrarsız ve uzlaşmaz gezgin yaşamını tercih etmektedir”.
Psikolojik olarak iyi yaşam süren insanların özellikleri ve deneyimleri, bekar hayatı sevmek ve bekar kalmakla da ilişkilendirilmiştir. Örneğin:
Yalnız zaman geçirmeyi seven ve bekar olmaktan korkmayan insanların açık fikirli olma olasılığının diğerlerinden daha yüksek olduğunu gösteren birçok çalışma mevcuttur.
Orta yaştaki yetişkinler üzerinde yapılan bir araştırmada, bugüne kadar hep bekar olan 1000’den fazla kişi, evli olan 3.000’den fazla kişiyle karşılaştırılmıştır. Bekar kalan katılımcılar, evli olanlara göre daha fazla kişisel gelişim yaşadıklarını bildirmiştir. “Hayat benim için sürekli bir öğrenme, değişme ve büyüme süreciydi” gibi ifadeler kullanma olasılıkları daha yüksekti.
Aynı çalışmada, bekar kalan kişilerin; “kendimi başkalarının önemli olduğunu düşündükleri değerlere göre değil, önemli olduğunu düşündüğüm şeylere göre değerlendiriyorum” gibi ifadeler kullanma olasılıklarının daha yüksek olduğu görülmüştür.
Bu kişilerin; kendi kendine yeterli, kişisel ustalığa sahip ve hem küçük hem de büyük konularda kendi kararlarını vermek isteyen kişiler olarak tanımlamaları daha olasıdır.
Bekar olan insanlar, hayallerinin peşinden daha fazla gidebilir. Bu, maceralar ve diğer ilgi çekici fırsatların peşinden gitmek veya her ikisine birden sahip olamayacakları zaman daha kazançlı işler yerine anlamlı işleri seçmek anlamına gelebilir.
Bekar olan insanlar, hayatlarının merkezine sadece bir kişiyi koymazlar. Yani, hayatlarını romantik bir ilişki etrafında düzenlemezler. Potansiyel bir sevgili/eşe öncelik vermediğinden, değerli buldukları insanlarla zaman geçirir ve onları önemserler.
Peki, bunlara dayanarak, bekar insanların evli olanlara göre psikolojik olarak daha zengin bir hayat sürdüğü sonucuna varabilir miyiz? Genel olarak bekar insanları bilemesek de, bir hipotez olarak, olumlu nedenlerle bekar olmayı seçen insanların, yaşamlarında daha fazla psikolojik zenginlik deneyimleme eğiliminde oldukları varsayılabilir.