İçindekiler
Şamanizm Orta Asya’da ortaya çıkmış çok eski bir dindir. İlk olarak Moğol ve Türk topluluklarında görülen bu inanış daha sonra diğer topluluklara yayılmıştır. Günümüzde hala birçok ülkede şamanizm inancını görebiliriz. Şaman dinine ait insanlara şamanist denir. Şamanistler Allah’a inanırlar fakat peygamber ve kitaplarına inanmazlar. Daha çok yaratıcının dünyayı yarattığını daha sonra da insanlara bıraktığına inanırlar.
Şamanistlerin asıl hedefi iyi bir insan olmaktır. Böylelikle iyi bir insan ruhuna da sahip olabilirler. Bu da onların cennete gidebilecekleri anlamına gelir. Kötü ruhlu insanlar ise cehenneme gider anlayışı vardır. İyi ruhlar insanları kötü yoldan sakınıp, iyilik yapmaya teşvik eder. Kötü ruhlar ise insanlara zarar verip, kötülük yapmalarını sağlar. Şamanistler kötü ruhlardan korunmak için şamanlardan yardım alırlar.
Şamanlar şamanistlerin dini liderlerine verilen addır. Her şamanın kendine ait bir topluluğu veya kabilesi vardır. Şamanların da kendi arasında bir topluluğu vardır ve her şaman topluluğunun da bir dini lideri vardır. Şamanlar kendisine bağlı olan şamanistlere kötü ruhlardan korunmaları için yardımda bulunur. Yaptıkları ayinler ile kötü ruhları uzaklaştırırlar.
Şamanlar ayrıca topluluğu tarafından bir doktor olarak da görülür. Çünkü şamanlar doğadaki bütün bitkilerin ve karışımların insanda hangi hastalığa ve yaraya iyi geleceğini bilir. Bu nedenle hastalık geçiren insanlar şamanlara gider ve onlardan yardım isterler. Şamanistler gibi şamanlar da kötü ruhlardan korunmaya çalışırlar. Bu nedenle şamanistlere yardım ederler, yardım ettikçe kötü ruhlardan korunduklarına inanırlar.
Şamanlar şamanistler için bir peygamber gibidir. Bu nedenle yaşamla ilgili sorulara yanıt ararken öncelikle onlara başvururlar. Şamanlar şamanistleri eğiterek hayatlarını nasıl sürdürmeleri gerektiğini, nasıl bir insan olmaları gerektiğini öğretir. Bu öğretilere de şaman öğretileri denir.
Şamanizm dinine mensup olanlar şaman öğretilerini bilmek ve buna göre yaşamak durumundadırlar. Ancak bu şekilde iyi bir ruha sahip olup cennete gidebilirler. Sadece iyi bir insan olmayı değil yaşamdaki zorlukları aşabilmek, olaylar karşısında doğru kararlar alabilmek ve hayattan keyif almayı öğütler.
Bazı şaman öğretileri şunlardır:
Bu gibi daha birçok şaman öğretisi şamanistlerin yaşam biçimini belirler. Bu sayede doğru ve iyi bir insan olma yolunu görebiliyorlar.
Şamanlık belirtileri çoğunlukla ergenlik dönemlerinde ortaya çıkar. Ergenlik dönemlerinde doğaüstü varlıklar görünmeye başlanır. Toplumdan uzaklaşılır. İyi ve kötü ruhlarla bu dönemlerde iletişim kurulur. Yine iyi ve kötü ayrımı da bu yaşlarda yapılır. Şaman konuştuğu ruhun iyi ruh mu kötü ruh mu olduğunu anlar. Genellikle şaman soyundan gelenler şaman olabilir. Fakat nadiren de olsa şamanistlerden de şaman seçilebilir.
Şamanlar neredeyse her konuda bilgili liderlerdir. Bunun yanında şamanların kendi topluluğunda bir ağırlığı olmalıdır. Kendisini topluma kabul ettirmiş ve saygı duyulan biri olmalıdır. Fakat şamanları şaman yapan mucizevi yetenekleri bunlar değildir. Şamanlar büyü yapabilme gücüne de sahiptir. İyi ve kötü ruhlarla iletişim kurabilir, doğaüstü varlıkları görebilirler. Yaptıkları büyülerle insanları etkileyebilirler.
Şamanlar rüya tabirlerinde de bulunurlar. Görülen her rüyayı yorumlayabilirler. Şamanistlere gelecekten haber verirler. Fal bakma yeteneği de bulunan şamanlar insanlara doğru yolu gösterirler. Bazı şamanlar ortadan bir anda kaybolabilir ve uzun süre görünmeyebilirler. Bu onların iyi bir büyücü oldukları anlamını taşır.
Şamanizm inancına göre kötü ruhlarla mücadele etmesi için gönderilen şamanların topluluğu üzerinde önemli görevleri vardır.
Bu görevlerin bazıları şunlardır:
Şamanların bunlar gibi onlarca görevi vardır. Bir şamanın bu görevleri yerine getirebilmesi için doğaüstü yeteneklere ihtiyacı vardır. Bu yeteneklerini kullanamayan bir şaman başarılı olamaz.
Şamanların kendi yaşamlarında ve ayinlerinde sürekli yanında bulundurdukları eşyalarını görebiliriz. Bu eşyalar bazen ayinlerde kullanılmak için bazen de günlük hayatta farklı anlamlarda kullanmak için bulundurulur. Şamanların kullandığı eşyalar ve üzerlerine giydikleri giysilerin bir anlamı vardır.
Şamanların mutlaka yanlarında bulunması gereken eşyalar şunlardır:
Bu nesneler şamanların genellikle sürekli kullandıkları ve yanından ayırmadıkları eşyalardır. Her birinin farklı bir kullanış amacı ve anlamı vardır.
Bir toplulukta şamanları giysilerinden tanıyabilirsiniz. Şamanların giydiği kıyafetler iplerle kaplıdır. Kabarık duran bu giysiler hayvansal ürünlerden yapılır. Giysinin derisi hayvan derilerinden oluşur. Bu şamanları daha güvende hisseder. Kimi zaman hayvan kılığına girerek dolaşırlar.
Hayvan kalıntılarından ve çeşitli malzemelerden oluşan şaman giysileri sadece bir giysi değildir. Aynı zamanda bu elbise şamanların trans anına geçtiklerinde yardımcı olurlar. Trans anında yolculuk yapan şamanlar bu giysi sayesinde kılık değiştirebiliyorlar.
Şamanların yanında bulundurduğu en önemli nesnelerden biri de davuldur. Davulların şamanların yeryüzüne iniş veya gökyüzüne çıkış törenlerinde önemli bir rolü vardır. Kötü ruhları yakalama ve hapsetmek, ölü insanların ruhunu temizlemek ve yaratıcıya kurban kesmek için şamanlar tarafından kullanılmıştır. Davulun kullanılmasının bir başka amacı ise oluşturulan ritimle daha kolay transa geçmektir. Ölen bir şamanın davulu parçalanarak gömülür.
Asalar şamaların hangi kabileye veya topluluğa ait olduğunu belli eder. Sopaların ucu 2 veya 3 çatallı kısımdan oluşur. Bu kısımlar şamanın klanını simgeler. Bu şekilde hangi şamanın hangi topluluğa ait olduğu anlaşılır. Şaman asasının ucuna siyah, beyaz, sarı, mavi, kırmızı ve yeşil renkteki şerit ve çanlar bağlanır.
Bölgeden bölgeye değişkenlik gösterse de hemen hemen her şamanda şapka bulunur. Kırmızı kumaştan yapılan şaman şapkalarının etrafında 3 tane düğme bulunur. Şamanın göz, alın ortası ve ense hizasına göre şapkaya vaşak derisi de ekleniyor.
Şamanların kullandığı bu nesneler ve giysiler görevlerini eksiksiz bir şekilde yerine getirmelerini sağlar. Aynı zamanda doğaüstü yeteneklerini ortaya çıkarmasına da yardımcı olduklarına inanılır.