Sosyal Fobi başkalarının sürekli kendisine baktığı ve yaptıklarını incelediği korkusu olarak tanımlanabilir. Sosyal Fobi yi aşırı utangaçlık olarak da tanımlayabiliriz. Her 100 kişiden üçünde görülen , kişinin toplumsal ve meslek hayatını çok ciddi şekilde etkileyen ve asla hafife alınmaması gereken ciddi bir psikiyatrik rahatsızlıktır.
Sosyal Fobide en sık rastlanan belirtiler; titreme, terleme, çarpıntı, gerginlik, sıcak veya soğuk basması, göğüste sıkışma, baş ağrısıdır. Peki bu belirtiler sosyal fobide hangi durumlarda ortaya çıkar? Sıralayacak olursak:
– Başkalarının önünde bir şeyler yemek-içmek
– Topluluk önünde konuşmak
– Bir iş yaparken başkaları tarafından seyredilmek
– Başkaları ile tartışmak
– İlgi odağı olmak
– Sorumlu ve otorite durumdaki kimselerle temas kurmak
– Toplulukta telefonla konuşmak
– Başkalarının bakışlarını üzerinde hissetmek
– Karşı cinsle temas
– Başkalarının önünde yazı yazmak. gibi durumlarda yukarıda saydığımız belirtiler ortaya çıkar.
Yaşanan bu belirtiler kişide derin bir korku ve heyecan hali yaşanır. Bu korkudan kaçma yaklaşımı ise çok sık görülür. Bunun sonucu ise bireyin “Sosyal Yalnızlık” yaşamasına kadar varabilir.
Sosyal Fobisi olanların sosyal ilişkileri sınırlıdır. İş hayatları düzensizdir. Yalnız yaşama oranları yüksektir. Aşırı utangaçtırlar. İçine kapanırlar. Duygularını rahatça paylaşamazlar. Karşı cinsle olan ilişkilerinde ciddi sıkıntılar yaşarlar. Sürekli olumsuz yönde etkilenen iletişim çabası ileriye dönük yaralar açabilir.
Sosyal Fobi; iki şekilde tedavi edilir:
– İlaçla Tedavi: Soysal Fobi tedavisinde kullanılan anti-depresanlar doktor kontrolünde ve uygun sürede ( en az 6 ay) alındıklarında tedavi çok olumlu sonuçlar verir. İlaç tedavisi ile tedavi öncesindeki hassasiyet azalır.
– Psikoterapi: Hastalar negatif inançlarıyla yüzleşirler. Hastanın sosyal yaşama uyumu ve sıkıntı duygusunu yenmesi için oldukça başarılı sonuçlar alınır.
Sosyal Fobi başkaları tarafından inceleme altında tutulduğu korkusu olarak tanımlanabilir. En basit anlamıyla aşırı utangaçlıktır. Sosyal fobi kişinin yaşamını , iş ve toplumsal yaşamını çok olumsuz yönde etkileyen bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Sosyal fobide en sık karşılaşılan belirtiler çarpıntı, titreme, terleme, gerginlik, göğüste sıkışma, sıcak ya da soğuk basması, baş ağrısı , baş dönmesi. Yaşanan bu belirtiler kişide derin bir korku ve heyecan hali ile birlikte görülür. Korkulan durumlarda kaçma davranışı genellikle çok belirgindir. Bu durum bazen tam anlamıyla bir sosyal yalnızlıkla sonuçlanır ve kişi bu durumdan kaçmak için olmadık davranışlar sergilerler.
Sosyal fobi tedavisinde genellikle depresyon tedavisinde kullanılan anti depresanlar kullanılır. En az altı ay tedavi devam etmelidir. Tedaviye devam ederken yapılabilecek en büyük hata ise azıcık bir iyileşme görüldüğünde ilacın bırakılmasıdır. Unutulmamalıdır ki; sosyal fobi çok ciddi psikiyatrik bir rahatsızlıktır.
Sosyal fobi iyi tanımlanabilen bir rahatsızlıktır. Fobik kaçınma toplumsal alanda duyulan sıkılmadan kaynaklanır. Toplumumuzun çok büyük bir oranının genç nüfus tarafından oluştuğunu biliyoruz. Ülkemizde yapılan araştırmalara göre 250.000 kişide görülen bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Sosyal Fobinin % 95 oranında ergenlik döneminde görüldüğü ise bilimsel bir gerçektir. Modern çağa ayak uyduracak, Avrupa birliğine girecek gençlerimizin sosyal fobik tablolar yaşamaları ise bilhassa üzerinde durmak istediğim bir konudur. Toplum ve sosyal yaşam korkusu olan gençliğin modern çağda ülkemizi temsil etmesi sağlıklı olmayacaktır.
Bu sebeple önce anne ve babalar sonra eğitimciler ergenlik dönemindeki genç nüfusu çok dikkatli izlemeli sosyal fobi belirtileri gördüklerinde genci tedaviye yönlendirmelidirler. Çünkü Sosyal Fobi çabuk tanımlanan kendini hemen belli eden ve kolay tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır.
Sevgilerimle
Prof. Dr. Arif VERİMLİ / www.heykadin.com
Psikiyatrist