Davacı (Sözleşmeli Er / Erbaş) hakkında disiplin soruşturması dosyası incelendiğinde UYUŞTURUCU MADDE KULLANDIĞI hastane raporları ile tespit edilmiş olsa dahi tek başına kendisinden istifade edilemeyecek haller arasında sayılmadığı, sadece bu olayın davacıdan istifade edememe sebebiyle sözleşmesinin feshi işlemi için yeterli olmadığı, bunun dışında davacıdan istifa edilemediğine ilişkin dosyada herhangi bir bilgi veya belgenin de bulunmadığı hususları göz önüne alındığında istifade edilememe hali somut olarak ortaya konulamadığı anlaşıldığından
Dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığından , sözleşmeli er / erbaş’ın görevine iadesi ile birlikte mahrum kalmış olduğu tüm özlük haklarının ve dava sürecinde alamadığı maaş / ücretlerinin iadesine karar verilmiştir.
Son zamanlarda sözleşmeli er ve erbaşların sözleşmeleri bu tarz usulsüz ve hukuksuz şekilde fesihler ile artmış olup. Avukatlık ofisimiz bu tarz davalarda öncelikle yürütmenin durdurulması ve sonrasında alınan sözleşmenin feshi kararının idare mahkemesinde iptali ile sözleşmeli er ve erbaşın göreve dönmesi için hukuksal çalışmaları vardır.
Askeri davalara bakan avukatlarımız açılan davalarda sadece sözleşmeli er ve erbaş’ın göreve iadesi değil aynı zamanda sözleşmeli er ve erbaş’ın özlük hakları ve alamadığı maaşları içinde ayrıca mücadele etmekteyiz.
3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ‘nun 12. maddesine “Görevde başarısız olanlar ile kendisinden istifade edilemeyeceği anlaşılan” şeklinde bir kriter de koymuştur. Söz konusu kriterin ayrıntısı Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesinde düzenlenmiştir. Bunlar:
İdare, başarısızlık ve kendisinden istifade edilememe nedeniyle sözleşme feshi işlemini veya sözleşme yenilememe işlemini gerek ilk sözleşme süresi içinde gerek müteakip sözleşme süreleri içinde herhangi bir zamanda veya sözleşme bitim tarihlerinde tesis edebilir. Ancak idarenin sahip olduğu bu takdir yetkisini hukuk ilkeleri çerçevesinde objektif gerekçelerle kullanmak zorunda olduğu ve takdir yetkisinin bu çerçevede kullanılmasının yargı denetimi içinde kaldığı tüm tartışmalardan uzaktır.
Ancak idare tarafından “kendisinden istifade edilememe” gerekçesiyle tesis edilen sözleşme fesih işlemlerinde çoğunlukla takdir yetkisi objektif sınırlar içinde kullanılmamaktadır.
İdare genel olarak uzman erbaş sözleşmesinin yenilenmemesi ve sözleşme fesih işlemlerinin gerekçesini “kendisinden istifade edilememesi” biçiminde açıklamakta ise de dayanak gösterilen Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13. maddesinde sözü edilen nedenlerden birinin somut olayda ne şekilde gerçekleştiği açıklamasını yapmamaktadır.
Söz konusu madde incelendiğinde kendilerinden istifade edilmeme hallerinin tahdidi olarak sayıldığı görülecektir. Bu sayılan hususların dışında bir halin, idare tarafından bu maddenin kapsamına sokularak sözleşme fesih işlemi yapılması hukuka aykırı olacaktır.
Bu duruma örnek vermek gerekirse, görevden uzaklaştırılan bir uzman erbaşın kendisinden istifade edilememe gerekçesiyle sözleşmesinin fesih edilmesi işlemini, görevden uzaklaştırma halinin ilgili madde de sayılmamasından dolayı idare mahkemesi tarafından iptal edilmiştir.
Davalara konu olan kendilerinden istifade edilememesi gerekçesiyle sözleşme fesih işlemlerine örnek vermek gerekirse;
Kazaen silahla kendini veya başkasını yaralama gibi durumlar örnek olarak verilebilir.
Sözleşmesi feshedilen uzman erbaş, idarece işlemin tesis edilip kendisine tebliğ edildiği andan itibaren 60 gün içerisinde yürütme durdurma istemiyle idari yargıda iptal davası açmalıdır. Bu süre hak düşürücü süredir, süresi içerisinde başvurulmadığı takdirde hak kaybı yaşanacaktır.
İptal davaları takibi zor, sürelerin önem arz ettiği dava türüdür. Bu nedenle askeri mevzuatlarda ve idare hukukunda uzman iyi bir askeri dava avukatından hukuki destek alarak bu süreci yürütmeniz gerekmektedir.
T.C.
2. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO : … KARAR NO :……
DAVANIN ÖZETİ : Davacı tarafından, Bitlis ili, Tatvan ilçesi, 10. Komd. Tug. 5’inci Komd. Tb. 3’üncü Komd. Bl. Komutanlığı emrinde piyade sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken, “yetersiz ve görevde başarısız olma nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği” gerekçesiyle sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin 01.06.2020 tarihli, 1291120 sayılı işlemin; Tatvan, Çukurca, Mardin, Kuzey Irak, Ceylanpınar (Barış Pınarı Harekatı) bölgelerinde görev yaptığı, görevde başarısız olarak nitelendirilmesinin haksız ve hukuka aykırı olduğu iddia edilerek iptali ile işlem nedeniyle mahrum kaldığı özlük ve maddi haklarının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmektedir.
SAVUNMANIN ÖZETİ : Dava konusu işlemin 6191 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ile Uzman Erbaş Yönetmeliğinin 13.maddesine göre tesis edildiği, bu kapsamda yapılan incelemede davacının kendisinden istifade edilemeyeceğinin anlaşıldığı, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Van 2. İdare Mahkemesi’nce, dava dosyası incelenerek işin gereği görüşüldü:
Dava; davacı tarafından, Bitlis ili, Tatvan ilçesi, 10. Komd. Tug. 5’inci Komd. Tb. 3’üncü Komd. Bl. Komutanlığı emrinde piyade sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken, “yetersiz ve görevde başarısız olma nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği” gerekçesiyle sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin 01.06.2020 tarihli, 1291120 sayılı işlemin iptali ile işlem nedeniyle mahrum kaldığı özlük ve maddi haklarının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu
nun 13/8’inci maddesinde; Türk Silahlı Kuvvetlerinde sözleşmeli statü ile görev yapan personelin sözleşmelerinin feshine ilişkin özel kanunlarındaki hükümler ile Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayırma ve çıkarmaya ilişkin diğer kanunlarda düzenlenmiş hükümlerin saklı olduğu hüküm altına alınmıştır.
Sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşme fesih ve yenileme işlemleri 6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu ile Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliğinde düzenlenmiştir.
6191 sayılı Kanunun
6’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasında; “Sözleşmeli erbaş ve erlerin sözleşmeleri, aşağıdaki nedenlerle sözleşme süresinin bitiminden önce feshedilir: …b) Yetersizlik ve görevde başarısız olma nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği, sıralı amirlerinin her türlü bilgi ve belgeye dayanarak düzenleyeceği nitelik belgesi ile anlaşılmak.” hükmü düzenlenmiş, 9’uncu maddenin 2’nci fıkrasında ise; ” Sözleşmeli er temin etmekten sorumlu birimler, sözleşmeli erbaş ve erlerde aranacak nitelikler, “sözleşmeli erbaş ve er olur” belgesi düzenleme esasları, müracaat şekli ve zamanı, müracaatın kabul edilmesi, sınav merkezi olarak tespit edilecek komutanlıkların belirlenmesi, sınav heyetlerinin oluşturulması, sözleşmeli onbaşılığa veya sözleşmeli çavuşluğa yükseltilme, sözleşme yapma ve feshi, askerî eğitim, değerlendirmeye esas alınacak nitelik belgesi, görevde başarısız olma ve kendilerinden istifade edilememe hâlleri ve bunlara yapılacak işlemler ile diğer hususlardaki usul ve esaslar altı ay içerisinde Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığınca müştereken yürürlüğe konulan yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
6191 sayılı Kanunun 9’uncu maddesine istinaden hazırlanıp 08/06/2011 tarih ve 27958 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliğinin “Görevde başarısız olma, kendilerinden istifade edilmeme halleri ve sözleşmenin feshedilme sebepleri” başlıklı 17’nci maddesinin 1/b fıkrasında; “Yetersizlik ve görevde başarısız olma nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği, (atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri, kadro görev yerlerindeki davranışlarında, askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belgeyle kanıtlananlar, mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süreyle göreve gelmeyenler) sıralı amirlerinin her türlü bilgi ve belgeye dayanarak düzenleyeceği nitelik belgesi ile anlaşılmak.” hükmü düzenlenmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının Bitlis ili, Tatvan ilçesi, 10. Komd. Tug. 5’inci Komd. Tb. 3’üncü Komd. Bl. Komutanlığı emrinde piyade sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken, hakkında disiplin soruşturması başlatıldığı, 30/01/2020 günü memleketi Nizip’te arkadaşları ile uyuşturucu/esrar alırken jandarma devriye ekipleri tarafından yakalanarak karakola götürüldüğü, idrarında uyuşturucu madde tespit edildiği, idare tarafından davacı hakkında disiplin soruşturması açıldığı ve
6413 sayılı Kanunun
20/1-c maddesi gereğince hizmete engel davranışta bulunmak nedeni ile Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesilmesi teklifinin yapıldığı, komutanı tarafından bu teklifin uygun bulunduğu, “yetersiz ve görevde başarısız olma nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği” gerekçesiyle sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin 01/06/2020 tarih 1291120 sayılı işlemin tesis edildiği, davacı tarafından bu işlemin iptali ile işlem nedeniyle mahrum kaldığı özlük ve maddi haklarının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacının sözleşme süresinin dolmasından önce 01.06.2020 tarihinde görevde başarısız olma ve kendisinden istifade edilememe gerekçesiyle sözleşmesinin feshedilerek terhis edilmek suretiyle Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesildiği, bu durumun hakkında düzenlenen Sözleşme Fesih Onay Belgesi’nde açıkça yazıldığı, “kendisinden istifade edilememe” halinin ise ilgili Yönetmelik hükümlerinde “sözleşmenin feshedilmesi sebepleri” arasında gösterildiği, yine anılan mevzuat hükümlerinde sözleşmeli erlerin, sözleşme feshi şartlarının sayma yoluyla belirlendiği, bu şartlar altında “kendisinden istifade edilememe” haline koşut bir düzenlemenin yer almadığı görülmekle birlikte; sözleşmeli erlerin kendisinden istifade edilemeyeceğinin sıralı sicil üstlerince anlaşılmış olması halinde sözleşmesinin feshi mümkün bulunmakta olduğuna göre, bu durumun sözleşme feshi aşamasında tespit edilmesi halinde de bu gerekçeye dayanılarak sözleşmeli erlerin sözleşmesinin feshi yoluna gidilmesinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığından uyuşmazlığın çözümü, davacı hakkında tesis edilen dava konusu “sözleşme feshi” işleminin belirtilen tüm yönleriyle hukuki irdelemeye tabi tutulmasını zorunlu hale getirmektedir.
Yukarıda yer verilen Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliği nin 17. maddesi değerlendirildiğinde; atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananların, yalnızca bu durumları nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği rapor, tutanak ve her türlü belge ile kanıtlananların sözleşmelerinin doğrudan feshedilebileceği, kendisinden istifade edilememe hallerinin yönetmelikte sayma yoluyla açıkça belirtildiği görülmektedir.
Uyuşmazlık konusu olayda, Mahkememizin 03/12/2020 tarihli ara kararıyla davalı idareden; “davacı hakkında başlatılan disiplin soruşturmasının akıbeti ile davacı hakkında ‘Yetersizlik ve görevde başarısız olma nedeniyle kendisinden istifade edilemeyeceği’ yönünde nitelik belgesi düzenlenip düzenlenmediği sorulmuş olup, davalı idarenin 25/12/2020 kayıt tarihli cevabi yazısının tetkikinde, uyuşmazlık konusu olayla ilgili olarak Yüksek Disiplin Kurulu dosyasının hazırlanmadığı, olayın fesih nedenleri arasında değerlendirilerek takdir yetkisi kapsamında dava konusu fesih işleminin tesis edildiği anlaşılmıştır.
Diğer yandan, davacı hakkında Yönetmeliğin 7. maddesinde belirtilen suçlardan verilen bir mahkumiyet hükmünün bulunmadığı, “atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildiği kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamaması, aşırı derecede borçlanması ve mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmemesi” hallerinin söz konusu olmadığı, bu nedenle dosyadaki mevcut delil durumuna göre davacının, “kendisinden istifade edilemeyecek” personel olarak değerlendirilmesine olanak bulunmadığı, hakkında disiplin yönünden başlatılan soruşturma sonucu Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası ile tecziyesi yönünde alınan bir kararın da mevcut olmadığı, dolayısıyla davacının Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliğinin 17. maddesi kapsamında sözleşmesinin feshini gerektirecek koşulların somut olayda gerçekleşmediği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava dosyasında bulunan tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, davacı hakkında “Kullanmak İçin Uyuşturucu Madde Bulundurmak” suçundan Nizip Cumhuriyet Başsavcılığınca E:2020/775 soruşturma sayılı dosyası üzerinden soruşturmanın devam ettiği, davacı hakkında disiplin soruşturması açılmasının tek başına kendisinden istifade edilemeyecek haller arasında sayılmadığı, salt bu olayın davacıdan istifade edememe sebebiyle sözleşmesinin feshi işlemi için yeterli olmadığı, bunun dışında davacıdan istifa edilemediğine ilişkin dosyada herhangi bir bilgi veya belgenin de bulunmadığı hususları göz önüne alındığında istifade edilememe hali somut olarak ortaya konulamadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Öte yandan; Anayasanın 125. maddesinde, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu kurala bağlanmış olup, yapılan yargılama neticesinde hukuka aykırılığı saptanan işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı maddi haklarının dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle;
1-
Dava konusu işlemin iptaline,
2-Bu işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı maddi haklarının dava tarihi olan 05/06/2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesine ve özlük haklarının iadesine,
3-Adli yardım istemi kabul edildiğinden karşılanmayan ve aşağıda dökümü yapılan 652,30-TL yargılama giderinin davalı idare tarafından Van İdare ve Vergi Mahkemeleri veznesine yatırılmaması durumunda davalı idareden tahsili için ilgili tahsil dairesi müdürlüğüne müzekkere yazılmasına,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan
Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi
ne göre belirlenen……. davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5-Artan posta avansının talep edilmesi halinde derhal, talep edilmemesi halinde ise kararın kesinleşmesinden sonra re’sen davalı idareye iadesine,
5-Kararın taraflara tebliğine,
6-Tebliği izleyen günden itibaren 30 gün içinde Erzurum Bölge İdare Mahkemesine istinaf yolu açık olmak üzere, 21/04/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu gereği uzman erbaşlar; iki yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla sözleşme yaparak göreve başlar ve sağlık niteliklerini taşıyanların, müteakip sözleşmeleri, bir yıldan az, beş yıldan fazla olmamak şartıyla azami 52 yaşına girdikleri yıla kadar uzatılabilir.
Uzman erbaşlar ile ilgili sözleşme fesih işlemleri 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve bu Kanun uyarınca 20/9/2005 tarih ve 25942 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yayımlanarak yürürlüğe giren Uzman Erbaş Yönetmeliğine göre yürütülmektedir.
Kanunda uzman erbaşların kendi isteği ile sözleşmenin sona erdirilmesi ve idare tarafından sözleşmenin fesih halleri yer almaktadır.
Uzman erbaş arkadaşlar tarafından tarafımıza sıkça sorulan sorulardan birisi uzman erbaşların istifa hakkı olup olmadığı ile ilgilidir. İlgili mevzuatta uzman erbaşların kendi isteği ile sözleşmelerini feshedebilmeleri sadece birkaç durumda mümkündür. Aşağıda sayılan durumlar haricinde sözleşmesi devam eden uzman erbaşların istifa hakları bulunmamaktadır.
İlgili mevzuatta uzman erbaşların kendi istekleriyle sözleşmeyi sona erdirebildikleri durumlar şunlardır;
1) Sözleşmenin imzalanmasından sonra ilk beş aylık intibak dönemi içerisinde göreve intibak edemeyenlerın,
2) Görevde başarısız olanların,
3) Atandıkları kadro görev yerleri ile ilgili olarak üç ay ve daha uzun süreli bir kurs veya eğitime gönderilenlerden kurs veya eğitimde başarısız olanların,
4) Atış, spor, eğitim, operasyon ve istihdam edildikleri kadro görev yerlerinde ve davranışlarında askerlik mesleği değerlerini sergilemede, ikazlara rağmen istenen düzeye ulaşamayan ve aşırı derecede borçlananlardan bu durumu rapor, tutanak ve her türlü belge ile kanıtlanması sonucunda kendilerinden istifade edilemeyeceği anlaşılan uzman erbaşların,
5) Mazeretsiz olarak bir sözleşme yılı içerisinde yedi gün ve daha uzun süre ile göreve gelmeyenlerin,
6) Güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlananların,
7) Almış oldukları sicile göre kademe ilerlemesi yapamayanların,
8) Disiplin mahkemeleri veya en az iki disiplin amirinden disiplin cezası aldığı tarihten geriye doğru son bir yıl içerisinde toplam otuz günden daha fazla hürriyeti bağlayıcı disiplin cezası alanların,
9) Yabancı uyruklu kişilerle evlenenlerden; bu evlilikleri, ilgili yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde Genelkurmay Başkanlığı tarafından uygun görülmeyenlerin,
10) Çeşitli nedenlerle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin veya Türk vatandaşlığından çıkartılanların,
11) Taksirli suçlar hariç olmak üzere diğer suçlardan adlî veya askerî mahkemeler tarafından otuz günden daha fazla süreli hürriyeti bağlayıcı bir ceza ile mahkûm olanların,
12) Taksirli suçlar nedeniyle altı ay veya daha fazla süre ile hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkûm olanların,
13) Verilen ceza, tecil edilse veya para cezasına çevrilse dahi; Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar ile basit ve nitelikli zimmet, irtikâp, iftira, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, yalan yere tanıklık, yalan yere yemin, cürüm tasniî, ırza geçmek, sarkıntılık, kız, kadın veya erkek kaçırmak, fuhşiyata tahrik, gayri tabiî mukarenet, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçlar ile istimal ve istihlâk kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmî ihale ve alım ve satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma, firar, amir veya üste fiilen taarruz, emre itaatsizlikte ısrar, üste hakaret, mukavemet, fesat, isyan suçlarından dolayı mahkûm olanların,
14) Verilen ceza, tecil edilse veya para cezasına çevrilse dahi; Askerî Ceza Kanunun un 148 inci maddesinde yazılı suçlardan mahkûm olanların,
15) Bir yıl İçinde üç aydan fazla İstirahat veya hava değişimi alanların,
16) Sağlık yeteneklerini taşımayanların,
Bu konu hakkında benzer makaleler için tıklayın