Suç eşyası bir suçun işlenmesi ile elde edilen veya suçun konusunu oluşturan eşyadır.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu Türk Ceza Kanunu madde 165’te düzenlenmiştir. İlgili kanun maddesi şu şekildedir:
“Bir suçun işlenmesiyle elde edilen eşyayı veya diğer malvarlığı değerini, bu suçun işlenmesine iştirak etmeksizin, satan, devreden, satın alan veya kabul eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.”
Söz konusu kanun maddesi, bir kimsenin herhangi bir suçun işlenmesine eşlik (iştirak) etmese bile bu suç sonucu elde edilmiş eşyayı satması, devretmesi, satın alması veya kabul etmesi halinin suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun unsurlarını oluşturacağını ifade eder.
TCK madde 165’e göre suç eşyasını satan, devreden, satın alan veya kabul eden fail altı aydan üç yıla kadar hapis ve on bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacaktır.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu şikayete tabi değildir. Cumhuriyet savcısı suçun varlığını kendiliğinden (resen) araştıracaktır.
Söz konusu suç şikayete tabi olmadığı gibi öngörülmüş bir şikayet süresi de yoktur. Şikayetten vazgeçilmesi ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz.
Söz konusu suçta dava zamanaşımı 8 senedir. Zamanaşımı suç eşyasının satıldığı, devredildiği, satın alındığı veya kabul edildiği tarihte başlar. Kanunda öngörülen süre içerisinde dava açılmaması ceza davasının düşmesi sonucunu doğuracaktır.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunda görevli mahkeme Asliye Ceza Mahkemesi’dir. Suçun işlendiği yerdeki Asliye Ceza Mahkemesi’nde kovuşturma aşaması gerçekleştirilecektir.
Kanunda sayılı bazı suçlar uzlaşmaya tabi tutulmuştur. Bu suçlar hakkında kovuşturmaya başlanılmadan önce dosyaları uzlaştırma bürolarına gönderilir ve tarafların uzlaşıp uzlaşmayacağı öğrenilir. Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu da uzlaşmaya tabi suçlar arasındadır.
Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunda, etkin pişmanlık hükümleri uygulanamayacaktır
Kanun maddelerinde yer alan koşulların açıkça gerçekleşmesi halinde adli para cezası, hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve erteleme kararlarının suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu hakkında uygulanması mümkündür.
Söz konusu suçun oluşabilmesi için öncelikle bir suç işlenmiş olmalı ve bu suç sebebiyle elde edilen bir eşya olması gerekmektedir. Bu suç için kanunda bir şart öngörülmemiştir. Herhangi bir suçun işlenmiş olması bu şartı sağlayacaktır.
Fail önceden meydana gelen bir suçun işlenmesinde oynamamış olmalıdır. Aynı zamanda söz konusu suç bitmiş olmalıdır. Tamamlanmamış bir suçtan elde edilen eşyada söz konusu eylem işlenen suça iştirak sonucunu doğurmaktadır.
Satma, devretme, satın alma ve kabul etme hareketleri kanunda teker teker ve belirli olarak sayılmıştır. Bu hareketlerin teker teker sayılmış olması suçun seçimlik hareketli bir suç olduğunu göstermektedir. Bu sebeple suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçunun oluşabilmesi için bu sayılan hareketlerden birinin gerçekleşmesi gerekmektedir.
Fail söz konusu eşyanın bir suçun işlenmesi ile elde edildiğini bilmelidir. Fakat işlenen suçla ilgili detayları bilmesine gerek yoktur.
Söz konusu eşyanın fiyatının piyasa değerinin çokça altında olması durumunda failin ilgili eşyanın suç eşyası olduğunu bildiği kabul edilir.
Fail söz konusu eşyanın suç eşyası olduğunu sattığı, devrettiği, satın aldığı veya kabul ettiği anda biliyor olmalıdır. Eğer kişi bu eylemlerinden sonra söz konusu eşyanın suç eşyası olduğunu öğrenirse suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi suçu değil TCK madde 166’ta düzenlenmiş olan bilgi vermeme suçunu işlemiş olur.